علم خدا

مفهوم علم از بديهى ترين مفاهيم است، ولى مصاديقى كه از آن در ميان مخلوقات مى شناسيم مصاديقى محدود و ناقص مى باشد و با اين ويژگی ها قابل اطلاق بر خداى متعال نخواهد بود، اما عقل مى تواند براى اين مفهوم (علم)، مصداقى را در نظر بگيرد كه هيچ گونه نقص و محدوديتى نداشته باشد و عين ذات عالِم باشد و این همان علم ذاتى خداى متعال است. 

علم حصولی و حضوری:

علم به دو بخش حصولی و حضوری تقسیم می شود و علم خداوند از جنس علم حضوری است نه حصولی.

در علم حصولی، شخص به وسيلۀ صورت يا مفهوم ذهنی، از شی‏ء يا شخص درك شونده آگاه می شود، ولی در علم حضوری چنين واسطه ای وجود ندارد و علم عالم بدون واسطه به ذات معلوم، تعلّق می گيرد و وجود واقعی و عينی معلوم برای عالم منكشف می گردد.^[1]

علم الاهی به تمامی موجودات، از نوع علم حضوری است و تمامی موجودات در نزد خداوند بدون واسطه، موجود می باشند و چنان نیست که علم خداوند به مخلوقاتش، به واسطۀ صورت و مفهوم ذهنی صورت بگیرد.

علم الاهى داراى سه مرتبه است:1. علم به ذات 2. علم به اشياء ديگر قبل از ايجاد آنها 3. علم به اشياى ديگر پس از ايجاد آنها.

[1]. مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، ج 1، ص171، چاپ پنجم، 1372.