درهای بهشت و قم                  

در میان شهرها و بلاد جهان، بعضی از آنها دارای برتری هایی هستند تا جایی که در نزد مسلمانان، بعضی از شهرها مثل مکه، مدینه، قدس، نجف و کربلا به عنوان شهرهای مقدس دانسته شده است و در روایات بیان شده است که عبادت، سکونت، انفاق و حتی مردن در این شهرها از ارزش خاصی برخوردار است. این برتری ها به دلیل ویژگی های مختلف و متعددی مثل وجود کعبه در مکه، قبر پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) در مدینه، قبر امام حسین (علیه السلام) در کربلا و… است که در آنها یا در ساکنان آنها وجود داشته است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و ائمه طاهرین (علیهم السلام) برخی از فضیلت های این شهرها را بیان کرده اند. از جمله شهرهایی که در روایات فضیلت هایی برای آنها بیان شده است می توان به مکه مکرمه، مدینه منوره، کربلا، کوفه، قم و… اشاره کرد.

از آيات قرآن و روايات به خوبى استفاده مى‏شود كه بهشت درهايى دارد، ولى اين تعدد درها نه به خاطر آن است كه عده وارد شوندگان به بهشت آن گونه‏اند كه اگر بخواهند از يک در وارد شوند ایجاد زحمت مى‏كند و نه از جهت آن است كه يک نوع تفاوت گروهى و طبقاتى وجود دارد، كه هر گروهى موظّفند از يک در وارد شوند، و نه براى نزديكى و دورى راه است، و نه به خاطر زيبايى و تنوع به خاطر كثرت درها! اصولا درهاى بهشت همانند درهاى دنيا كه در مدخل باغ­ها و قصرها و خانه‏ها مى‏گذارند نيست، بلكه اين درها اشاره به اعمال و كارهايى است كه سبب ورود به بهشت مى‏شوند؛ لذا در پاره‏اى از اخبار مى‏خوانيم كه “بهشت درهايى به نام­هاى مختلف دارد، از جمله، درى دارد كه به عنوان باب المجاهدين (در مجاهدان) ناميده مى‏شود.‏ از امام باقر (علیه السلام) در حديثى مى‏خوانيم: ” بدانيد كه بهشت هشت در دارد كه عرض هر درى از آنها به اندازه چهل سال راه است.[1]” اين خود نشان مى‏دهد كه” در” در اين گونه موارد، مفهومى وسيع تر از آنچه در تعبيرات روزانه گفته مى‏شود دارد؛[2] بنابر این باید گفت مراد از درهای بهشت اسباب و علل رسیدن و داخل شدن بهشت است. بعضی از مفسران فرموده اند این که گفته می شود جهنم دارای هفت در و بهشت داراى هشت در است اشاره به افزون بودن عوامل رحمت از عوامل عذاب و غضب است‏ و عدد در این­جا برای کثرت آمده است (نه این­که مراد از هفت، شش به علاوه یک و مراد از هشت هفت به علاوه یک باشد) بر این اساس باید گفت این­که در روایات وارد شده است که درهایی از بهشت به اهل بعضی از شهرها اختصاص دارد، مراد وجود اسباب علل رسیدن به بهشت در بین مردم آن شهر است.

امام رضا (علیه السلام) در باره اهمیت شهر قم و مقام ساکنان آن فرموده اند: بهشت هشت در دارد ،یکی از این درها برای اهل قم است که در میان شهرهای دیگر بهترین شیعیان ما هستند و… .[3]

همان طور که در این روایات آمده است اهمیت شهر قم را می توان به خاطر ایمان و تقوا و کارهای نیک اهل و ساکنین آن و همچنین وجود مرقد مطهر و منور یکی از نوادگان پیامبر (صلی الله علیه و آله) در این شهر دانست.

البته این بدان معنا نیست که همه اهل این شهر افراد صالح و از تقوای کامل برخوردارند بلکه همان­طور که در مقدس‌ترین شهرها مثل مکه و مدینه حتی در زمان پیامبر بدترین و شرورترین افراد مشرک و منافق زندگی می کردند در شهر قم و دیگر شهرهای مقدس نیز افراد خوب و بد، مؤمن و کافر وجود دارد؛ بنابر این منظور روایات از بهشتی بودن اهل قم، مؤمنان و نیکوکارانی است که در این شهر با علل و اسباب رایج در این شهر نظیر عبادت، فقاهت، دوستی و محبت اهل بیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و…بهشت را کسب کرده اند. همچنین از بیان علت تجلیل از اهل قم می توان استفاده کرد که این ویژگی‌ها اگر در هر انسانی باشد از اهل بهشت خواهد بود هر چند در قم زندگی نکرده باشد و محل زندگی او هزاران کیلومتر با این شهر فاصله داشته باشد. به هر حال از نظر اسلام ملاک وارد شدن در بهشت، داشتن ایمان و عمل صالح است و چون ائمه (علیهم السلام) علم داشته‌اند که گروه زیادی از اهل این شهر دارای این ویژگی هستند که داخل در بهشت می شوند به این بیان فرموده اند که یک یا سه در از درهای بهشت به اهل قم اختصاص دارد.

 [1] . شیخ صدوق، خصال، ج 2 ، ص 409، ابواب الثمانية، جامعه مدرسين قم، 1403 ق.

[2] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، ج ‏10، ص 194، چاپ اول، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1374 ش.‏

.[3] مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج 57، ص 216، ح 39، نشر اسلامیة، تهران، 1404 ق.