طبقه سى و دوم فیلسوفان مسلمان

طبقه سى و دوم‏[1]

1. شيخ عباسعلى فاضل خراسانى: فاضل خراسانی در معقول از شاگردان مع الواسطه حاجى سبزوارى و در منقول از شاگردان مرحوم ميرزاى شيرازى است. وی در سال 1344 ق درگذشت.

2. ميرزا عسکرى شهيدى مشهدى، معروف به آقابزرگ حکيم: وی در سال 1355 ق درگذشت.

3. سيد حسين بادکوبه‏اى: مرحوم بادکوبه‏اى در سال 1293 ق در بادکوبه (باکو) متولد شد. پس از تحصيل مقدمات به تهران آمد و رياضيات را نزد ميرزاى جلوه آموخت، و فلسفه را از محضر حکيم اشکورى و حکيم کرمانشاهى استفاده کرد، آن‌گاه به نجف رفت و به تکميل علوم نقليه در حوزه آخوند ملامحمد کاظم خراسانى و شيخ حسن ممقانى پرداخت. وی در سال 1358 در نجف اشرف درگذشت.

4. آقاميرزا محمدعلى شاه آبادى: او جامع معقول و منقول بود. در فلسفه و عرفان شاگرد ميرزاى جلوه و ميرزاى اشکورى بود. امام خمينى (ره) از محضر پرفيض ایشان استفاده برد، و او را بالاخص در عرفان، بى نهايت مى‏ستود. معظم له در سال 1369 ق در تهران درگذشت.[2]

5. سيدعلى مجتهد کازرونى شيرازى: وی در سال 1278 ق متولد شد، در 1291 ق از کازرون به شيراز رفت و تا سال 1304 ق در شيراز به تحصيل معقول و منقول پرداخت، از سال 1304 ق تا 1315 ق در نجف اقامت کرد و از حوزه درس آخوند ملامحمدکاظم بهره‏مند شد و به مقامات عالى نايل آمد. از سال 1319 تا پايان عمر (1343ق) در شيراز به تدريس خصوصاً تدريس فلسفه و عرفان اشتغال داشت.

6. شيخ محمد خراسانى گنابادى اصفهانى، معروف به آقا شيخ محمد حکيم و آقا شيخ محمد خراسانى: او از شاگردان مرحوم جهانگيرخان و آخوند ملامحمد کاشى بود. حکيم‏ خراسانى در وارستگى و پاکى کم نظير بود. وی در سال 1355 درگذشت.

7. حاج شيخ محمدحسين غروى اصفهانى: غروی اصفهانی در سال 1296 ق در نجف متولد شد، تا بيست سالگى در کاظمين مقيم بود و تحصيل مى‏کرد. وى در علوم معقول، شاگرد مرحوم ميرزا محمدباقر حکيم اصطهباناتى بود. منظومه‏اى بسيار عالى به نام «تحفة الحکيم » در فلسفه و نیز رساله‏اى در معاد نوشت. علامه طباطبايى (ره) در سال‌هاى 1344- 1354 ق شاگرد ایشان بود. وی در سال 1361 درگذشت.

8. شيخ محمدتقى آملى: در سال 1304 در تهران متولد شد. قسمتى از دروس معقول و منقول را نزد پدرش (آقاشيخ محمد آملى‏)‌ تحصيل نموده، سپس در درس مرحوم ميرزاى کرمانشاهى شرکت نمود. قريب 14 سال از محضر حاج شيخ عبد النبى مجتهد نورى بهره‏مند شد. از جمله آثار او: حاشیه بر منظومۀ سبزواری، حاشیه بر شرح اشارات بوعلی، حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری، شرح عروة الوثقی، کتاب الصّلوه (تقریرات میرزای نایینی) است. وی در سال 1391 قمرى در تهران درگذشت.[3]

9. آقاميرزا مهدى آشتيانى: او از اساتيد مسلّم و متبحّر قرن حاضر بود. مرحوم آقا ميرزا مهدى از شاگردان ميرزا حسن کرمانشاهى و ميرزا هاشم اشکورى بود. سال‌ها در تهران مدرس فلسفه و عرفان بود و عنوان مدرس رسمى مدرسه سپهسالار قديم را- که بر حسب وقف نامه بايد ماهر در عقليات و ناظر در شرعيات باشد- داشت برخی از آثاروی‌عبارتنداز:اساس‎التوحید،تعلیقه‎رشیقه ‎علی ‎شرح ‎منظومه‎سبزواری، حاشیه بر اسفار، حاشیه بر شفاء، حاشیه بر کفایه‎الاصول آخوند خراسانی، حاشیه بر مکاسب شیخ‎انصاری، حاشیه بر رسائل شیخ‎انصاری و … . وی در سال 1372 ق درگذشت.[4]

10. آقاميرزا احمد آشتيانى: او کوچک‌ترين فرزند حاج ميرزا حسن مجتهد آشتيانى بود. جامع معقول و منقول و ضرب المثل تقوا و پارسايى بود. وی از شاگردان حکيم کرمانشاهى و حکيم اشکورى بود. در حدود سال‌هاى 1345- 1350 ق براى تکميل علوم نقلى به نجف رفت و خود نيز تدريس مى‏کرد. در درس اسفار او فضلاى درجه اول آن ايام نجف که بسيارى از آنها مجتهد مسلّم بودند شرکت مى‏کردند. علامه طباطبايى قسمتى از اسفار را نزد او خواند. آشتیانی در سال 1395 ق در حالى که قريب صدسال از عمرش مى‏گذشت زندگانى را بدرود گفت.[5]

11. ميرزا طاهر تنکابنى: وى احاطه حيرت‏انگيزی بر متون و آراء فلاسفه داشت. او در سال 1280 ق در کلاردشت مازندران متولد شد. براى تکميل تحصيلات به تهران آمد، و در سال 1360 ق وفات يافت.

12. سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى: او از مشاهير و معاريف اساتيد در نيم قرن اخير بود. جامع معقول و منقول بود. فلسفه را نزد حکيم کرمانشاهى و حکيم اشکورى آموخت. پس از تأسيس حوزه علميه قم در سال 1340 ق بوسيله مرحوم حاج شيخ عبد الکريم حائرى يزدى، معظم له به قم مهاجرت کرد و ضمن استفاده از محضر آقاى حائرى، خود به تدريس شرح منظومه سبزوارى و اسفار ملا صدرا پرداخت. امام خمينى (ره) شرح منظومه و قسمتى از اسفار را نزد او خواند. وی در سال 1394 ق دنیا را وداع گفت.

13. شيخ محمد حسين فاضل تونى: او از مشاهير مدرسان فلسفه در عصر اخير بود. رساله‏اى در الهيات نوشت در مقدمه آن رساله نوشته است که شاگرد جهانگيرخان و حکيم اشکورى بوده است. فاضل تونی بر مقدمه شرح فصوص قيصرى حاشيه نوشته است. وى در سال 1309 ق متولد و در حدود سال 1380 ق درگذشت.

14. سيد محمد کاظم عصار: وی در سال 1305 متولد شد و در هجده سالگى به اصفهان رفت و سه سال به تحصيل‏ فلسفه (على الظاهر نزد جهانگيرخان و آخوند ملامحمد کاشى) پرداخت. سپس به تهران آمد و شش سال نزد اساتيد تهران: حکيم اشکورى، حکيم کرمانشاهى و حکيم نيريزى فلسفه آموخت، آن‌گاه به عتبات رفت و ده سال علوم منقول را نزد اساتيد فن تکميل کرد و در سن 35 سالگى (سال 1340 ق) به تهران مراجعت کرد و به تدريس معقول و منقول (بالخصوص معقول) پرداخت. از مرحوم عصار، آثارى در وحدت وجود، بداء، علم الحديث و تفسير باقى مانده است. معظم له در سال 1394 ق درگذشت.