حریم مسجد

اساساً هرگاه کسی مقداری زمین را به منظور خانه‌­سازی، احداث باغ، چاه، قنات و یا هر هدف دیگری از بخشی از زمین موات برای این امور احیا کند، مقدار فضایی که برای ورود و خروج به این مکان لازم است، جایی که برای دست‌شویی، برف ­انداز و آنچه که بهره‌­برداری کامل از زمین، متوقف بر آن است؛ به عنوان حریم زمین محسوب می شود.

در مورد حریم مسجد، برخی از روایات، حریم آن را چهل ذراع ذکر نموده ­اند. در همین زمینه حدیثی از امیر المؤمنین (ع) نقل شده است که می فرماید: «حريم مسجد از هر طرف چهل ذراع خواهد بود …».[1]

علامه مجلسی (ره) پس از نقل حدیث فوق، می‌گوید: اکثر فقها حریمی را برای مسجد تعیین نکرده‌­اند، اما قدر مسلم آن است که چنانچه بخشی از زمین موات به عنوان مسجد احیا شود، همان‌گونه که در مورد احیای زمین برای خانه نیز گفته شده، آب راه­ها، فضایی که برای برف‌ریزی، دست‌شویی و رفت آمد به مسجد لازم است، به عنوان حریم مسجد محسوب خواهد شد و شخص دیگری نمی تواند آن را برای خود احیا نموده و مالک شود.[2]

ولی چنانچه مسجد در زمینی که پیرامون آن املاک دیگران قرار گرفته (در غیر زمین موات)، احداث شود، اثبات حریم برای مسجد به مفهومی که گذشت معنا ندارد؛ چون فرض این است که زمین های اطراف، مِلک دیگران است.