حکم خرید و فروش ارزهای دیجیتال ایرانی

پرسش: حکم ارزها و توکن‌های دیجیتال داخلی؛ مانند یوزکوین و پیمان که ایرانی هستند و مجوز هم دارند چیست؟

پاسخ:

معامله‌ ارزهای دیجیتال، اگر منع قانونی نداشته باشد جایز است، اما برخی فقها به دلیل وجود ابهام و عدم پشتوانه برای این ارزها، معامله آن‌را جایز نمی‌دانند. پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، به تفصیل چنین است:

حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):

به‌طور کلی حکم خرید و فروش و تولید ارزهای دیجیتال، تابع قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی ایران است.

حضرت آیت الله العظمی علوی گرگانی (مد ظله العالی):

این‌گونه ارزهای دیجیتال، چنان‌چه دارای پشتوانه و اعتبار حکومتی یا بین‌المللی باشد و معامله با آنها موجب فریب و غش نباشد اشکال ندارد و تعیین مصداق بر عهده کارشناسان و عرف مردم است.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

با توجه به ابهامات زیادی که این نوع ارزها دارند؛ از جمله این‌که منشأ استخراج آنها روشن نیست و نیز غالبا اعتبار آن از سوی دولت‌ها پذیرفته نشده و همچنین منشأ سوء استفاده‌های زیادی شده است، معامله، سرمایه‌گذاری و درآمد حاصل از آنها جایز نیست.[1]

حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):

باسمه تعالی

1. به طور کلی اگر ارز دیجیتالی مالیت عرفی داشت و مانع شرعی در میان نبود، شرعاً قابل معامله است. به عبارت دقیق‌تر اگر در نظر عموم مردم دارای ارزش مالی (مالیت عرفی) باشد و مانع شرعی (مثلاً احتمال ضرر قابل توجه) در آن نباشد، از نظر شرعی دارای ارزش و مالیت خواهد بود و خرید و فروش آن جایز است.
2. در هر مورد باید ضمن شناخت دقیق آن رمزارز،[2] وجود موانع شرعی یا عدم آن بررسی شود.[3]

[1] . استفتاء سایت اسلام‌کوئست از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، علوی گرگانی، مکارم شیرازی (مد ظلهم العالی).

[2] . منظور از این عبارت آن است که مکلف باید از طرق مختلف؛ مثلاً سؤال از متخصصان بازار رمزارزها، نسبت به ماهیت این رمزارز تحقیق کند تا معلوم شود این رمزرارز خاص، اولاً در نظر عموم مردم دارای ارزش مالی (مالیت عرفی) است و ثانیاً مانع شرعی هم در آن وجود ندارد؛ مثلاً همین‌که مشخص نباشد که این رمزارز متعلق به چه کسی است و هیچ سازمانی رسماً تولید و پشتیبانی آن را قبول نکرده باشد، احتمال ضرر قابل توجه در پی خواهد داشت و این احتمال ضرر یکی از موانع شرعی است. در خصوص هر رمزازی باید این تحقیق صورت گیرد. اگر بعد از تحقیق، مالیت عرفی و عدم مانع شرعی احراز شد، خرید و فروش آن رمزارز شرعاً جایز خواهد بود. پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله هادوی تهرانی دامت برکاته، «منظور از شناخت دقیق رمز ارز…».

[3] . همان، «حکم ارزها و توکن‌های دیجیتال داخلی…».