علم و معرفت حضرت عباس (علیه السّلام)

تربیت عباس (علیه السلام) در دامان پدری معصوم و مادری نیکو خصال، از وی عبدی صالح و مؤمنی متعهد ساخت. وی در فراگیری علم و دانش سرآمد بود؛ زیرا در مکتب علم و دینِ حضرت علی (علیه السلام) درس آموخت.

سيد عبدالرزاق مقرم در كتاب «العباس» مى‌گوید: «در روايتى كه از امام امیرالمؤمنین (عليه السلام) به ما رسيده، آمده است: ««اِنَّ وَلَدِی الْعَبّاسُ زَقَّ الْعِلْمَ زَقّاً»[1] همانا فرزندم عباس در کودکی دانش آموخت و بسان نوزاد کبوتر که از مادرش آب و غذا می گیرد، علم و معارف را فرا گرفت».[2] سپس مى‌نويسد: «اين تعبير، تشبيه بسيار لطيفى است؛ زيرا هرگاه كبوترى غذا را نرم و گوارا كند و به بچه‌اش بخوراند، آن‌را تعبير به «زق» مى‌کنند. اين بيان از آن حاكى است كه حضرت ابوالفضل العباس (عليه السلام) در دوران خردسالى، علم و حكمت را در دامان علم و حكمت آموخته است».

به همین سبب نظر برخی از دانشمندان در مورد وی چنین است که وی از فقیهان و دین شناسان اولاد ائمه (علیهم السلام) بود. به‌عنوان نمونه، علامه مامقانى مى‌نویسد: «حضرت ابوالفضل العباس (علیه السلام) از فقهاى فرزندان امامان (علیهم السلام) بود».[3]

برخی از دانشمندان و محدثان بزرگ در شأنش گفته‌اند: «هو البحر من اى النواحى اتيته *** فلجته المعروف و الجواد ساحله»؛ «او دریایی است که از هر كرانه كه به جانبش آيى *** دريايى است كه موج‌هايش نيكى‌ها و كرانه آن سرشار از سخاوت و كرم است».[4]

[1]. شبّر، جواد، ادب الطف أو شعراء الحسين (عليه السلام‏)، ج 1، ص 224؛ هاشمي الخطيب، علي بن الحسين، ثمرات الأعواد، ج ١، ص 221.

[2]. همان.

[3]. مامقانی، عبدالله، تنقيح المقال في علم الرجال، محقق: مامقانی، محمدرضا و مامقانی، محی‌الدین، ج 366؛ کتابخانه مدرسه فقاهت.

[4]. محلاتي، ذبيح الله، فرسان الهيجاء، ج ١، ص 251.