زندگی‌نامه عبدالمطّلب

«عبدالمطلب» نخستین جد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و سرپرست او پس از مرگ پدر و مادرش بود. نام آن شخصیّت والامقام، «عامر»،[1] پدرش‌ هاشم و مادرش سلمی بنت عمر از طایفه بنی نجّار بود.[2] وقتی به دنیا آمد، پدرش از دنیا رفته بود. وقتی که او به‌دنیا پای نهاد، همه اطرافیان از موهای سپیدی که بر سر داشت، تعجب کردند. به‌ همین‌سبب به‌جای این که او را با نام اصلی‌اش (عامر) صدا کنند، وی را شیبه (سپید موی) می‌نامیدند.[3] عبدالمطّلب در بین مردم به «فیاض» (بخشنده) شهرت داشت. او بخشی از کودکی خود را در قبیله مادرش در شهر مدینه سپری کرد و پس از آن توسط مطّلب، عموی خود و بر اساس سفارش هاشم، به‌مکه بازگردانده شد (هاشم در هنگام مرگش به مطّلب گفته بود «پسرت، شیبه را دریاب»). وی به‌دلیل آن‌که تحت سرپرستی مطّلب قرار داشت و همیشه پشت سر او حرکت می‌کرد،  مردم او را غلام مطلّب دانسته و او را عبدالمطّلب نامیدند. این نام، میان مردم رایج و شیبه، به عبدالمطّلب، مشهور شد؛ اگر چه مطّلب، بارها گفته بود که وی برادرزادۀ من است و غلام من نیست.[4]

او از بزرگان مکه و قریش است. وی به حُسن تدبیر، مشهور و صاحب کمالات روحی بسیار بود و همه از ایشان اطاعت می‌کردند. سخاوت او زبانزد و در فصاحت لهجه شهرت داشت. در احوال او آورده‌اند که از حکمای قریش شمرده می‌شد. وی در میان مردم به مستجاب‌الدعوه مشهور بود. عبدالمطّلب پیرو دین ابراهیم (علیه‌السلام) بود و هیچ‌گاه بت نپرستید.[5] ایشان موحد بود و خداوند یگانه را می‌پرستید. در زمان سیادت و ریاست وی بر مکه، واقعه اصحاب فیل و حمله لشکریان ابرهه به مکه اتفاق افتاد.[6]

[1]. صدوق، محمد بن علی، الأمالی، ص 603.

[2]. طبرسى،‏ فضل بن حسن، ‏إعلام الورى بأعلام الهدى، ص 7.

[3]. زمخشرى، محمود بن عمر، الفايق في غريب الحديث‏، محقق / مصحح: شمس الدين، ابراهيم‏، ج 3، ص 68؛ صدوق، محمد بن على‏، معاني الأخبار، محقق / مصحح: غفارى، على اكبر، ص 120 و 121؛ ابن عبد البر، يوسف بن عبد الله، الاستيعاب، تحقيق: البجاوى، على محمد، ج 1، ص 27.

[4]. بلاذرى، أحمد بن يحيى، كتاب جمل من انساب الأشراف، تحقيق: زكار، سهيل و زركلى، رياض، ج 1، ص 64.

[5]. مفيد، محمد بن محمد، أوائل المقالات، ص 45.

[6]. يعقوبى، احمد بن أبى يعقوب، تاريخ اليعقوبى، ج 2، ص 11.