کپی شد
عصمت فرشتگان
عصمت در لغت به معنای نگه داشتن و مانع شدن است و در اصطلاح به حالت و ملکۀ نفسانی می گویند که انسان را از گناه و یا حتی خطا و اشتباه منع می کند.[1]
بنابراین، مقام عصمت يک ملکۀ نفسانی و حالت تقواى الاهى است كه به امداد پروردگار در پيامبران و امامان ايجاد مى شود. البته، اين حالت، بدان معنا نیست كه آنها نتوانند گناه كنند، بلكه صاحبان این ملکۀ نفسانی با این که دسترسی به گناه داشته و قدرت بر انجام آن نیز دارند با اختيار و انتخاب خود از گناه چشم مى پوشند و هرگز مرتکب معصیتی نمی شوند.
درست همانند يک طبيب بسيار آگاه كه يک مادۀ بسيار سمى خطرناکی را كه به خطرات آن آگاه است، هرگز نمىخورد، با اين كه قدرت بر اين كار دارد، اما آگاهی ها و مبادى فكرى و روحى او سبب مى شود كه با ميل و ارادۀ خود از اين كار چشم بپوشد.
ملائكه و فرشتگان موجودات بسیار شریف و لطیف هستند که از هر گونه گناه و معصیت پاک و مبرّا هستند. قرآن مقام آنان را بسیار گرامی داشته، حتى ايمان به ملائكه را در رديف ايمان به خدا و انبيا و كتاب های آسمانى قرار داده است.[2]
قرآن مجید می فرماید: “جاعل الملائكة رسلاً”؛[3] خداوند ملايكه را رسولانى قرار داد. و مى دانيم كه كفر و عصيان بر رسول خدا جايز نيست.
بايد توجه داشت که عصمت موهبت ويژه اى است كه خداوند به خاطر مسئوليت سنگين رهبرى به پيغمبران و امامان (ع) داده است. بنابراين، عصمت امتيازى است كه بهرۀ آن عايد همگان مىشود.[4]
با توجه به معنا و حقیقت عصمت باید گفت: اگر چه فرشتگان از هر گونه گناه و معصیت پاک و مبرّا هستند، اما آنان دارای مقام عصمت (به معنایی که در پيغمبران و امامان (ع) وجود دارد) نیستند.
بله اگر در معنای عصمت توسعه داده شود و آن را به معنای عدم ارتکاب گناه به هر دلیل که باشد اعم از عدم توانایی بر انجام گناه بدانیم فرشتگان نیز معصوم اند؛ زیرا در آنها هیچ گونه میل و کششی نسبت به گناه و ارتکاب آن وجود ندارد و همیشه در حال تسبیح و تقدیس پروردگار خویش و امتثال دستورات او هستند.
البته همۀ ملائکه در یک سطح و درجه نیستند، بلکه دارای مراتبی هستند. قرآن مجید می فرماید: و هیچ یک از ما نیست جز آن که مقام معلومی دارد.[5]
بعضی از آنها مانند جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیل، از ملائکه مقرب درگاه الاهی هستند و درجات شان بسیار عالی است که حکما و فلاسفه از آنها به عنوان “رؤوس الملائکه” تعبیر می کنند و بعضی دیگر در درجات پائین تری قرار دارند و هر یک وظیفۀ خاصی برعهده دارند. حضرت علی (ع) درجات و وظایف ملائکه را این گونه بیان می کند: “بعضی از آنها امین وحی پروردگار به سوی پیامبران هستند و برخی نگهبانان بندگان خدا و برخی دربان بهشت او هستند…”.[6]
[1]. مصباح یزدی، محمد تقی، اصول عقاید، ج 2، ص 121.
[2]. بقره، 285. “آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَ مَلائِكَتِهِ وَ كُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ”؛ پيامبر اسلام به آنچه از سوى پروردگارش بر او نازل شده ايمان آورده، و مؤمنان نيز به خدا و فرشتگان او و كتاب ها و رسولانش همگى ايمان دارند.
[3]. فاطر، 1؛ حج، 75.
[4]. مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ج 17، ص 304.
[5]. صافات، 164.
[6]. نهج البلاغه فیض الاسلام، خطبه 1.