شغل ابوحنیفه

ابوحنیفه علاوه بر پرداختن به امور علمی، برای گذران امور زندگی به اموری اشتغال داشت که در ذیل به آن اشاره می‌شود:

الف. بازرگانی

ابو حنيفه براى تأمين معاش خود، پيشه بازرگانى را كه شغل پدرى او بود در پيش گرفت. در كوفه به بازرگانى و تجارت خز (لباس مخصوص آن زمان)، پرداخت و بعد از مدتى در اين راه پيشرفت شايانى كرد. او كارخانه‏اى داشت كه خز توليد مى‏كرد. مغازه‏هاى بازرگانى وى خز را نه تنها در كوفه به فروش مى‏رساندند، بلكه به مناطق دوردست نيز انتقال مى‏دادند.[1]

ب. بزازی

وی شغل بزازی و پارچه‌فروشی نیز داشت؛ از این‌رو در امور عملى اجتماع هم وارد بوده و از حقيقت وضع اقتصادى و تجارى عهد خود اطلاع داشته است.[2]

ج. نظارت بر بنای بغداد

چون منصور عباسی خواست شهر بغداد را بسازد، از جمله كسانی که برای این کار برگزيده بود، ابو حنيفه بود. منصور، ابوحنيفه را به نظارت و شمردن خشت و آجر مأمور كرد. وی كه قبل از آن ابوحنيفه را قاضى القضاة كرده‌ بود و ابوحنيفه قبول نكرده بود، او سوگند ياد كرده ‌بود كه اگر او هيچ كارى از كارهاى دولتى را قبول نكند، از او دست بر نخواهد داشت. ابو حنيفه ناگزير به كار حساب و شمارش تن داد و شمردن خشت و آجر را بر‌عهده گرفت. او نى به دست مى‏گرفت و خشت را با نى مى‏شمرد. وی نخستين كسى بود كه اين كار را كرد[3] و چهار سال در اين سمت باقى ماند.[4]

امانت‌داری

پس از آن‌كه ابوحنيفه در ضمن کار بازرگانی، امانت‏داریش روشن شد و مردم به او اعتماد كردند، مغازه او به شكل «بانک» نيز در آمد؛ به این صورت که در آن ميليون‌ها درهم از اموال مردم به امانت گذاشته مى‏شد. هنگام وفات وى، 50 ميليون درهم به عنوان امانت در اين بانک ذخيره شده بود.[5]

[1]. حلبی، علی اصغر، تاريخ علم كلام در ايران و جهان، ص 182 و 183.

[2].  خاتمی، احمد، فرهنگ علم كلام، ص 49.

[3]. ابن اثير، عز الدين على بن محمد، كامل تاريخ بزرگ اسلام و ايران، ترجمه: حالت، ابو القاسم و خلیلی، عباس، ج ‏15، ص 201.

[4]. تاريخ علم كلام در ايران و جهان، ص 182 و 183.

[5]. همان.