فرق مالیات با زکات و خمس

بین خمس و زکات با مالیات تفاوت های اساسی وجود دارد، اصولاً مالیات در نظام های دینی یا غیر دینی برای هزینه های جاری دولت ها اخذ می شود که در هر کشور تابع مقررات خاص خود است، در برخی از کشورها برای در آمدهای پایین یا متوسط نیز مالیات وضع شده است. رعایت حداقل های زندگی در پرداخت مالیات در خیلی از کشورها رعایت نمی شود و شاید علت آن عدم امکان رعایت چنین امری باشد، اگر ابتدای مالیات بر حقوق کارمندان دولت؛ مثلا تا سقف 400 هزار تومان باشد، شخصی که این مقدار حقوق دارد باید مالیات بدهد حال چنین شخصی اگر در شهرهای بزرگ زندگی کند وضع زندگی اش با کسی که در شهرهای کوچک تر زندگی می کند فرق دارد، اگر صاحب چند فرزند باشد باز موقعیت دشوار تری دارد و …، ولی از همه به یک اندازه مالیات کسر می شود.  زکات برای فقر زدایی در جامعه وضع شده است[1] و خمس در قسمی از آن برای فقر زدایی از عدۀ خاصی که بر طبق قوانین شرع، زکات دریافت نمی کنند، می باشد[2] و در قسم دیگرش برای رفع مخارج شخص امام و رهبر که مخارج خاص خودش را دارد، است. مسلمانان به خصوص شیعیان که در طول تاریخ به جز در برخی از اعصار محدود، حکومتی نداشته اند، خمس و زکات مال خودشان را پرداخت می کرده اند، در زمان امامان معصوم (ع) با توجه به عدم وجود یک حکومت شیعی، خمس و زکات شیعیان پرداخت می شده است. امروزه نیز حکومت اسلامی به عنوان دریافت کننده خمس و زکات مؤمنین شناخته نمی شود بلکه حاصل انجام این گونه از تکالیف مادی به دست مراجع عظام تقلید می رسد. بله احیاناً دولت جمهوری اسلامی در امر تشویق مردم به دادن زکات، برخی از تسهیلات را در نظر گرفته است.[3]

---

[1]. امام معصوم (ع) می فرماید: “إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَضَعَ الزَّكَاةَ قُوتاً لِلْفُقَرَاءِ وَ تَوْفِيراً لِأَمْوَالِكُمْ “؛ نک: کلینی، محمد بن یعقوب، كافي، ج  3، ص 498، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1365.

[2]. این عده که از  فرزندان و نسل پیامبر گرامی اسلام (ص) هستند را اصطلاحاً ” سید” می گویند.

[3]. به سؤال 1638 (سایت اسلام کوئست: 1669) (چگونگی دریافت زکات در ایران) مراجعه کنید.