خوارج در تفسیر ثعلبی

در تفسیر ثعلبی که از علمای اهل سنّت است، آمده :«ابن کواء»،یکی از رهبران و گردانندگان شورش خوارج، از علی (ع) پرسید:تفسیر این آیات‏ چیست:

«ای رسول ما،به امّت بگو:می‏خواهید شما را به زیان­کارترین مردم آگاه‏ سازم؟ زیان­کارترین مردم،آنهایی هستند که عمرشان را در راه حیات دنیای فانی تباه‏ کردند و به خیال باطل،می‏پنداشتند نیکوکاری می‏کنند».[1]

« آنان كسانى هستند كه آيات پروردگارشان و ديدار [قيامت و محاسبه اعمال‏] را به وسيله او منكر شدند، و در نتيجه اعمالشان تباه و بى‏اثر شده است، و روز قيامت ميزانى براى محاسبه اعمال آنان برپا نمى‏كنيم ».[2]

امام (ع) فرمود:شما هستید،شما مردمی که در«حروراء»جمع‏ شده‏اید.[3]

صاحب همین تفسیر می‏نویسد:«عبد اللّه بن شداد»می‏گوید:«ابو امامه»در نزدیک باب قلعه شهر شام، بر سر خوارج فریاد کرد:«کلاب،کلاب».چندبار این‏ جمله را گفت:سگان،سگان.سپس گفت:

«شر قتلی یظلّ السّماء و خیر قتلی قتلاهم».[4]

«بدترین کشته‏شدگانی هستند که تاکنون آسمان بر سرشان سایه افکنده؛و کشته‏شدگان مقابلشان،بهترین کشته‏شدگان هستند».

مردی در آن مکان حاضر بود،از ابو امامة پرسید: ای ابا امامة، این سخن که‏ گفتی، از جانب خودت بود، یا از رسول خدا (ص) شنیده‏ای؟ ابو امامه گفت: من چگونه به خود اجازه می‏دهم سخنی را که از رسول خدا (ص) نشنیده‏ام بگویم؟! من اگر مطلبی را از پیامبر (ص)، یک بار یا دو بار نشنیده باشم،بر زبان‏ نمی‏آورم.

آن مرد گفت:دیدم اشک می‏ریختی. او گفت: به حالشان ترحم کردم،چون این‏ بیچارگان، مؤمن بودند و پس از ایمان، کفر ورزیدند. سپس این آیه را خواند:

«و شما مسلمانان، مانند مللی نباشید که پس از آن‏که آیات و ادلّۀ روشن از جانب خدا برای هدایت آنها آمد، باز راه تفرقه و اختلاف پیمودند که البتّه برای‏ چنین مردمی،عذاب سختی خواهد بود».[5]