کپی شد
حکومت های زیدی
عقايد زيد بن علی (ع) (قيام و خروج عليه ظالمان در هر شرايطی و …)، سبب شد، علی رغم اين که خود وی مدعی امامت نبود، اما پيروانش او را امام بدانند و پس از شهادتش در کوفه و عراق، ايران و يمن دست به قيام عليه حکومت های وقت بزنند و حکومت های زيدی تشکيل دهند.
از مهم ترين و معروف ترين حکومت زيدی ها در ايران که با آمدن يحيی بن عبدالله به ديلم و بعد از شهادت وی توسط عباسيان در سال 250 هـ.ق شکل گرفت، می توان به قيام حسين بن علی معروف به داعی کبير اشاره کرد.
يحيی بن حسين رهبر فرقه هادويه در سال 284 هـ.ق در صعده يمن توانست با ترويج مذهب هادويه، حکومت زيدی تشکيل دهد. حکومت زيدی ها بر يمن همراه با افت و خيزهایی تا استيلای عثمانيان وجود داشت تا اين که سقوط عثمانی ها، زمينه را برای حاکميت مجدد آنها فراهم کرد و تا سال 1964 حکومت در دست زيدی ها بود تا اين که در اين سال اعلام جمهوري شد.
از این رو می توان گفت: زیدیه در تاریخ اسلام، از چند جهت مورد توجه‌اند:
1. رهبری جنبش‌های ضد اموی و عباسی: بخش مهمی از نهضت‌های شیعی ضد اموی- عباسی توسط زیدیان رهبری شده است. قیام زید بن علی در کوفه، یحیی بن زید در خراسان، و … .
2. دولت‌های شیعه زیدی: دولت های معروف زیدی ها در تاریخ اسلام، عبارت اند از:
1-2- دولت ادریسیان در مغرب اسلامی: ادریس بن عبدالله بن حسن بن امام حسن (ع) پس از حضور و شکست قیام شهید فخّ، به شمال آفریقا گریخت و با حمایت پاره‌ای از قبایل آن منطقه، دولت ادریسیان را در 172 هـ ق بنا نهاد. این دولت، تا سلطه دولت فاطمیان بر مغرب دوام یافت و از سال 305 هـ.ق تحت الحمایه دولت فاطمی شد و بالاخره در سال 375 هـ.ق کاملا منقرض گردید.
2-2- دولت علویان در طبرستان: این سلسله با داعی کبیر (از نوادگان زید) در 250 هـ.ق آغاز شد و مناطقی چون آمل، ساری و گرگان را در برگرفت. پس از او داعی صغیر (م 278 هـ.ق) و ناصر اطروش (م 304 هـ.ق) و آخرین سلسله، حسن بن قاسم مقتول در 316 هـ.ق بود. بدین گونه سلسله علویان طبرستان، شصت و اند سال ادامه یافت.
3-2- دولت علویان یمن: این سلسله، حدود هزار سال ادامه یافت.[1]
[1] ر.ک. مقاله معرفی آثار منتشر شده زیدیه، نشریه هفت آسمان، ش 14/161..