خوارج در کلام امیرالمومنین (علیه السلام)

خوارج‏ نهروان كه اجتماع آنان براى مخالفت با امير المؤمنين در صحراى حروراء نزديک كوفه بوده، نماز شب مى‏گزاردند و قرآن مى‏خواندند، حضرت علی (ع) در بارۀ آنان بیاناتی دارند که به بخی از آن اشاره می شود.

1- در باره سود نداشتن عبادت بدون شناختن امام زمانشان فرمود: خوابى كه با يقين و باور به امام زمان و خليفه‏ بر حقّ باشد بهتر است از نمازگزاردن با شک و ترديد؛ زيرا مبدأ تعليم عبادات و كيفيّت و چگونگى آنها و يكى از اركان دين، امام وقت است و كسي كه در او ترديد داشته باشد نمازگزاردن و قرآن خواندنش درست نيست.[1]

2- امام علی (ع) چون روز نهروان به كشتگان خوارج گذشت فرمود: بدا به حال شما! اين همه زيان را كسى به شما رساند كه شما را فريب داد!» پرسيدند:چه كسى آنها را فريب داد؟ فرمود«شيطان و نفس امّاره كه به سمت‏بدي­ها مى‏كشاند.[2]

3- امام علی (ع) به خوارج فرمودند: شما را از آن مى‏ترسانم! مبادا صبح كنيد در حالى كه جنازه‏هاى شما در اطراف رود نهروان و زمين‏هاى پست و بلند آن افتاده باشد، بدون آن كه برهان روشنى از پروردگار، و حجّت و دليل قاطعى داشته باشيد. از خانه‏ها آواره گشته و به دام قضا گرفتار شده باشيد. من شما را از اين حكميّت نهى كردم ولى با سرسختى مخالفت كرديد، تا به دلخواه شما كشانده شدم.

شما اى بى‏خردان و … ، من كه اين فاجعه را به بار نياوردم و هرگز زيان شما را نخواستم!.[3]