صداقت و راستگویی معیار تولی و تبری

از جمله معیارهایی که خداوند در قرآن برای دوستی و حب و بغض داشتن بیان کرده می توان به صداقت و راست­گویی اشاره کرد چنان­که خداوند متعال می فرماید: آنان كه اطاعت خدا و رسول كنند البته با كسانى كه خدا به آنها لطف فرموده، يعنى با پيغمبران و صدّيقان و شهيدان و نيكوكاران محشور خواهند شد، و اينان نيكو رفيقانى هستند.[1]

در توضيح اين جمله و بيان كسانى كه خداوند نعمت خويش را بر آنها اتمام كرده است اشاره مى‏كند كه در واقع اركان اين موضوع هستند:

1-” انبياء” و فرستادگان مخصوص پروردگار كه نخستين گام را براى هدايت و رهبرى مردم و دعوت به صراط مستقيم برمي­دارند (مِنَ النَّبِيِّينَ).

 2-” راستگويان”، كسانى كه هم در سخن راست مى‏گويند و هم با عمل و كردار صدق گفتار خود را اثبات مى‏كنند و نشان مى‏دهند كه مدعى ايمان نيستند بلكه به راستى به فرمان­هاى الهى ايمان دارند (وَ الصِّدِّيقِينَ).

از اين تعبير روشن مى‏شود كه بعد از مقام نبوت، مقامى بالاتر از مقام صدق و راستى نيست، نه تنها راستى در گفتار بلكه راستى در عمل و كردار كه شامل امانت و اخلاص نيز مى‏گردد؛ زيرا” امانت” همان صداقت در عمل است همان­طور كه” راست­گويى” امانت در گفتار است، و در مقابل آن، هيچ صفت زشتى بعد از كفر بدتر از دروغ و نفاق و خيانت در سخن و عمل نيست (بايد توجه داشت كه صديق صيغه مبالغه است و به معناى كسى است كه سر تا پا راستى و درستى است).[2]