عصمت معصومان (علیه السلام) و گناه

عصمت مطلقه‏ معصومان (‏ع) (انبيا و امامان‏)، ثمره و نتيجه‏ مقام شامخ نورانى و روحانى و تكوينى آنان در عالم هستى است. آنان از انوار غيبيّه الاهيه و مظاهر تامّه و آيات باهره‏ جلال و جمال حق‏اند. طينت ابدان و خلقت ارواح آنان با دست قدرت جمال و جلال الاهى تخمير شده و در عالم غيب كسب حقايق اسما و صفات نموده‏اند. در تحت ولايت حق تعالى بوده، هميشه خود را در محضر خداوند مى‏دانند، و اين شهود و حضور، مانع انجام گناه مى‏شود. هرچند امكان و قدرت و اختيار گناه از آنان سلب نشده است.[1]

مطلب اوّل در خصوص عصمت پيامبران (‏ع) است: در اين مسئله اقوال مختلفى بين فرقه‏هاى مسلمان وجود دارد كه مى‏توان مجموعاً چهار قول را بيان كرد:

1. پيامبران‏ (ع) معصوم از گناه كبيره هستند، ولى گناه صغيره بر آنها جايز است و از زمان بلوغ معصوم مى‏باشند كه قول اكثر معتزله مى‏باشد.

2. نه گناه كبيره و نه صغيره از انبيا صادر نمى‏شود منتها عمداً، ولى سهواً اشكالى ندارد. صاحب این قول ابو على جبايى است. وی قايل است انبيا، از زمان نبوت معصوم هستند، ولى قبل از آن، صدور معصيت ‏از آنان جايز است.

3. گناه از انبيا صادر نمى‏شود، مگر سهواً و از روى خطا و بر اين خطا هم مؤاخذه مى‏شوند، گر چه افراد عادى به خاطر گناه از روى سهو و نسيان عقاب نمى‏شوند و اين تفاوت به علت بالا بودن معرفت و علو رتبه ی پيامبران است. كه قول نظام و تابعين اوست.

4. هیچ گناهی از پیامبران صادر نمی شود ، چه كبيره يا صغيره، چه از روى عمد يا خطا و يا سهو. كه قول اماميه مى‏باشد و البته حشويه و بسيارى از اهل حديث نیز قائل به این مطلب مى‏باشد.[2]

برای آگاهی بیشتر رجوع شود به نمايه‏هاى:

عصمت انبيا، سؤال شماره 7564

[1] ر.ك: نبوت از ديدگاه امام خمينى (‏ره) ، ص 124 – 129.

[2] مجلسى، بحارالانوار، ج 11، ب 4، ص 89،  ط ايران؛ سيد مرتضى، تنزيه الانبيا، ص 15 – 17؛ طبرسى، مجمع البيان، ج 1، آيه 35؛ شيخ طوسى، تجريد الاعتقاد، مقصد رابع، ص 376، ط بيروت.