زبیر پسر عوام

زبير بن عوام بن خويلد (ابو عبد الله قرشى اسدى) فرزند صفيه دختر عبد المطلب و پسر عمه حضرت رسول (صلّى الله عليه و آله) و حضرت علی (عليه السّلام) بود. او يكى از افراد شجاع و دلير به شمار مى رفت و در راه اسلام بسيار كوشش كرد. وی از رسول اكرم (صلّى الله عليه و آله) دفاع نمود و در روز سقيفه بنى ساعده كه همه على (عليه السّلام) را تنها گذاشتند، او با معدودى از ياران على (عليه السّلام) از حق او دفاع كردند.

وی در حالى كه پانزده سال از عمرش گذشته بود، مسلمان شد. گفته شده: على (علیه السلام)، زبير، طلحه و سعد وقاص در يک سال متولد شدند.

زبير بن عوام در همه جنگ هاى رسول خدا شركت كرد. او بعد از اينكه به مدينه مهاجرت نمود، بنا بر نقلی پيامبر بين او و سلمة بن سلامه عقد اخوت بست. گفته شده نخستين شمشيرى كه در راه خدا به كار رفت، شمشير زبير بود. در مكه ناگهان شايع شد كه رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) را دستگیر کرده اند؛ لذا شمشير خود را برداشت و به طرف حضرت رسول كه در بالاى مكه بود، رفت. پيامبر فرمود: اى زبير مى خواهى چه كار كنى؟ عرض کرد: به من گفتند كه شما را گرفته اند؛ از اين رو شمشير خود را برداشتم تا از شما دفاع كنم. رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) بر وى درود فرستاد و درباره او دعا كرد. زبير در حديبيه و جنگ بدر در حالى كه عمامه اى زرد بر سر گذاشته بود، شركت كرد. شغل او تجارت بود و از این راه اوقات خود را مى گذرانيد.

زبير بن عوام همواره با على (عليه السّلام) بود و در سختی ها از آن بزرگوار دفاع كرد. تا آنگاه كه فرزندش عبد الله متولد شد و رشد پيدا كرد. عبد الله با على (عليه السّلام) مخالف بود و از خاله اش عايشه در اين موضوع طرفدارى مى‏كرد. او موجب شد زبير از على (عليه السّلام) جدا شده و در مقابل او صف آرائى كند.

على (عليه السّلام) مى فرمود: زبير از خانواده ما بود، هنگامى كه فرزند شوم او؛ عبد الله به دنيا آمد، او را از ما دور كرد. زبير بعد از كشته شدن عثمان، با على (عليه السّلام) بيعت كرد، ولى بعد به دلیل مسائل دنيائى و رياست طلبى با آن حضرت نقض عهد نمود و به طرف بصره رفت و در آنجا جنگ جمل را راه انداخت.[1]

[1]. ثقفى كوفى، ابو اسحاق ابراهيم بن محمد، الغارات، ترجمه عطاردی، عزيز الله، ص 416 و 417.