کپی شد
شیعه و جهاد
در هر دین و شریعتی تکالیفی برای مکلّفین قرار داده شده که از بین آنها جهاد سخت ترین شان است. در اسلام نیز مانند سایر ادیان به این امر توجه شایانی شده است، از این رو کسانی که در این راه پیش گام بودند برترین های امت اسلام هستند.[1]
اما افتخارات شیعه در این زمینه را در دو بخش زمان رسول الله (ص) و پس از آن تقسیم می کنیم.
در سابق و زمان رسول الله (ص) بیشترین بارِ جهاد بر دوش علی (ع) بود، و حدیث “لا فتی إلا علی لا سیف إلا ذو الفقار” دربارۀ او شنیده شد. در جنگ خندق، و در روزی که به فرمودۀ رسول خدا (ص): «همه اسلام یا همۀ ایمان در برابر همۀ شرک قرار گرفته بود».[2] علی بن ابی طالب (ع) در دفاع از اسلام و کشتن عمرو بن عبدود، شجاع نامدار عرب، شجاعت و اخلاص از خود نشان داد که پیامبر (ص) دربارۀ او فرمود: “لمبارزة علی لعمرو بن عبدود (یوم الخندق) افضل من عبادة الثقلین، او افضل من اعمال امتی الی یوم القیامة”.[3] در این جا تنها یک عمل علی بن ابی طالب (ع) در دفاع از اسلام، بر تمام اعمال امت پیامبر (ص) تا قیامت برتری دارد؛ و در فتح خیبر، پیامبر (ص) در مقابل دو نفر که پیش از او رفتند از میدان نبرد فرار کردند دربارۀ او فرمود: “کرّار غیر فرّار”؛ او پیوسته حمله می کند و پا به فرار نمی گذارد.
علی (ع) علاوه بر جهاد با مشرکان، با سه گروه دیگر نیز جهاد کرد: پیمان شکنان، ستمکاران و شورشگران نافرمان. نبرد با این سه گروه در حدیث رسول خدا (ص) آمده است.
این از ائمۀ شیعه، اما از خود شیعیان کافی است یادآور شویم که در نوع فتوحات، شیعیان علی (ع) شرکت داشتند. یمنی ها از قبیله های مختلف چون حمدان و کنده و … همگی شیعیان علی (ع) بودند و همین سبب شد که گروهی از آنان از یمن مهاجرت کرده، ساکن عراق گشتند تا در فتوحات اسلامی شرکت داشته باشند.
فاتح شام، و دیار بکر و آسیای صغیر ابو أیوب أنصاری میهماندار پیامبر (ص)، شیعۀ خالص علی (ع) بود و هم اکنون قبرش در اسلامبول مزار همگان است. محمد بن أبی بکر که از نظر روح و روان فرزند علی (ع) بود، به دستور آن حضرت برای ادامۀ گسترش اسلام به مصر رفت و به شهادت رسید و پس از وی مالک اشتر برای ادامه مأموریت به مصر اعزام شد که متأسفانه در نیمه راه با دسیسۀ معاویه مسموم گشت و هم اکنون قبرش مزار است.
در دوران خلفا، فاصلۀ شیعه و سنی در حد امروز نبود، بلکه در فتوحات با داشتن گرایش های مختلف، همه شرکت می کردند.
امّا دربارۀ پس از پیامبر (ص)، کافی است که بدانیم مرابطه (مرزبانی) که یکی از وظایف بزرگ مسلمانان است که غالباً به وسیلۀ دولت های شیعه صورت گرفته است.
حمدانیان در شام، فاطمیان در شمال آفریقا و علویان در طبرستان و دیلمان و گیلان مرزبانان اسلام بودند. دولت های شیعه در هند در مبارزه با بت پرستی و تشکیل دولت اسلامی برای خود سرگذشت مفصلی دارند، و اکبرآباد در هند مرکز دولت های شیعه بود.
کسانی که علاقه مندند از جهاد نظامی شیعه در جهان آگاه شوند به کتاب “جهاد الشیعة” نگارش دکتر “سمیرة مختار اللیثی” چاپ دار الجیل مراجعه کنند.
نبرد صفویان در جنوب ایران با پرتغالی ها و نبرد ایرانیان با روس و انگلیس در شمال و جنوب ایران، از صفحات زرین جهاد شیعه با کافران است. وقتی پرتغالی ها، بندرعباس را اشغال کردند، و نام آن را “بندر گمبرون” نهادند، شاه عباس صفوی با نیروی ایمان شیعیان آن جا را پس گرفت و نام آن را “بندرعباس” نهاد. جهاد نادرشاه با هندیان بت پرست یکی از بزرگ ترین صفحات تاریخ جهاد اسلامی با بت پرستان است.
در این قرن (چهاردهم)، آن گاه که انگلستان عراق را اشغال کرد، مرجعیت شیعه به پیشوایی آیت الله محمد تقی شیرازی توانست، با بر پا کردن “ثورة العشرین” در سال 1920 میلادی این سرزمین اسلامی را از وجود زالو صفتان انگلیسی پاک گرداند و به این کشور استقلال بخشد.
در این چند سال اخیر بزرگ ترین ضربه را شیعیان لبنان بر پیکر اسرائیل وارد ساختند و مقاومت اسلامی لبنان در چند مرحله اسرائیل را که تا پایتخت لبنان پیشروی کرده بود به گونه ای خفت بار عقب نشاند و زهر چشمی به آنان نشان داد که تاکنون از مجموع دولت های عربی دریافت نکرده بودند. نیز شیعیان ایران با پدید آوردن انقلاب اسلامی در ایران، کشورهای استعمارگر غربی را از این کشور اسلامی بیرون راندند. و امروز ملت و دولت ایران، در منطقۀ خاورمیانه، بلکه در کل جهان، پرچم مبارزه با استعمار غرب را در دست دارند و تاکنون کشورهای متعددی در این مبارزه از ملت ایران الگو گرفته اند، که ملت های لبنان، فلسطین، عراق، سودان و … از آن جمله اند.
علاوه بر جهاد نظامی جهاد قلمی و فرهنگی است که اگر این جهاد نبود، هرگز سربازان فداکار و از خود گذشته در میدان نبرد از جان گذشتگی نشان نمی دادند.
ائمه اهل بیت (ع) از رسول خدا (ص) نقل می کنند که فرمود: “سه چیز است که پرده ها را می شکافد و به درگاه الاهی می رسد:1. صدای قلم دانشمندان. 2. صدای پای جهادگران. 3. صدای ریسندگی زنان پرهیزگار.”[4]؛
هم چنین فرمود: “بالاترین جهاد، گفتن سخن حق نزد فرمانروای ستمکار است.”[5]
پیشوایان معصوم شیعه که به شمشیر ظالمان و یا ستم ستمگران جام شهادت نوشیده اند به خاطر این سخنان حق بود که نزد ظالمان می گفتند، در حالی که گروه های دیگر با خلفای اموی و عباسی سازش کاری داشتند و با آنها کنار می آمدند، به جز افراد نادر که نمی توان روی آنها حساب کرد.
انسان تصور می کند میدان جهاد، بستر نظامیان است، ولی تاریخ بر خلاف آن گواهی می دهد. علما و دانشمندان شیعه به خاطر جهاد فرهنگی و نشر اسلام ناب محمدی، به وسیلۀ ستمگران جام شهادت نوشیده، یا به شمشیر کشته شده اند و یا به دار آویخته شده و احیاناً بدن های آنان را سوزانده اند.[6]
[1] نسا، 95؛ َ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجاهِدينَ عَلَى الْقاعِدينَ أَجْراً عَظيماً.
[2] کشف الغمه، ج 1، ص 205؛ ینابیع المودة، ص 94 و 95؛ اعلام الودی، ص 194؛ شرح نهج البلاغه؛ ابن ابی الحدید، ج 13، ص 261، 285 و ج 19، ص 61؛ مجمع البیان، طبرسی، ج 8، ص 343
[3] مستدرک حاکم، ج 3، ص 32؛ مناقب خوارزمی، ص 58؛ شرح المواقف، ج 8، ص 371؛ فرائد المسطین، ج 1، ص 256؛ تاریخ بغداد، ج 13، ص 19؛ شواهد التنزیل، ج 2، ص 14؛ تفسیر کبیر، فخر رازی، ج 32، ص 31؛ شرح المقاصد، تفتازانی، ج 5، ص 298؛ مجمع البیان، ج 8، ص 343.
[4] الشهاب فی الحکم و الآداب، ص 22، به نقل از طبری، محمد، پاسخ جوان شیعی، ص 134.:” ثلاثة تخرق الحجب و تنتهي إلی ما بین یدی الله، صریر أقلام العلماء و وطء أقدام المجاهدین، و صوت مغازل المحصنات”
[5] عوالياللآلي ج : 1 ص : 432 حدیث 131،- قال رسول الله ص أفضل الجهاد كلمة حق عند سلطان جائر
[6] امینی، شهداء الفضیلة، به نقل از طبری، محمد، پاسخ جوان شیعی، ص 135.