سیره فردی امام رضا (علیه السلام)

سیره فردی امام رضا (علیه السلام) به سنت و روش آن حضرت در زندگی فردی، می پردازد:

1. فرش و پوشاک حضرت:

ابن عباد می گوید: امام، تابستان ها بر روی حصیر و زمستان ها بر گلیمی می نشستند و پیراهن آن حضرت زبر و خشن بود، مگر آن که بخواهد پیش مردم آید که در آن وقت خود را برای مردم زینت می نمود.[1]

2. خوراک حضرت:

سلیمان جعفرى می گوید: خدمت حضرت رضا (علیه السّلام) رسیدم، جلو آن جناب خرماى برنى[2] بود که با کمال اشتها مشغول خوردن بود. فرمود: سلیمان بیا بخور، من جلو رفته خوردم، عرض کردم: فدایت شوم، چنین مى‏بینم که خیلى با علاقه از این خرما می خورى، فرمود: آرى، خرما را دوست دارم. عرض کردم چرا؟ فرمود: زیرا پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) خرما را دوست می­داشت، امیر المؤمنین (علیه السلام) نیز به خرما علاقه داشت، امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) نیز همین طور بودند. حضرت زین العابدین، حضرت باقر، حضرت صادق و پدرم موسى بن جعفر (علیهم السلام) هم به خرما علاقه داشتند. من هم به خرما علاقه دارم، شیعیان ما نیز خرما را دوست می دارند؛ چون آنها از سرشت ما آفریده شده‏اند، ولى دشمنان ما علاقه به شراب دارند … .[3]

3. خواب حضرت:

حضرت رضا (علیه السلام) شب‏ها کمتر به خواب مى‏رفت و بسیارى از شب را بیدار بود. بعضى از شب‏ها را از اول شب تا صبح بیدار می ماند.[4]

معمر بن خلاد می­گوید: حضرت رضا (علیه السلام) دنبال من فرستادند که با تو کارى دارم، خدمت آن حضرت رسیدم، فرمودند: اکنون برگرد و فردا بعد از طلوع آفتاب نزد من بیا؛ زیرا من بعد از خواندن نماز فجر می خوابم.[5]

4. بوی خوش و خضاب امام رضا:

معمر بن خلاد گفت: حضرت رضا (علیه السّلام) به من دستور داد برایش روغنى تهیه کنم که در آن مشک و عنبر باشد و به من فرمود که آیة الکرسى و سوره ام الکتاب و معوذتین (دو قل اعوذ) و آیاتى که براى حفظ از شیطان خوب است، در کاغذى بنویسم و آن را بین شیشه و جعبه آن قرار دهم. این کار را کردم بعد که خدمتش رسیدم، محاسن خود را عطرآگین کرد و من تماشا می کردم.[6]

از یکی از کنیزان امام رضا (علیه السلام) نقل شده که آن حضرت به عود هندى بخور مى‏کرد و بعد از آن گلاب و مشک به کار مى‏برد.[7]

حسن بن جهم گفت: حضرت رضا (علیه السّلام) از منزل خارج شد، بوى خوش بخور از آن جناب ساطع بود.[8]

از همین راوی نقل شده است: خدمت ابو الحسن علی بن موسى الرضا (علیه السّلام) رسیدم در حالی که آن حضرت با رنگ سیاه خضاب کرده بود. به آن حضرت عرض کردم: می بینم که با رنگ سیاه خضاب فرمودی. فرمود: خضاب کردن پاداش دارد. خضاب و آراستن (مرد)، از چیزهایی است که خداوند متعال به سبب آن، به عفت زن ها می افزاید و همانا زنانی، عفت را ترک کردند؛ بدین جهت که مردانشان خود را برای آنها نیاراستند… .[9]

5. مسواک زدن حضرت:

معمر بن خلاد روایت می کند که حضرت رضا (علیه السلام) هنگامى که در خراسان بودند، وقتی نماز صبح را ادا می کردند، در سجاده خود مى‏نشستند تا آن گاه که آفتاب طلوع می کرد، بعد براى آن جناب یک کیسه سر بسته که در آن تعدادى مسواک قرار داشت حاضر می کردند، و ایشان با آنها مسواک می کرد. بعد از این کندر[10] مى‏آوردند و آن را مصرف می فرمود… .[11]