سیره پیامبر (صلی الله علیه و آله) در سلام کردن

در اسلام به سلام کردن بسیار سفارش شده است و در روایات آمده‌ است که پیامبر اسلام (ص) همواره در سلام کردن از دیگران پیشی می‌گرفته است. اعراب حتی در هنگام خداحافظی نیز با گفتن “سلامٌ علیکم” خداحافظی می‌کنند.

همان گونه که می دانید، انسان موجودی اجتماعی است که به ارتباط، دوستی و محبت هم نوعان خود احتیاج دارد. سلام کردن اولین مرحله برای ارتباط سالم بین دو انسان است که حاوی پیام های متعددی؛ از قبیل دوستی، صمیمیت، محبت، تواضع، دعای خیر، اطمینان دادن به طرف مقابل و … است. لفظ سلام یک واژۀ بسیار زیبا و پر معنا است که با آن برای مخاطب خود دعای خیر و آرزوی سلامتی داریم و در عین حال به او به اطمینان می دهیم که از ناحیۀ ما هیچ ضرری متوجه او نخواهد شد. در روایات وارده از پیامبر (ص)، سلام عامل افزایش دوستی و محبت دانسته شده است.[1] بر همین اساس در اسلام به سلام کردن بسیار سفارش شده‌ است و آن را امر مستحبی دانسته اند که از طرف خداوند متعال دارای پاداش بسیار است. اما پاسخ سلام واجب است. امام حسین (ع) فرمود: “سلام كردن هفتاد ثواب دارد كه شصت و نه بخش آن از سلام ‏كننده است و يك بخش آن براى جواب دهنده”؛[2] زیرا سلام کردن مستحب است، ولی پاسخ آن واجب است.

همچنین فرمودند: “بخيل كسى است كه از سلام كردن دريغ مى‏كند”.[3][4]

بنابراین، آنچه در روایات آمده ‌است که پیامبر اسلام (ص) همواره در سلام کردن از دیگران پیشی می‌گرفتند و هیچ گاه کسی نتوانست در سلام کردن بر آن حضرت سبقت بگیرد، شاید بدین جهت باشد. از طرف دیگر آن حضرت اسوه و الگوی مسلمانان بودند،[5] و به آنچه می فرمودند خود عمل می کردند و با عمل خود مردم را به رعایت دستورات اسلام دعوت می کردند تا جامعۀ اسلامی از نتایج آن بهرمند گردد. در سایه همین دستورات بود که دوستی و محبت بین مسلمانان رواج یافت.

[1] محدث نوری، مستدرك‏الوسائل، ج 8، ص 454، موسسه آل البیت، قم، 1408ق، “قَالَ (ع) طَلَاقَةُ الْوَجْهِ بِالْبِشْرِ وَ الْعَطِيَّةِ وَ فِعْلُ الْبِرِّ وَ بَذْلُ التَّحِيَّةِ دَاعٍ إِلَى مَحَبَّةِ الْبَرِيَّةِ”.

[2] تحف العقول، ترجمه جعفرى، ص 229.

[3] همان، ص 229.

[4] اقتباس، از پاسخ، 6923.

[5] احزاب، 21، “لَقَدْ كانَ لَكُمْ في‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كانَ يَرْجُوا اللَّهَ وَ الْيَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثيراً”.