searchicon

کپی شد

عظمت علمی امام صادق (علیه السلام)

در باب عظمت علمی امام صادق (ع) شواهد فراوانی وجود دارد و این معنا مورد قبول دانشمندان تشیع و تسنن است. فقها و دانشمندان بزرگ در برابر عظمت علمی آن حضرت سر تعظیم فرود می‏آورند و برتری علمی او را می‏ستایند.

«ابو حنیفه» پیشوای مشهور فرقه حنفی اهل سنت می‏گفت: من دانشمندتر از جعفر بن محمد ندیده‏ام،[1] نیز می‏گفت: زمانی که «منصور» (دوانیقی) «جعفر بن محمد» را احضار کرده بود، مرا خواست و گفت: مردم شیفته جعفر بن محمد شده‏اند، برای محکوم ساختن او یک سری مسائل مشکل را در نظر بگیر. من چهل مسئله مشکل آماده کردم. روزی منصور که در «حیره» بود، مرا احضار کرد. وقتی وارد مجلس وی شدم دیدم جعفر بن محمد در سمت راست او نشسته است وقتی چشمم به او افتاد آن چنان تحت تأثیر ابهت و عظمت او قرار گرفتم که چنین حالی از دیدن منصور به من دست نداد. سلام کردم و با اشارۀ منصور نشستم. منصور رو به وی کرد و گفت: این ابو حنیفه است. او پاسخ داد: بلی می‏شناسمش. سپس منصور رو به من کرده گفت: ای ابو حنیفه! مسائل خود را با ابو عبدالله (جعفر بن محمد) در میان بگذار. در این هنگام شروع به طرح مسائل کردم. هر مسئله‏ای می‏پرسیدم، پاسخ می‏داد: عقیده شما در این باره چنین و عقیده اهل مدینه چنان و عقیده ما چنین است. در برخی از مسائل با نظر ما موافق، و در برخی دیگر با اهل مدینه موافق و گاهی، با هر دو مخالف بود. بدین ترتیب چهل مسئله را مطرح کردم و همه را پاسخ گفت: ابو حنیفه به اینجا که رسید با اشاره به امام صادق (ع) گفت: دانشمندترین مردم، آگاه ترین آنها به اختلاف مردم در فتاوا و مسائل فقهی است.[2]

«مالک»، پیشوای فرقه مالکی می‏گفت: مدّتی نزد جعفر بن محمد رفت و آمد می‏کردم، او را همواره در یکی از سه حالت دیدم: یا نماز می‏خواند یا روزه بود و یا قرآن تلاوت می‏کرد، و هرگز او را ندیدم که بدون وضو حدیث نقل کند.[3]

وی می‌گوید: در علم و عبادت و پرهیزگاری، برتر از جعفر بن محمد هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و به قلب هیچ بشری خطور نکرده است.[4]

شیخ مفید می‏نویسد: به قدری علوم از آن حضرت نقل شده که زبانزد مردم گشته و آوازه آن همه جا پخش شده است و از هیچ یک از افراد خاندان او، به اندازه او علم و دانش نقل نشده است.[5]

«ابن حجر هیتمی» می‏نویسد: به قدری علوم از او نقل شده که زبانزد مردم گشته و آوازه آن، همه جا پخش شده است و بزرگترین پیشوایان (فقه و حدیث) مانند: یحیی بن سعید، ابن جریح، مالک، سفیان ثوری، سفیان بن عیینه، ابو حنیفه، شعبه و ایوب سجستانی از او نقل روایت کرده‏اند.[6]

«ابو بحر جاحظ»، یکی از دانشمندان مشهور قرن سوم، می‏گوید: جعفر بن محمد کسی است که علم و دانش او جهان را پر کرده است و گفته می‏شود که ابوحنیفه و همچنین سفیان ثوری از شاگردان او هستند، و شاگردی این دو تن در اثبات عظمت علمی او کافی است.[7]

«ابن خلکان»، مورخ مشهور، می‏نویسد:

او یکی از امامان دوازده گانه در مذهب امامیه، و از بزرگان خاندان پیامبر است که به علت راستی و درستی گفتار، وی را صادق می‏خواندند. فضل و بزرگواری او مشهورتر از آن است که نیاز به توضیح داشته باشد. ابوموسی جابر بن حیان شاگرد او بود. جابر کتابی شامل هزار ورق تالیف کرد که تعلیمات جعفر صادق(ع) را در برداشت و حاوی پانصد رساله بود.[8]

 


[1]. ذهبی، شمس الدین محمد، تذكره الحفاظ، ج 1، ص 166.

[2]. مجلسی، بحارالانوار، ج 47، ص 217؛ حیدر، اسد، الإمام الصادق و المذاهب الاربعة، ج 4، ص 335.

[3]. ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، ج 1، ص 88.

[4]. الإمام الصادق و المذاهب الاربعه، ج 1، ص 53.

[5]. مفید، الارشاد، ص 270.

[6]. هیثمی، ابن حجر، الصواعق المحرقة، ص 201.

[7]. الإمام الصادق و المذاهب الاربعه، ج 1، ص 55.

[8]. ابن خلکان، احمد بن محمد،  وفیات الاعیان، ج 1، ص 327.