دیه شخصی که خود را در معرض کشتن قرار دهد

یکی از موضوعات مورد سوال بسیاری از مقلدین مسلمان این است که اگر کسی خود را در معرض کشتن قرار دهد مثلا با علم به این که میدان تیر است وارد آن جا شود، یا خود را در وسط اتوبان قرار دهد و کشته شود حکم دیه آن چیست؟ با توجه به این که قصد خود کشی نداشته باشد؟

استفتائات مراجع عظام در این مساله به این شرح است:

دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

باید کسی که مرتکب قتل شده در مراجع صالحه اثبات کند که مقصر در قتل نبوده و این موضوع نیاز به حکم قضایی دارد.

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

کسی که خود را در معرض خطر قرار می دهد به دلالت التزامی نوعی قصد خودکشی دارد و دیه او بر کسی نیست مگر اینکه رانندگان اتومبیل های عبوری قدرت کنترل خود در برابر او را داشته باشند.

دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):

عمل مذکور با فرض احتمال عقلائی خطر، حرام است و در صورت اقدام به این عمل اگر کشته شدن او بدون تعمّد راننده یا تیر انداز باشد. به طوری که اتفاقی و غیر مستند به آنها باشد دیه ندارد.

پاسخ حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:

اگر شخصی به گونه ای خود را در معرض کشتن قرار دهد که امکان اجتناب از آن نباشد -مثل این که خود را جلوی اتومبیلی که با سرعت در حرکت است، پرتاب کند- به گونه ای که خودکشی محسوب شود، دیه ای ندارد. ولی اگر از جایی که احتمال کشته شدن در آن وجود دارد، عبور کند و توسط عاملی مانند اتومبیل کشته شود، به گونه ای که عرفاً خودکشی محسوب نشود و کشتن وی از دیدگاه عرف به عامل مزبور مثلاً راننده استناد داده شود، دیه دارد.

برای آگاهی بیشتر به نمایه های زیر مراجعه فرمایید:

1. نمایه: تناقض نداشتن قضا و قدر الاهی با خودکشی، سؤال شماره 342 (سایت اسلام کوئست: 360).

2. نمایه: قتل خطا، سؤال شماره 7372 (سایت اسلام کوئست: 7583).