شیطان پرستی در عراق (یزیدیه)

یکی از فرقه هایی که از قدیم به شیطان پرستی گرایش داشته، «فرقه یزیدیه» است. فرقه یزیدیه، تفاوت های زیادی با فرقه های شیطان پرست غربی دارد و ذکر آن در اینجا لزوماً به معنای سنخیت کامل آن با شیطان پرستی در غرب نیست. مرشد و رئیس این فرقه، «عدی بن مسافر بن مروان» بوده است. وی در سال 467 ق به دنیا آمده و در حدود سال 557 ق در سن نود سالگی درگذشت و در هکاریه در منطقه کردستان عراق و نزدیک موصل، در خانقاه خود دفن شد. کوه سنجار در غرب شهر موصل عراق، محل اصلی «فرقه یزیدیه» است.[1] این طایفه علاوه بر عراق، در کشورهایی مانند: ترکیه، ایران، سوریه و قفقاز نیز زندگی می کنند. اگر چه آمار رسمی و مشخصی از آنان در دست نیست، اما شمار آنان در مجموع این کشورها تا پانصد هزار نفر برآورد می شود که حدود دویست هزار نفر از آنان در عراق زندگی می کنند.[2]

در وجه نام گذاری این فرقه به یزیدیه، اقوال مختلفی گفته شده است: دسته‏اى معتقدند كه نسبت آنها به «يزيد بن معاويه» خليفه دوم اموى مى‏رسد، به اين جهت آنها را يزيدى گفته‏اند و نيز می‌گويند: آنان يزيد را تجسمى از خدا مى‏دانند. گروهی ديگر معتقدند: عقايد آنها از يک كيش ايرانى است و كلمه يزيدى از واژه فارسى يزدان اقتباس شده و پس از اندكى تحريف به اين صورت درآمده است.[3]

عقیده یزیدی ها درباره شیطان:

یزیدی ها بر این باورند که نخستین آفریده خداوند، شیطان یا همان ملک طاووس[4] است و ذات ملک طاووس را با ذات خداوند یکی می دانند و پس از ملک طاووس به شش ملک دیگر قائلند. آنها شیطان را ملکی می دانند که گرفتار طغیان و خشم الهی شد، اما مشمول لطف الهی گردید.[5] یزیدی ها لعن بر شیطان را حرام می دانند؛ چون «عدی بن مسافر» به پیروان خود دستور داده بود که لعن را به طور مطلق ترک کنند. پس از مرگ شیخ عدی، کار به جایی رسید که مردم شیطان را حتی شریک خدا در آفرینش انسان دانستند.[6] به عقیده یزیدی ها، عالم از دو نیروی خیر و شر به وجود آمده است. نیروی خیر خدایی است که بر نیروی شر غلبه کرده و قوه شر همان شیطان است. ترس آنها از شیطان چنان است که از عبادت خدا روی برگردانده، خطاهای خود را به امید آن که رحمت خدا مرزی ندارد، ناچیز می شمارند و شیطان را معبود خود و مصدر شر می دانند و معتقدند که هوشیاری انسان اقتضا می کند که همیشه از شیطان بترسد و کسی که راه سعادت می پوید، باید خدا را کنار بگذارد؛ زیرا خداوند دستی در شر ندارد و باید طالب دوستی شیطان بود و او را حمایت کرد تا از آتش دوزخ ایمن بود. آنها معتقدند که شیطان، در دوزخ، انسان ها را از گزند آتش در امان خواهد داشت.[7]