شاگردان شیخ بهایی

مرحوم شیخ بهایی، تنها مرد تتبع و تحقیق و نگارش نبود، بلکه در تدریس و تربیت شاگردان، از مردان موفق زمان خود به‌شمار می‌رفت. از جمله خدمات بزرگ و فعالیت‌های ارزنده این شخصیت علمی، تربیت شاگردان ممتاز و نمونه‌ای است که هر یک از آن‌ها، از بزرگان و شخصیت‌های برجسته علمی به‌شمار می‌آیند. در میان این جمع فاضل، می‌توان از نام‌های زیر، به مثابه چهره‌های برجسته محافل علمی شیخ بهایی یاد کرد:

1. ملا محسن فیض کاشانی؛ از مفاخر دانشمندان و نامی‌ترین علمای ذوفنون در آن عصر بوده است.
2. محمد بن ابراهیم، معروف به ملا صدرا (صدر المتألهین)؛ که از زمره فیلسوفان بزرگ الهى است.
3. ملا محمد تقی مجلسی مشهور به علامه مجلسی اول؛ او پدر ملا محمد باقر مجلسی, از اعاظم علمای شیعه و مفاخر دانشمندان اواسط عصر صفوی است.
4. شیخ فاضل جواد بن سعدالله بن جواد البغدادی الکاظمی؛ او عالمی فاضل، محقق، جلیل القدر بود.
5. بدر الدین عاملی؛ او فقیه امامی، محدّث و محقّق بود.
6. سید حسین بن حیدر الکرکی معروف به مجتهد، یا مجتهد کرکی؛ گاهی از وی، به مفتی اصفهان یاد می‌شده است.
7. خلیل بن الغازی القزوینی؛ وی، استاد در علم فقه و کلام و حدیث بود.
8. رفیع الدین محمد بن حیدر الحسینی الطباطبائی النائینی (میرزا رفیعا)؛ وی فقیه اصولی، حکیم متکلم، حاوی فروع و اصول، جامع معقول و منقول بوده‌است.
9. محمد بن حسن بن زین الدین، نوه شهید ثانی.
10. عبدالوحید بن نعمةالله بن یحیى الجیلانی الأسترآبادی؛ او واعظ، حکیم، فقیه إمامی، مفسّر، متکلم، عارف و … بود.
11. عبد اللطیف بن علی بن أحمد بن أبی جامع الحارثی الشامی العاملی.
12. علاء الدین عبد الخالق، معروف به قاضی زاده کرهرودی.
13. شیخ زین الدین علی بن سلیمان بن درویش بن حاتم القدمی البحرانی.
14. نجیب الدین علی بن محمد بن مکّی جبل عاملی جبعی.
15. قاسم بن محمد الحسنی الطباطبائی.
16. نظام الدین محمد بن الحسین القرشی الساوجی.
17. محمد تقی بن أبی الحسن الأسترآبادی.
18. محمد بن نصار الحویزی.
19. شیخ إبراهیم بن إبراهیم بن الشیخ فخر الدین العاملی.
20. احمد بن زين العابدين علوي عاملي جبعی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
21. احمد بن شیخ محمد بن شیخ ماجد نجفی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
22. احمد بن عبد الحی شریف؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
23. احمد بن محمد بن احمد بن نعمت الله خاتونی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
24. احمد جیلانی (لاهیجانی).
25. اردستانی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
26. امین الدین محمد؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
27. حاجی بابا میرزا جان قزوینی؛ شیخ بهایی چند بار به قزوینی اجازه روایت داده است.
28. مولا جمشید؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
29. جلال الدین یا جمال الدین ابن الأمیر تاج الدین؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
30. شیخ جعفر بن لطف الله العاملی؛ توصیف شیخ بهایی در اجازه‌ای که برای او صادر نموده‌است.
31. حاتم بیک اردوبادی؛ او از وزرای شاه عباس بود.
32. ملا حسن علی بن عبدالله شوشتری؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
33. مولانا حسینا؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
34. حاج حسین یزدی اردکانی.
35. حسین بن حسن العاملی المشغری؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
36. سید حسین مشهدی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
37. سید سلیمان؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
38. شاه حسین طالشی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
39. کمال الدین شاهمیر حسینی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
40. مولی صفی الدین محمد قمی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
41. حسین المشغری.
42. خداوردی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
43. العابدین تبریزی.
44. سید زین العابدین حسینی خادم.
45. شریف الدین محمد رویدشتی.
46. صالح بن الحسن الجزائری؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
47. عبدالرزاق لاهیجی.
48. کمال الدین ابوتراب عبدالصمد عاملی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
49. عبدالله بن ابراهیم مساعد نعامی حویزاوی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
50. سید عبدالمختار حسینی موسوی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
51. عبد الله بن منصور قزوینی.
52. شیخ زین الدین علی بن احمد نباطی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
53. مولانا علی جیلانی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
54. علی بن شاه محمود البافقی.
55. علی بن نصر الله اللیثی الجزائری.
56. ابوالقاسم الرازی.
57. میرزا قاضی بن کاشف الدین محمد الأردکانی الیزدی.
58. کمال الدین حسینی.
59. لطف الله حسینی .
60. مراد بن علی خان التفریشی.
61. جلال الدین محمد؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
62. محمد امین؛؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
63. امیر محمد باقر حسینی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
64. محمد بن سدید الدین علی بن شهاب الدین أحمد بن نعمة الله علی بن أحمد ابن خاتون.
65. محمد بن عبد الحی الشریف (نصیر امامی).
66. محمد بن علی العاملی التبنینی.
67. مظفرالدین علی؛ وی رساله‌ای از شرح حال استادش، شیخ بهایی، از خود به یادگار گذاشته‌است.
68. سید الأمیرمعین‌الدین محمدأشرف بن حبیب الله الحسنی الحسینی الطباطبائی.
69. محمد حسین بن محمود سلیمی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
70. محمد رضا مشهدی؛ شیخ بهایی دو بار به او اجازه‌نامه داده‌است.
71. محمد صالح طالقانی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
72. قطب الدین محمد علی تبریزی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
73. کمال الدین محمد کاظم گیلانی تنکابنی؛ شیخ بهایی سه بار به وی اجازه‌نامه داده‌است.
74. شمس الدین محمد کشمیری.
75. مولانا محمد یوسف؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
76. مولى حسام الدین محمود بن درویش علی الحلی.
77. سید نظام الدین علوی عاملی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
78. ملایحیی لاهیجی؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.
79. شیخ یونس بن حسن صمیری جزایری؛ دارای اجازه‌نامه از شیخ بهایی.[1]

[1]. برگرفته از مقاله حسن زاده، محمد علی، شاگردان شیخ بهایی، ص 96 – 110، سایت حدیث نت (پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه).