دانش و حکمت ابوذر ابوذر غفاری

ابوذر پس از هجرت به مدینه، هم نشینی با پیامبر (صلی الله علیه و آله) را برای دست یافتن به دانش اسلامی و حکمت دینی غنیمت شمرد. امام علی (علیه السلام) می فرمایند: «ابوذر مردی است که آن قدر دانش فراگرفت که مردم از درک و کسب آن ناتوان شدند، و در حفظ و ضبط دانش و حکمتش چنان کوشید که ذره ای از آن ضایع نشد».[1]

در روایت دیگری آمده است که امام علی (علیه السلام) فرمود: «ابوذر، پیمانه ای از دانش لبریز است که دانش خویش را پالایش داده و ذره ای از آن را ضایع نکرده است» در ادامه می فرماید: «ابوذر فضایل بسیار داشت و در دانش و حکمت، هم پایه ابن مسعود به شمار می آید».[2]

پارسایی ابوذر غفاری

از ویژگی های چشمگیر ابوذر، کمترین استفاده او از دارایی های دنیاست. او نه تنها به دارایی های دیگران چشم طمع نداشت و در پی دست یافتن به بیت المال مسلمانان و عطایای حاکمان برنیامد، بلکه از دارایی های حلال خویش نیز کمترین مقدار را برمی داشت و باقی آن را در راه خدا به تنگ دستان می بخشید. ابوذر به این روش حتی در دوران تنگ دستی نیز ادامه داد.

آورده اند عثمان بن عفان، دویست دینار از اموال شخصی اش را به دو غلامش داد و گفت: با این پول نزد ابوذر بروید و بگویید عثمان به تو سلام رساند و گفت: «این دینارها را بردار و در زندگی ات خرج کن». ابوذر گفت: «آیا عثمان، مسلمان دیگری را نیز مثل من در بر لطف خویش قرار داده است؟» گفتند: «خیر». ابوذر گفت: «من یکی از مسلمانانم. مرا چنین نواخته و به دیگر مسلمانان توجه نکرده است؟ من به این تحفه نیاز ندارم…. من با ولایت علی بن ابی طالب و اولاد هدایت یافته اش از دیگران بی نیازم. این دینارها را به عثمان بازگردانید و بگویید ابوذر به این چیزها و آنچه نزد اوست، نیاز ندارد.[3]

در یکی از منابع چنین آمده است: «همه هزینه ابوذر، چهارصد دینار بود».[4]

امام علی (علیه السلام) پس از شنیدن خبر مرگ ابوذر فرمود: «حقارت دنیا در چشم ابوذر، او را در نظرم بزرگ و دوست داشتنی می کرد. او بنده شکم و در بند آرزوهای نایافته نبود. اگر به چیزی نیز می رسید، به تکاثر و بهره وری فراوان نمی پرداخت و بیشتر ایام را در خاموشی می گذراند…».[5]

ابوذر می گوید: «هزینه و خوراک من در زمان حیات رسول خدا (صلی الله علیه و آله) یک صاع خرما بود. چیزی بر آن نیفزوده ام و به این منوال می گذرانم تا با پروردگارم دیدار کنم».[6]

[1]. ابن أثير جزری، علی بن محمد، أسد الغابة فى معرفة الصحابة، ج 5، ص 187.

[2]. تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، ج 33، ص 297.

[3]. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 22، ص 399.

[4]. تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، ج 33، ص 297.

[5]. القرطبی المالکی، یوسف، الاستیعاب فی الاسماء الاصحاب، ج 1، ص 254.

[6]. همان