شاه تهماسب اول (سلطنت: 930 – 984 قمری)

شاه تهماسب اول صفوی (۹۱۹ – 984 قمری)؛ فرزند شاه اسماعیل اول (مؤسس حکومت صفویه) است. وی در سال ۹۱۹ قمری به دنیا آمد و از سال ۹۳۰ تا ۹۸۴ قمری به مدت ۵۴ سال سلطنت کرد که طولانی‌ترین ایام سلطنت در دوران صفویه محسوب می‌شود. مذهب شیعه در زمان شاه اسماعیل اول، مذهب رسمی ایران اعلام شد، ولی استقرار و گسترش آن در دوران شاه تهماسب اتفاق افتاد. تشکیل نهاد روحانیت شیعی از دوره تهماسب آغاز و پس از ورود محقق ثانی به ایران، دودمان‌های روحانی از علمای مهاجر و فرزندانشان در ایران تشکیل شد.

«صلح آماسیه»؛ نام پیمانی است که بین شاه تهماسب اول صفوی و سلطان سلیمان اول در سال ۸۸۴ شمسی (۹۶۲ قمری/ ۱۵۵۵میلادی) در شهر آماسیه (شهری در شمال آناتولی و در ترکیه امروزی) بسته شد. این پیمان با مشخص کردن مرز ایران و عثمانی، پایانی بر جنگ‌های دراز مدت دو کشور بود. این پیمان، ۲۰ سال آرامش را بین دو کشور به ارمغان آورد.

شاه تهماسب به علت نزدیکی تبریز به مرزهای عثمانی و آسیب‌پذیری این شهر و دوری تبریز از خراسان که همواره مورد هجوم ازبکان قرار می‌گرفت، در سال ۹۶۵ قمری، پایتخت خود را به قزوین منتقل کرد. از این تاریخ تا سال ۱۰۰۶ قمری (که شاه عباس اول، اصفهان را به پایتختی انتخاب کرد) شهر قزوین پایتخت صفویه بود.

شاه تهماسب در پنجاه و چهارمین سال سلطنت خود در ۱۵ صفر سال ۹۸۴ قمری در قزوین از دنیا رفت و پس از چندی جسد او را در مشهد دفن کردند.[1]

[1]. سایت ویکی شیعه، «شاه تهماسب اول».