کپی شد
زندگی نامه حسین بن روح نوبختی
هنگامی‌که ابو جعفر محمد بن عثمان بن سعيد رحلت نمود، حسین بن روح، طبق نص محمد بن عثمان بن سعيد از جانب امام قائم (عليه السّلام) به جاى او نشست.
حسين بن روح (رضى اللَّه عنه) سال‌هاى درازى وكيل محمد بن عثمان و ناظر املاک او بود و اسرار و پیام‌های خاص او را به رؤساى شيعه می‌رساند. او از خواص یاران وى بود. حسين بن روح در دل‌هاى شيعيان جايگاه بزرگى پيدا كرد؛ زيرا آنها می‌دانستند كه او از خواص نائب دوم می‌باشد و نزد شيعيان از وى توثيق نموده‌بود و فضل و امانتش همه جا منتشر گشت. او به واسطه لياقتى كه از خود نشان داد، در تمام زمان حيات محمد بن عثمان آماده اين كار بود، تا آن‌که وی به دستور حضرت ولى عصر (عليه السّلام) مأمور شد او را به جانشينى خود برگزيند.[1]
وی دارای سجایای اخلاقی و مورد اعتماد امام زمان (علیه السلام) بود.
آن حضرت در توقیعی پیرامون حسین بن روح می‌فرماید: «… به وثوق او اطمينان داريم. وى در نزد ما مقام و جايگاهى دارد كه او را مسرور می‌گرداند، خداوند احسان خود را در باره او افزون گرداند …». [2]
اقتدار، کیاست، موقعیت شناسی وی موجب شد که برخی وی را خردمندترین شخص روزگار او بدانند.
راوی می‌گوید: ابو عبد اللَّه بن غالب و ابو الحسن بن ابى الطيب براى من نقل كردند: خردمندتر از شيخ ابو القاسم حسين بن روح نديديم.[3]
وی با کاردانی و هوشياری کامل با بستگان خود از خاندان «نوبختی» و «بنو فرات» که در رده های بالای حکومت عباسی مسؤوليت و نفوذ داشتند، تماس می‌گرفت و مشکلات شيعيان را بر طرف می‌ساخت.
عامل مهم ديگری که در موفقيت نايب سوم، نقش به سزايی داشت، نفوذ اين شخصيت بزرگ، توسط خاندان شيعی آل فرات و آل نوبخت به مراکز مهم فرهنگی، سياسی و اقتصادی دستگاه عباسيان بود. اين نفوذ از زمان خليفه دوم عباسی (158 ـ 137 ه ـ ق) با ورود نوبخت جدّ اعلای اين خاندان به دربار آغاز شد و تا زمان خلافت مقتدر (320 ـ295) و بعد از آن، حدود بيش از دو قرن ادامه يافت.
با همه تدابيری که حسين بن روح در جهت سر و سامان دادن به وضع آشفته شيعيان به کار می‌گرفت و در اين خصوص به موفّقيت‌هايی هم دست يافت، اما خود نتوانست از حقد و کينه خليفه عباسی و اطرافيانش در امان بماند و آنها نيز هرگز حاضر نمی‌شدند در مقابل چشمان خويش، شاهد قدرتمند شدن و سر و سامان يافتن شيعيان باشند؛ از اين رو، به بهانه های واهی؛ از جمله به بهانه همکاری او در آشوب‌های گروه «قرامطه» نايب سوم را دستگير کردند. حسين بن روح از سال 312 تا 317 قمری به مدت 5 سال در کنج زندان‌های تاريک مقتدر به سر برد و شيعيانِ تازه جان گرفته را پريشان حال گذاشت، اما او در طول مدت اسارت، لحظه ای از سرنوشت شيعيان غفلت نورزيد. او در سال 317 در زمان وزارت «ابوعلي محمدبن مقله» از زندان آزاد شد و دوباره در ميان انبوه شيعيان، با عزّت و عظمت به ايفای نقش پرداخت؛ زيرا در اين ايام تنی چند از شخصيت‌های برجسته شيعه؛ مانند ابو يعقوب اسحاق بن اسماعيل، ابوحسين علی بن عباس، ابو عبدالله حسين بن علی نوبختی در بخش های کليدی عباسيان به عنوان: مشاور، کاتب و… حضور داشتند و ديگر کسی نمی‌توانست مانع و مزاحم فعاليت‌های او شود.[4]
ابو القاسم حسين بن روح در ماه شعبان سال 326 هجرى وفات يافت. قبر او در «بغداد» در محله نوبختیه در جانب غربی بغداد در وسط بازار عطاران، انتهای کوچه جنب دروازهای است كه خانه على بن احمد نوبختى در آنجا واقع است و از آنجا به تل و دروازه ديگر و پل شوک می‌روند و بقعه و صحن مختصری بنا کرده‌اند.[5]
[1]. طوسی، محمد بن حسن، كتاب الغيبة للحجة، محقق / مصحح: تهرانى، عباد الله و ناصح، على احمد، ص 370.
[2]. همان، ص 372.
[3]. همان، ص 384 و 385.
[5]. كتاب الغيبة للحجة، ص 386 و 387.