شهادت امام رضا (علیه السلام)

در تعیین سال شهادت امام رضا (علیه السلام)، نقل های مختلفی به ثبت رسیده است که در ذیل به آنها اشاره می شود: الف. سال ۲۰۲ هجری قمری.

ب. سال ۲۰۳ هجری قمری.

ج. سال 206 هجری قمری.

دیدگاه دوم نزد صاحب نظران از شهرت بیشتری برخوردار است، شیخ کلینی[1] و شیخ صدوق[2] نیز همین را برگزیده اند.

علامه سیدمحسن امین به استناد این که تاریخ ضرب سکه‌هایی که نام امام رضا (علیه السلام) بر آنها نقش بسته است، به سال ۲۰۴ هجری قمری نیز دیده شده، اظهار می دارد که «کتابت اين درهم (سکه)، اگر درست باشد، تأييد مى‏کند که وفات امام رضا (علیه السلام) در سال 206 بوده و بدين ترتيب قولى که وفات آن حضرت را در سال 203 يا کمتر دانسته‏ است، تضعيف مى‏شود، مگر آن که بگوييم اين درهم، پس از وفات امام (علیه السلام) و فقط به منظور تبرّک به نام آن حضرت ضرب شده و ضرب آن به فرمان مأمون نبوده است».[3]

در تعیین روز شهادت آن حضرت نیز اتفاق نظر نیست و نظریه‌های زیر دیده می‌شود:

1. هفدهم ماه رمضان.

2. بیست و یکم ماه رمضان.

3. هفت روز مانده به آخر ماه رمضان.

4. هجدهم جمادى الاولى.‏

5. بیست و سوم ذی القعده.

6. آخر ذی القعده.

7. آخر ذی الحجه.

8. هفدهم ماه صفر.

9. سه روز مانده به آخر ماه صفر.

10. آخر ماه صفر.

در میان این نقل­ها، مسعودی، آخر ماه ذی الحجه را صحیح تر می داند.[4] شیخ صدوق معتقد است: وفات حضرت، در روز جمعه، بيست و يكم ماه مبارک رمضان بوده است.[5] شیخ مفید و شیخ کلینی، ماه صفر را برگزیده اند، ولی روز آن را معین نکرده اند.[6] طبری و طبرسی و نوبختی روز آن را آخر ماه صفر ذکر کرده اند.[7]

در عرف شیعه، نظر طبری و طبرسی و نوبختی پذیرفته شده است.

با توجه به اختلاف موجود پیرامون زمان شهادت آن حضرت، درباره سن آن حضرت در هنگام شهادت نیز، اختلاف نظر وجود دارد، ولی بیشتر، سن پنجاه و پنج سال را برگزیده اند.[8]