کپی شد
عقائد و احکام صابئین
گفته می‌شود: مذهب صابئان چيزى میان آيين يهود و نصارى است و نقل شده كه آنان؛ مانند مانويان قائل به‌دو مبدأ ظلمت و نور هستند.[1]
مطابق رأى صابئان، پيامبران با وحى ارتباط ندارند، بلكه به‌نظر ايشان، پيامبران نفوس پاكيزهای هستند كه از آلودگی‌هاى اين جهان صاف و مهذب شدهاند و مايههاى علوى با آن‌ها يكى شده و از چگونگى چيزها پيش از وجود و هم از اسرار جهان خبر يافتهاند.[2]
اين‌ها تدابير عالم را به‌فلک و اجرام فلكى نسبت مىدهند و براى آن‌ها قائل به‌حيات، نطق، چشم و گوش بوده و به‌طور كلى انوار را تعظيم مىكنند.[3]
عبد المسيح بن اسحاق كندى، در جوابى كه از كتاب عبد اللَّه بن اسماعيل هاشمى نوشته می‌گوید: حرانيان که گروهی از صابئان هستند، معروف به‌قربانى دادن از جنس بشر هستند و لكن امروز نمی‌توانند اين عمل را علنا انجام دهند، ولى ما از اين طائفه جز اين سراغ نداريم، كه مردمى يكتاپرست هستند و خداى تعالى را از هر كار زشتى منزه می‌دارند و او را همواره با سلب وصف مىكنند، نه با ايجاب؛ به‌اين معنا كه نمی‌گويند خدا عالم، قادر، حى و چه و چه است، بلكه می‌گويند: خدا محدود نيست، ديده نمی‌شود، ظلم نمی‌كند و اگر اسماء حسنايى براى خدا قائل هستند، به‌عنوان مجاز قائلند، نه حقيقت؛ چون در نظر آنان، صفتى حقيقى وجود ندارد.
احکام
بعضى از طوائف صابئىها، كسانى بودهاند كه ماهى را از ترس اين‌كه مبادا كف[4] باشد و نيز جوجه را؛ چون همیشه حالت بت دارد حرام می‌دانستند. هم‌چنین سير را؛ براى اين‌كه صداع مىآورد و خون را می‌سوزاند و يا منى را می‌سوزاند با اين‌كه قوام عالم به وجود منى است و نیز باقلاء را هم حرام می‌دانستند؛ براى اين‌كه به ذهن غلظت داده، فاسدش مىكند. اولين باری كه باقلاء روئيده شد، در جمجمه يک انسان مرده روئيده شد.
نماز
صابئين سه تا نماز واجب دارند، اول: هشت ركعت در هنگام طلوع آفتاب است.
دوم: پنج ركعت در هنگام عبور آفتاب از وسط آسمان، كه همان هنگام ظهر است و در هر ركعت از نمازهاشان سه سجده هست.
سوم: نمازی است كه در سه ساعت از شب گذشته می‌خوانند. و بعضى گفتهاند: … حرانی‌ها، رو به قطب جنوب نماز می‌خوانند.[5]
صابئىها نماز را با طهارت و وضوء به‌جا مىآورند و از جنابت غسل مىكنند، ولى ختنه را واجب نمی‌دانند و معتقد هستند: چنين دستورى نرسيده‌است. بيشتر احكام ایشان در مسئله ازدواج و حدود؛ مانند احكام مسلمانان است و در مسئله مس میت و امثال آن، احكامى نظير احكام تورات دارند.
صابئىها قربانيانى براى ستارگان، بت‌ها و هيكل‌هاى آن‌ها دارند و ذبيحه آنان را بايد كاهنان و فاتنان ايشان سر ببرند، كه از اين عمل تفألى دارند و می‌گويند: كاهن به‌اين وسيله می‌تواند جواب سؤال‌هاى خود را بگيرد و به‌علم به دستورالعمل‌هايى كه ممكن است مقرب خدا باشد، دست يابد.[6]
[1]. مقدسی، مطهر بن طاهر، آفرينشوتاريخ، ترجمه: شفيعى كدكنى، محمد رضا، ج 1، ص 71.
[2]. مسعودي، على بن حسين، التنبيه و الإشراف، ترجمه: پاينده، ابو القاسم، ص 19.
[3]. طباطبایی، سید محمد حسین، ترجمه تفسیر الميزان، مترجم: موسوی همدانی، سید محمد باقر، ج 7، ص 329 و 330.
[4]. متن عربی عبارت علامه طباطبایی چنین است: منهم من حرم عليه السمك خوفا أن يكون رغاوة، و رغاوه را به کف، سرشیر معنا کرده‌اند، دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، واژه رغاوه.
[5]. ر ک: ترجمه تفسیر الميزان، ج 1، ص 294 – 297.
[6]. همان.