کپی شد
حرکات ورزشی در قالب رقص به همراه موزیک
انجام دادن برخی از ورزش ها به خاطر سرعت انجام عمل به موزیک های تند (مثل ترنس موزیک) نیاز دارد حال این سؤال مطرح می شود که اگر هدف از انجام دادن این ورزش ها کاهش یا افزایش وزن یا تندرستی بوده و رقص نباشد حکم شرعی آن چیست؟ و یا اگر نیت بقیه افراد از جمله مربی، غیر از ورزش کردن گاهی اوقات رقصیدن باشد حکمش چیست؟
با توجه به معانی طرب، لهو و مجالس لهو و لعب،[1] به دیدگاه برخی از مراجع تقلید پیرامون استماع موسیقی اشاره می شود: اکثر فقها نوعی از موسیقی را که «لهوی» باشد حرام می دانند نه همۀ انواع موسیقی را و بعضی استماع موسیقی مطرب را نیز حرام می دانند.[2]
حضرات آیات عظام امام (ره)، خامنه ای، سیستانی، فاضل لنکرانی (ره) و مکارم شیرازی می فرمایند: گوش دادن و یا نواختن هر نوع موسیقی که مطرب باشد جایز نیست. [و] ملاک در حرمت شاد یا غمناک بودن موسیقی نیست بلکه ملاک مطرب بودن یا نبودن آن است.[3]
آیت الله گلپایگانی (ره): شنیدن موسیقی و یا نواختن آن مطلقاً [چه لهوی و مطرب باشد یا نباشد] حرام است.[4]
آیت الله صافی گلپایگانی: آن چه را عرف مردم موسیقی می دانند. استماع آن و ساخت و تعلیم و تعلم و فروش آلات آن [مطلقا] حرام است.[5]
آیت الله نوری همدانی: گوش دادن به هر آهنگی که مطرب و لهوی و مناسب مجالس گناه و خوش گذرانی است جایز نیست.[6]
آیت الله وحیدخراسانی: گوش دادن به هر آهنگ لهوی که مناسب مجالس گناه و خوش گذرانی است جایز نیست.[7]
آیت الله بهجت (ره): استعمال [نوازندگی با] آلات مختص به لهو در غیر لهو بنابر احتیاط واجب جایز نیست و استعمال آنها در لهو مطلقاً حرام است و موسیقی مطرب استماع آن هم حرام است.[8]
آیت الله تبریزی (ره): موسیقی مناسب مجالس خوش گذرانی موسیقی لهوی است و نواختن و گوش دادن به آن حرام است.[9]
بنابراین به اتفاق همۀ مراجع اگر موسیقی از نوع حرام آن باشد[10]، تحریک یا عدم آن، غمگین یا شاد بودن آن، مرکز پخش مانند صدا و سیما باشد و یا غیر آن و … هیچ اثری در حرام بودن آن ندارد.[11]
بر این اساس هر چند ورزش فی نفسه اشکال ندارد، اما گوش دادن به موسیقی حرام در همین ورزش ها هم جایز نیست هر چند هدف از ورزش تندرستی و امثال آن باشد.
از سویی دیگر اگر این حرکات ورزشی مصداق رقص محسوب گردند حکم رقص را دارند و حرمت موسیقی جدای از حرمت رقص است و رقص حکم خاص خود را دارا است.
تعریف مراجع تقلید از رقص متفاوت است.
آیات عظام: امام، بهجت، تبریزی، خامنه ای، سیستانی، فاضل و گلپایگانی: هر عملی که عرفاً بدان رقص بگویند.
مکارم شیرازی: رقص حرکات موزونی است که به منظور لهو و لعب انجام می شود.[12]
براین اساس، اگر در جایی رقص صدق کند، حکم آن از دیدگاه مراجع عظام تقلید به شرح زیر است:
امام خمینی (ره): بنابر احتیاط واجب رقصیدن خانم ها در هر کجا اعم از مجلس عقد و عروسی و یا مولودی ها جایز نیست مگر رقصیدن زن برای همسر خود.[13]
حضرت آیت الله گلپایگانی (ره): فقط رقصیدن زن برای شوهرش جایز است و در غیر این مورد حرام است.[14]
حضرت آیت الله اراکی: رقص اشکال دارد.[15]
حضرت آیت الله بهجت: رقص مطلقاً اشکال دارد.[16]
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی: فقط رقص زن برای شوهرش جایز است و در غیر این صورت حرام است.[17]
حضرت آیت الله وحید خراسانی: رقصیدن مطلقاً ـ با قطع نظر از ترتب هرگونه خلاف شرع و عنوان حرام دیگری ـ بنابر احتیاط واجب جایز نیست.[18]
حضرت آیت الله سیستانی: به احتیاط واجب جایز نیست به جز رقص زن و شوهر در جایی که دیگری نباشد.[19]
حضرت آیت الله مکارم: تنها رقص زن برای شوهرش جایز است و بقیه اشکال دارد.[20]
مقام معظم رهبری: اصل رقصیدن اشکال ندارد مگر این که مستلزم فعل حرامی باشد. [مانند تحریک شهوت حرام، استماع موسیقی و …] و در این مسئله فرقی بین انواع رقص ها نیست.[21]
ایشان می فرمایند: به طور کلی اگر رقص به گونه ای باشد که منجر به تحریک شهوت شود یا مستلزم فعل حرام یا ترتب مفسده ای باشد، حرام است.[22]
اگر رقص زن برای شوهرش یا بر عکس، همراه ارتکاب حرامی نباشد، اشکال ندارد.[23]
همچنین پاسخ مراجع عظام به این سؤال که آیا زن یا مرد می تواند به تنهائی و به دور از چشم دیگران (حتی از نگاه همسر خود) برای ورزش بدن برقصد؟ به این شرح است:
آیات عظام امام، تبریزی، خامنه ای و سیستانی: اشکال ندارد، ولی سزاوار است مؤمن از لهو اجتناب کند.[24]
آیات عظام بهجت، فاضل، نوری و وحید: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.[25]
آیات عظام صافی و مکارم: حرام است.[26]
نتیجه این که اگر عنوان رقص[27] یا استماع موسیقی حرام بر حرکات ورزشی صدق کند؛ اشکال دارد و در غیر این صورت اشکالی ندارد و در این گونه امور لازم است هر مکلفی به مرجع تقلید خود رجوع نماید.
به هر حال سؤالات ذکر شده به دفاتر مراجع نیز ارسال شده و جواب های زیر دریافت گردیده است:
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):
در صورتی که موزیک مناسب مجالس لهو و فساد نباشد مانعی ندارد.
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):
اگر موسيقى مطرب لهوى نباشد مانعى ندارد و تشخيص آن به عهده خود مکلّف است.
رقص اگر موجب تهييج شهوت يا مستلزم كار حرام يا ترتّب مفسده‌اى باشد يا زن در بين مردان نامحرم برقصد، حرام است.
دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):
ورزش فی نفسه خوب است، ولی اگر همراه با وسائل موسیقی و یا به جهت رقص کردن باشد، جایز نیست. و الله العالم.
[1]. 1.طرب: به حالت سبک عقلی گفته می شود که در اثر شنیدن آواز یا آهنگ در روان و نفس آدمی پدید می آید و او را از حد اعتدال خارج می کند این امر تنها به حالت شادی اختصاص ندارد بلکه ممکن است از آهنگ های غم و حزن آور نیز به دست آید.
2. لهو: مقصود (فقها) از واژۀ لهو سازگاری و هم نوائی آواز و آهنگ نواخته شده با مجالس فساد و خوش گذرانی است؛ یعنی ممکن است نغمه ای طرب انگیز نباشد، ولی از نغمه هایی باشد که در جلسات فاسقان و هواپرستان رایج باشد.
3. مجالس لهو و لعب: منظور مجالسی است که برای عیاشی، هوسرانی، رقص و پایکوبی تشکیل می شود و در عرف مقدسین از مجالس گناه محسوب می گردد.نک:پرسش ها و پاسخ های دانشجوئی (احکام موسیقی)، سید مجتبی حسینی، ص 40 – 42.
[2] . توضیح المسائل مراجع، ج 2، ص 813 و 913؛ مسائل جدید، ج 1، ص 47 به بعد.
[3]. معصومی، سید مسعود، احکام روابط زن و مرد، ص 227.
[4]. همان، ص 228.
[5]. محمودی، سید محسن، مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع، ص 54.
[6]. حسینی، سید مجتبی، پرسش های دانشجوئی (احکام موسیقی)، ص 43.
[7]. همان.
[8]. رساله توضیح المسائل، مسائل متفرقه، ص 3، م 20.
[9]. معصومی، سید مسعود، احکام روابط زن و مرد، ص 228.
[10]. البته همان گونه که بیان گردید برخی از مراجع همه انواع موسیقی را حرام می دانند.
[11]. رجوع شود به احکام روابط زن و مرد و احکام موسیقی.
[12]. حسینی، سید مجتبی، پرسش ها و پاسخ های دانشجوئی (احکام موسیقی)، ص 84.
[13]. محمودی، سید محسن، مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع، ص 203.
[14]. همان.
[15]. همان.
[16]. همان، ص 204.
[17]. همان.
[18]. همان.
[19]. همان.
[20]. همان.
[21]. ر ک: معصومی، سید مسعود، احکام روابط بین زن و مرد، ص 219.
[22]. توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج2، ص 970.
[23]. همان.
[24]. حسینی، سید مجتبی، پرسش ها و پاسخ های دانشجوئی (احکام موسیقی)، ص 84.
[25]. همان.
[26]. همان.
[27]. یا رقص حرام طبق بعضی از مبانی.