کپی شد
شهادت امام حسین (علیه السلام)
امام حسین (علیه السلام) روز دهم محرم سال 61 هجرى، در سن 57 سالگى در کربلا به شهادت رسید. در این مورد مرحوم كلینى می‌گوید: «امام حسین (علیه السلام) در ماه محرم سال 61 هجرى در حالى كه 57 سال و چند ماه از سن شریفش گذشته بود، از دنیا رفت. عبیدالله بن زیاد در عهد خلافت یزید بن معاویه، آن‌گاه كه والى کوفه بود او را كشت. فرمانده لشكرى كه با او جنگید و او را كشت، عمر بن سعد بود. وى فرمانده سپاهى بود كه با امام حسین (علیه السلام) جنگید. عمر سعد روز دوشنبه، دهم محرم، در كربلا آن حضرت را كشت.[1]
بر اساس مقاله‌ای که آقای علی زمانی قمشه ای در سایت حوزه نت در بخش گنجینه معارف و سامانه نشریات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی نگاشته است، تاریخ شهادت امام حسین (علیه السلام) از دو راه قابل بررسی است:
اول: از طریق زیج.[2]
بنا به عقیده منجّمان عصر حاضر، زیج بهادر خانی تألیف مولا غلامحسین جونپوری شیرازی، یکی از دقیق‌ترین زیج‌های جهان به‌شمار می‌رود. این زیج، آغاز سال 61 هجری را روز یک شنبه دانسته است.[3] در نتیجه روز دهم محرم (عاشورا) سه شنبه خواهد بود؛ زیرا مبنای کار زیج، محاسبه به امر وسط است؛ یعنی ماه‌های فرد [1،3،5…] را سی (30) و ماه‌های زوج را (29) روز به حساب می‌آورند و در هر دوره سی ساله، یازده (11) بار ذی حجه را سی روز؛ (کبیسه) حساب می‌کنند و حال آن‌که به حسب رؤیت، این امکان وجود دارد که سه تا چهار ماه پشت سرهم 29 روز واقع شود. از این رو گاهی اول ماه به حسب رؤیت دست کم یک روز قبل از اول ماه به حسب امر، وسط واقع می‌شود؛ یعنی گاهی روز دوم ماه با روز اول جدول زیج منطبق می‌گردد. پس، از این‌جا می‌توان حدس قوی داشت که روز عاشورا دوشنبه بوده است.
دوم: از راه ریاضی و بدون مراجعه به جدول زیج.
بنابر این روش، از آغاز سال اول هجری تا روز عاشورا جمعاً بیست و یک هزار و دویست و هفتاد و دو (21272) روز است. اگر این عدد را بر رقم هفت (تعداد ایام هفته) تقسیم کنیم، 3038 هفته، خارج قسمت داریم، و رقم 6 به عنوان باقیمانده ایام خواهد بود و با توجه به این که مبدأ سال هجری قمری پنج شنبه است، روز عاشورا سه شنبه است و چون رؤیت را یک روز مقدم می دانیم در نتیجه، روز عاشورا دوشنبه بوده است.
هم چنین اگر عدد یاد شده؛ (21272) را بر سال‌ها و فصول شمسی تطبیق دهیم، به امر وسط برابر می‌شود با بیست و یکم مهر ماه سال پنجاه و نه (21/7/59) شمسی، و اگر یک روز رؤیت را جلوتر بدانیم با (20/7/59) بیستم برابر می شود، در نتیجه می توان چنین اظهار نظر کرد که روز عاشورای سال شصت و یک هجری برابر است با روز دوشنبه بیستم مهر ماه پنجاه و نه (20/7/59) شمسی، و جمله حضرت زینب (علیها السلام) که فرمود: «بابی من عسکره یوم الاثنین نهباً»؛ یعنی: «پدرم فدای آن کسی باد که روز دوشنبه سپاهش تاراج شد»[4]، می‌تواند شاهد خوبی بر این محاسبه باشد.[5]
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ترجمه: مصطفوی، سید جواد، ج 1، ص 463.
[2]. زیج، معرب زیگ است و آن کتابی است که منجمان احوال و حرکات افلاک و کواکب را از آن معلوم کنند و نیز نام علمی در اصول احکام علم نجوم و هیئت است که از آن تقویم را استخراج می‌کنند. همچنین زیج قانون تنجیم است که در جداول آن، اوضاع کواکب و خطوط طولی و عرضی که در آن مقادیر حرکات مراکز کواکب موجود است و در این قانون، حرکات تدابیر و اوجات را معلوم می کنند. لغت نامه دهخدا، واژه زیج.
[3]. جونپوری شیرازی، غلامحسین، زیج بهادر خانی، ص 52.
[4]. سيد ابن طاوس، علی بن موسی، اللهوف على قتلى الطفوف، ص 133.
[5]. برگرفته از سایت حوزه نت در بخش گنجینه معارف و سامانه نشریات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.