کپی شد
زندگی نامه شیخ طوسی
محمد بن حسن بن علی طوسی؛ متکلِّم، فقیه، مفسّر و محدّث بزرگ قرن پنجم هجری است. او در طوس به دنیا آمد و در همان جا علوم مقدّماتی را فراگرفت و در سال 408 قمری در بیست و سه سالگی به بغداد رفت. بغداد در آن روزگار، مرکز علمی جهان اسلام و پایتخت حکومت اسلامی بوده و شیخ مفید، زعامت مذهب جعفری را در آن زمان بر عهده داشت.
شیخ طوسی، مدت پنج سال؛ یعنی تا زمان وفات شیخ مفید در سال 413 قمری از محضر آن زعیم عالیقدر بهره جست. پس از انتقال زعامت دینی و ریاست مذهب شیعه به سیّد مرتضی، شیخ طوسی، بیست و سه سال، تا زمان درگذشت سیّد مرتضی در سال 436 قمری از مکتب علمی او استفاده کرد و از شاگردان خاص او بود؛ چنانکه سیّد مرتضی، بیش از دیگر شاگردان، به او عنایت داشت و در هر ماه برای وی، شهریه قابل توجهی؛ (12 دینار) تعیین نمود.[1]
همچنین شیخ طوسی، از کتابخانه سیّد مرتضی و کتابخانه شاپور در محله کرخ بغداد، بهره برده است. کتابخانه خصوصی سیّد مرتضی از بزرگ ترین کتابخانه های معروف شخصی عصر شناخته می شد و همه اصول مؤلفات قدیم و جدید شیعه در آن گرد آمده بود. گویا خداوند متعال، استفاده او از دو کتابخانه سیّد مرتضی و شاپور را قبل از آنکه طعمه حریق شوند، به او الهام نمود تا در آن فرصت، بهترین کتاب ها را انتخاب نموده و به کمک آنها، دو کتاب گرانبهای تهذیب و استبصار، که از کتاب های چهارگانه حدیث شیعه هستند را به نگارش درآورد. دو کتابی که از زمان حیات مؤلف تاکنون، نزد فقیهان شیعه، محور استنباط احکام شرعی بوده است.
وی پس از درگذشت سیّد مرتضی، زعامت شیعیان را به عهده گرفت. او دوازده سال در بغداد به تدریس، تألیف و پاسخگویی به پرسش ها و شبهات اعتقادی و فقهی همت گماشت. تا اینکه طغرل[2] در سال 447 قمری به بغداد آمد و شیعیان را مورد حمله قرار داد. در این حادثه منزل، کتابخانه و محفل درس شیخ نیز سوخت. سرانجام در اثر نزاع های شدید میان اهل سنّت و شیعه و دگرگونی اوضاع سیاسی و حوادث یادشده شیخ طوسی، به نجف مهاجرت کرد. نجف در آن روزگار، منطقه کوچکی بود که در آن گروهی از شیعیان در جوار مزار حضرت علی (علیه السّلام) گرد آمده بودند. شیخ طوسی در نجف، یکی از قدیمی ترین حوزه های دینی شیعه را بنیان گذاری کرد و درآن جا افزون بر تربیت شاگردان، آثاری تألیف نمود.[3] برگرفته از سایت راسخون.
[1]. حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، تحقیق: قیومی، جواد، ص 249؛ طوسی، محمد بن حسن، النهایة و نکتها، مقدمه: آقا بزرگ تهرانی، ص 6 – 9؛ انصاری، محمد اقبال، شیخ الطائفه ابوجعفر الطوسی حیاته و مؤلفاته، الذکری الالفیة للشیخ الطوسی، ج 2 (یادنامه شیخ طوسی)، ص 490 – 492؛ رضایی، عبدالرحمن، شیخ طوسی، فرزانه ای از تبار پاکان، در اندیشه های کلامی شیخ طوسی، ج 1، ص 64؛ طباطبایی، محمد محیط، هزاره شیخ طوسی، در یادنامه شیخ طوسی، ج 3، ص 43.
[2]. طُغرُل بیک (رکن الدین ابوطالب طغرل بن میکائیل بن سلجوق) (متوفی ۷ رمضان ۴۵۵ ق)؛ یکی از ترکمان ها و پادشاه سلجوقی بود.
[3]. طوسی، محمد بن حسن، النهایة و نکتها، مقدمه آقابزرگ، ص 9 – 11؛ انصاری قمی، محمد رضا، امالی شیخ طوسی، کیهان اندیشه، شماره 56، ص 154، مهر و آبان 1373 ش؛ طباطبایی، محمد محیط، هزاره شیخ طوسی، در یادنامه شیخ طوسی، ج 3، ص 35.