راستی آزمایی زندگی پس از زندگی

یکی از سؤالات جدی درباره تجربه‌های نزدیک به مرگ، صدق و راستی این تجربه‌ها است. آیا آن‌چه تجربه‌گرایان می‌گویند حتماً درست است؟ نه این‌که بخواهند دروغ بگویند؛ بلکه آیا آن‌ها واقعیت را بدون هیچ تصرفی دیده‌اند یا ممکن است تفکرات شخصی بر آن‌چه آنها دیده‌اند، تأثیر گذارد؟ بسیاری از اینها، همانند رؤیاهایی است که می‌تواند صادق باشد یا کاملاً صادق نباشد. برای نمونه در رؤیا ممکن است شیاطین دیده شوند؛ اما آن‌ها ادعا کنند پیامبر هستند. آیا راهی برای راستی‌آزمایی تجربه‌های نزدیک به مرگ وجود دارد یا نه؟.[1]

آن چه که از مجموعه تعالیم دینی برمی‌آید آن است که اگر هزاران نفر چیزی را ببینند، نمی‌تواند ملاک حقیقت باشد، بلکه آیات قرآن کریم، روایات معتبر و کشف و شهود معصومان (علیهم السلام) ملاک و معیار است. هر آن‌چه فرد می‌بیند، باید به این منابع معتبر عرضه شود. همچنین اگر عالمان راستین آن را تأیید کنند، می‌توان برای فرد شاهدی حقیقی باشد. عالمان راستینی که به مرحله رسوخ معارف دینی در قلب و جانشان رسیده‌اند، می‌توانند ملاک باشند و حقیقت را از غیر آن تشخیص دهند. تجربه‌گرایان فقط نقل‌کننده آن‌چه دیده‌اند هستند و نمی‌توانند و نباید مرجع پرسش‌های دینی و حقانیت مشاهدات خود قرار گیرند. حتی در مورد آن‌چه دیده‌اند، نیز فقط دیده‌اند و نمی‌توانند کامل همه مسائل و جزئیات را تشخیص دهند. چه بسا چیزی را ببینند، اما حتماً مانند خواب، نیاز است که معبّر و عالم وارسته‌ای حقیقت آن را بیان کند. در تعبیر خواب، چه بسا رؤیایی به ظاهر بد، تعبیر بسیار خوبی داشته باشد و بالعکس، در نتیجه تشخیص آن از هر کسی بر نمی‌آید.[2]

در این زمینه که آیا این تجارب، حقیقی است و آیا واقعا از وجودی جهانی نورانی و بقای انسان پس از مرگ حکایت دارد یا نه؟، در بین دانشمندان اختلاف‌نظر وجود دارد. بسیاری از دانشمندان، چنین تجاربی را به شرایط فیزیکی خاص بدن فرد رو به مرگ نسبت می‌دهند، اما برخی دیگر از دانشمندان این تجارب را واقعی می‌دانند. ازجمله‌ این دانشمندان می‌توان به دکتر «ایبن الکساندر»، جراح برجسته‌ مغز و اعصاب، اشاره کرد که از نظر او این داستان‌ها خیال‌پردازی‌ای بیش نبودند، تا این‌که وی به‌طرز معجزه‌آسایی از یک بیماری نادر و پس از هفت روز متوالی کُما، ناگهان چشمان خود را گشوده و نجات می‌یابد. او در این مدت تجربه‌ نزدیک به مرگ را شخصا لمس کرده بود. پس از این تجربه او به حقیقتِ این تجارب ایمان آورد و تجربه‌ خود را در کتابش با عنوان «بهشت برین حقیقت دارد»، شرح داد.

«کریس کارتر»، دانش‌آموخته‌ فلسفه از دانشگاه آکسفورد، در کتاب «علم و تجربه‌ نزدیک مرگ»، به بررسی و ارزیابی شواهد مربوط به فرضیۀ بقای آگاهی پس از مرگ، براساس تجربیات نزدیک به مرگ پرداخته است. او از این فرضیه دفاع می‌کند و سعی دارد با بررسی شواهد جدید و باستانی تجربیات نزدیک به مرگ از سراسر جهان، شامل چین، هند و جوامع قبیله‌ای؛ مانند بومیان آمریکا و استفاده از نتایج حاصل از مطالعات علمی، مکانیک کوانتومی[3] و تحقیقات مربوط به آگاهی، نشان دهد که چگونه آگاهی انسان پس از مرگ جسمانی او بقا دارد. اگر چنین باشد باید داستان‌های تجربه‌کنندگان نزدیک به مرگ از آن جهان را جدی گرفت.[4]

مجری برنامه «زندگی پس از زندگی» می‌گوید: «من با ۷۰ ابزار و سنجه، اینها را (تجربه‌کنندگان را) می‌سنجم. یکی از تکنیک‌های ما در سنجش این است که وقتی کسی در دو زمان و مکان مختلف، درباره تجربه‌ای سخن می‌گوید و با همان حس و حال همچنان سخن می‌گوید که به طور مثال در ۶ ماه پیش و در جای دیگر گفته است، دلیل بر درستی تجربه است.

وی درباره شاهدان این ماجراها نیز توضیح داد: عالم بیرون از ماده، عالم کشف و شهود است. وقتی تجربه‌ای بیان می‌شود، باید حتی روابط را هم بسنجید و ببینید واقعاً پسامدهای تغییر شخصیتی وجود داشته است و (مثلا) همسایه‌ها هم آن را فهمیده‌اند یا خیر؟. ما حتماً این نکته را لحاظ می‌کنیم که افرادی باشند که حتماً تجربه فرد را تأیید کرده و گواهی دهند. تجربه‌هایی هم داشته‌ایم که قابلیت تلویزیونی نداشته‌اند با این‌که برای من ثابت شده است (که تجربه‌کننده راست می‌گوید)، اما در تلویزیون حضور پیدا نکرده‌اند، چون شاهد نداشته‌ایم و یا نخواسته‌اند شخص دیگری اطلاع داشته باشد».[5]

[1]. سایت جهان نیوز.

[2]. همان.

[3]. کوانتوم مکانیک؛ شاخه‌ای از علم فیزیک است که دنیای ذرات بسیار کوچک را مورد بررسی قرار می‌دهد. در مقیاس الکترونی و اتمی، بسیاری از معادلات فیزیک کلاسیک که توصیف‌کننده نحوه حرکت اجسام هستند، نمی‌توانند فیزیک مسائل را توصیف کنند، ولی فیزیک کوانتوم از ریاضیاتی برخوردار است که آزمایش‌های غیر قابل توصیف در مکانیک کلاسیک را توجیه می‌کند. کوانتم مکانیک کارکردهای متعددی دارد؛ از جمله: علمکرد دستگاه‌های الکترونیکی نظیر: ترانزیستور بر اساس فیزیک کوانتوم است. همچنین نحوه کارکرد ساعت‌های اتمی که در سیستم موقعیت‌یاب جهانی یا جی پی اس به کار می‌رود، مبتنی بر فیزیک کوانتومی است. وبلاگ فرادرس، «کوانتوم به زبان ساده».

[4]. سایت چطور.

[5]. سایت خبرگزاری مهر.