عرفی شدن دین

«عرفی شدن دین» یا «عرفی شدن فقه» یکی از موضوعاتی است که اخیراً در حوزه دین پژوهی مطرح شده است.
نخست ذکر این نکته شایسته است که در فقه اسلامی، مراجعه به عرف و سیره عقلا یکی از ابزار داوری و قضاوت در محاکم است و احیاناً در استنباط حکم شرعی نیز به فقیه مدد می رساند. به طور خلاصه، فقیهان در مواردی؛ مانند تبیین مفاهیم، تبیین مصادیق و رسوم و آداب در قضاوت ها به عرف مراجعه کرده و از آن نتیجه فقهی می گیرند، ولی عرفی شدن فقه یا دین که اکنون در میان دین پژوهان مطرح است غیر از آن است که در فقه اسلامی مطرح است. طراحان نظریه عرفی شدن دین، برای آن، دو تفسیر ذکر نموده اند که هر دو را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم:

الف: عقلانی شدن مفاهیم قدسی و معارف دین، و عقلایی شدن احکام رفتاری

ب: سکولاریسم.[1]

[1]. سبحانی، جعفر، مدخل مسایل جدید در علم کلام، ص 243 – 258.