دلایل جواز و مشروعیت نسخ

نسخ یکی از موضوعات علوم قرآنی است که علاوه بر دلیل‌های قرآنی و حدیثی، حکم عقل و هم‌چنین سیره و روش عقلا نیز آن را تأیید می‌کند. چرا که عقل حکم می‌کند حکم و قانونی که زمان عمل آن به سر آمده، باید برداشته شود، خداوند هم که مشرِّع و قانون‌گذار حکیم است در صورتی که حکمی زمانش پایان یافته، باید آن را حذف و حکم دیگری که مصلحت دارد جایگزینش نماید.

با توجه به آن‌چه بیان شد، جایز بودن نسخ، نه تنها از جانب شرع مورد تأیید است، بلکه عقل و خرد نیز بر صحت و لزوم آن در شرایطی که اقتضای تغییر می‌کند، گواهی می‌دهد؛ زیرا از طرفی شرع و عقل حکم به حذف حکم و قانونی که زمان عمل به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آن به پایان رسیده و دیگر مصلحت ندارد، می‌کنند و از طرف دیگر، لازم است خلأ حذف آن پر شده و حکم دیگری جایگزین آن شود؛ لذا در این موارد حکم عقل این است که انسان وظیفه دارد قانونی را گه فعلاً مصلحت دارد بر قانونی که زمانی مصلحت داشته و دیگر مصلحت ندارد، مقدم بدارد.