خواجه نصیر الدین طوسی از دیدگاه اندیشمندان

بزرگان علم و دانشمندان فرهیخته، وقتی سخن از شخصیت شگرف خواجه نصیر الدین طوسی ‏به میان می آورند، سخن از مردی می گویند که در مورد او گفته شده: اگر بخواهیم خواجه نصیر الدین طوسی را با دیگر دانشمندان پر آوازۀ جهان اسلام مقایسه کنیم، فقط باید سراغ شیخ الرئیس ابوعلی سینا برویم. دلیل آن هم این است که میانگین و معدل عظمت علمی خواجه طوسی از دیگر دانشمندان تاریخ ایران و اسلام بالاتر است و تنها کسی که می تواند با خواجه نصیر قابل مقایسه باشد، ابن سینا است. گرچه برخی از محققان تاریخ علم، ابوعلی سینا را مرد اول و خواجه نصیر را مرد دوم تاریخ علم معرفی کرده اند، ولی اگر سیاستمداری خواجه نصیرالدین و تبحر فوق العاده او در علم سیاست و رفتار سیاسی و بالاتر از آن ارادت و محبت بالای وی نسبت به اهل بیت پیامبر (علیهم السلام) را در نظر بگیریم و این امتیاز را نیز بر سایر امتیازهایش اضافه کنیم، نتیجه تغییر خواهد کرد و خواجه نصیرالدین، مرد اول و ابوعلی سینا، مرد دوم تاریخ علم محسوب شود. سیاستمداری او به علم و فرهنگ و تمدن کمک بسیار کرد. آرام و رام کردن فرمانروایان مغول، جلوگیری از ادامه غارت و تخریب و کشتار بلکه به تعبیر بسیاری از مورخان، نجات شیعه و علم و تمدن و فرهنگ از نابودی حتمی بر اثر تدبیر سیاسی خواجه نصیر الدین طوسی بود.