شست و شوى درون كعبه معظمه

شست­وشوى درون كعبه مشرفه از ديرباز، به صورت سنتى معمول در آمده است. در اسلام نخستين بار درون كعبه از سوى پيامبر گرامى (صلى الله عليه و آله) شست­وشو داده شد و اين كار در روز فتح مكه، پس از شكستن بتپ­ها و از ميان بردن آثار شرک و بت‏ پرستى به انجام رسيد.

فاسى مى‏نويسد: «هنگامى كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله) طواف خويش را به پايان رسانيد. عثمان بن طلحه را احضار نمود و كليد كعبه را از وى گرفت و درِ كعبه را براى ايشان باز كردند. پس حضرت به درون كعبه وارد شدند، در آن كبوترى از چوب ديد كه با دست خود آن را شكسته و بر زمين افكند».

نامبرده در جاى ديگر از اسامة بن زيد روايت مى‏كند كه گفت: «به همراه رسول‏ خدا (صلى الله عليه و آله) به درون كعبه وارد شدم، حضرت تصويرى را در آن­جا ديدند، پس ظرف آبى را طلب كردند. آن را براى ايشان حاضر نمودم. حضرت با آب شروع به محو كردن تصوير نمود و فرمود: «خداوند بكشد قومى را كه چيز خلق نشده‏اى را به تصوير مى‏كشند».[1] از آن پس شست­وشوى كعبه معظمه به صورت سنتى باقى مانده از دوران رسول خدا (صلى الله عليه و آله) تا كنون در آمده و اين سنت در طول ساليان دراز گذشته، معمول بوده و هست.

در دوران‏هاى پيش از اين، شست­وشوى درون كعبه، بيش از يک­بار در سال معمول بود. كه اين كار در روز پس از بيست و نهم رجب، و در روز بيست و هفتم ذى‏القعده جهت آمادگى براى حج و نيز در هفته اول از ماه محرم‏[2] صورت مى‏گرفته است.

در نيمه اول از قرن چهاردهم هجرى، شست­وشوى درون كعبه دو بار در سال تعيين گرديد كه نخستين بار آن در اواخر ماه ذى ‏القعده و ديگرى غالباً در روز دوازدهم از ماه ربيع ‏الاول شست­وشو داده مى‏شد. در دوران ما، شست­وشوى كعبه مشرفه دو بار در سال، نخست در مراسم حج و ديگر در ماه شعبان انجام مى‏شود.

به نظر مى‏رسد كه علت شست­وشوى متعدد درون كعبه در سال، در دوران‏هاى گذشته، اين بوده كه در آن هنگام پرده‏داران كعبه در برابر پاداش و هديه‏هايى، به حاجيان اجازه ورود به درون كعبه در موسم حج و نيز موسم عمره رجبيه و نيز گاه در بعضى مناسبات مذهبى مى‏دادند؛ بنا بر اين، شست­وشوى درون كعبه پس از پايان آن زمان‏ها ضرورى به نظر مى‏رسيده است، اما اكنون، به هيچ يک از حاجيان و نيز عمره­گزاران، در زمان‏هاى عمره، اجازه ورود به درون كعبه داده نمى‏شود، كه در اين ميان برخى بزرگان از شخصيت­هاى دولت­هاى اسلامى، مانند رؤساى جمهور كشورهاى اسلامى از اين قاعده مستثنى هستند؛ بنابراين، شست­وشوى درون كعبه بيش از يک يا دو بار در سال ضرورتى نداشته كه هم اكنون در موسم حج، هنگام تغيير جامه كعبه و برداشته شدن جامه پيشين از روى آن، كعبه را از درون شست­وشو داده و ديوارهاى درونى و بيرونى آن را خوش­بو مى‏سازند.[3]