کپی شد
حرکات ورزشی به همراه موزیک
برای تبیین بهتر مسئله لازم است به عنوان مقدمه اصطلاحات «طرب»، «لهو» و «مجالس لهو و لعب» که از شاخصه های موسیقی حرام هستند روشن گردد:
1. طرب: به حالت سبک عقلی گفته می شود که در اثر شنیدن آواز یا آهنگ در روان و نفس آدمی پدید می آید و او را از حد اعتدال خارج می کند این امر تنها به حالت شادی اختصاص ندارد بلکه ممکن است از آهنگ های غم و حزن آور نیز به دست آید.[1]
2. لهو: مقصود (فقها) از واژۀ لهو سازگاری و همنوائی آواز و آهنگ نواخته شده با مجالس فساد و خوش گذرانی است؛ یعنی ممکن است نغمه ای طرب انگیز نباشد، ولی از نغمه هایی باشد که در جلسات فاسقان و هواپرستان رایج باشد.[2]
3. مجالس لهو و لعب: منظور مجالسی است که برای عیاشی، هوسرانی، رقص و پایکوبی تشکیل می شود و در عرف مقدسین از مجالس گناه محسوب می گردد.[3]
با توجه به این مقدمه کوتاه به دیدگاه برخی از مراجع تقلید پیرامون استماع موسیقی اشاره می گردد: اکثر فقها نوعی از موسیقی را که «لهوی» باشد حرام می دانند نه همۀ انواع موسیقی را و بعضی استماع موسیقی مطرب را نیز حرام می دانند.[4]
حضرات آیات عظام امام (ره)، خامنه ای، سیستانی، فاضل لنکرانی (ره) و مکارم شیرازی، می فرمایند: گوش دادن و یا نواختن هر نوع موسیقی که مطرب باشد جایز نیست. [و] ملاک در حرمت شاد یا غمناک بودن موسیقی نیست بلکه ملاک مطرب بودن یا نبودن آن است.[5]
گلپایگانی: شنیدن موسیقی و یا نواختن آن مطلقاً [چه لهوی و مطرب باشد یا نباشد] حرام است.[6]
صافی گلپایگانی: آن چه عرف مردم موسیقی می دانند. استماع آن و ساخت و تعلیم و تعلم و فروش آلات آن [مطلقا] حرام است.[7]
نوری همدانی: گوش دادن به هر آهنگی که مطرب و لهوی و مناسب مجالس گناه و خوش گذرانی است جایز نیست.[8]
وحیدخراسانی: گوش دادن به هر آهنگ لهوی که مناسب مجالس گناه و خوش گذرانی است جایز نیست.[9]
بهجت: استعمال [نوازندگی با] آلات مختص به لهو در غیر لهو بنابر احتیاط واجب جایز نیست و استعمال آنها در لهو مطلقاً حرام است و موسیقی مطرب استماع آن هم حرام است.[10]
تبریزی: موسیقی مناسب مجالس خوش گذرانی موسیقی لهوی است و نواختن و گوش دادن به آن حرام است.[11]
بنابراین به اتفاق همۀ مراجع اگر موسیقی از نوع حرام آن باشد[12]، تحریک یا عدم آن، غمگین یا شاد بودن آن مرکز پخش آن نیز هر کجا باشد و … هیچ اثری در حرام بودن آن ندارد.[13]
بر این اساس هر چند ورزش فی نفسه اشکال ندارد، اما گوش دادن به موسیقی حرام در همین ورزش ها هم جایز نیست هر چند هدف از ورزش تندرستی و امثال آن باشد.
اما در بارۀ حرکات ورزشی و رقص باید گفت، اگر این حرکات ورزشی مصداق رقص محسوب گردند حکم رقص را دارند و حرمت موسیقی جدای از حرمت رقص است و رقص حکم خاص خود را داراست.
براین اساس، اگر در جایی رقص صدق کند، حکم آن از دیدگاه مراجع عظام تقلید به شرح زیر است:
امام خمینی (ره): بنابر احتیاط واجب رقصیدن خانم ها در هر کجا اعم از مجلس عقد و عروسی و یا مولودی ها جایز نیست مگر رقصیدن زن برای همسر خود.[14]
حضرت آیت الله گلپایگانی: فقط رقصیدن زن برای شوهرش جایز است و در غیر این مورد حرام است.[15]
حضرت آیت الله اراکی: رقص اشکال دارد.[16]
حضرت آیت الله بهجت: رقص مطلقاً اشکال دارد.[17]
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی: فقط رقص زن برای شوهرش جایز است و در غیر این صورت حرام است.[18]
حضرت آیت الله وحید خراسانی: رقصیدن مطلقاً ـ با قطع نظر از ترتب هر گونه خلاف شرع و عنوان محرم دیگری ـ بنابر احتیاط واجب جایز نیست.[19]
حضرت آیت الله سیستانی: به احتیاط واجب جایز نیست به جز رقص زن و شوهر در جایی که دیگری نباشد.[20]
حضرت آیت الله مکارم: تنها رقص زن برای شوهرش جایز است و بقیه اشکال دارد.[21]
مقام معظم رهبری: اصل رقصیدن اشکال ندارد مگر این که مستلزم فعل حرامی باشد. [مانند تحریک شهوت حرام، استماع موسیقی و …] و در این مسئله فرقی بین انواع رقص ها نیست.[22]
ایشان می فرمایند: به طور کلی اگر رقص به گونه ای باشد که منجر به تحریک شهوت شود یا مستلزم فعل حرام یا ترتب مفسده ای باشد، حرام است.[23]
اگر رقص زن برای شوهرش یا بر عکس، همراه ارتکاب حرامی نباشد، اشکال ندارد.[24]
هم چنین پاسخ مراجع عظام به این سؤال که آیا زن یا مرد می تواند به تنهائی و به دور از چشم دیگران (حتی از نگاه همسر خود) برای ورزش بدن برقصد؟ به این شرح است:
آیات عظام امام، تبریزی، خامنه ای و سیستانی: اشکال ندارد ولی سزاوار است مؤمن از لهو اجتناب کند.[25]
آیات عظام بهجت، فاضل، نوری و وحید: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.[26]
آیات عظام صافی و مکارم: حرام است.[27]
نتیجه این که اگر عنوان رقص[28] یا استماع موسیقی حرام بر حرکات ورزشی صدق کند اشکال دارد و الا اشکالی ندارد و در این گونه امور لازم است هر مکلفی به مرجع تقلید خود رجوع نماید.
[1]. حسینی، سید مجتبی پرسش ها و پاسخ های دانشجوئی (احکام موسیقی)، ص 40.
[2]. همان، ص 41.
[3]. همان، ص 42.
[4] . توضیح المسائل مراجع، ج 2، ص 813 – 913؛ مسائل جدید، ج 1، ص 47 به بعد.
[5]. معصومی، سید مسعود، احکام روابط زن و مرد، ص 227.
[6]. همان، ص 228.
[7]. محمودی، سید محسن، مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع، ص 54.
[8]. حسینی، سید مجتبی، پرسش های دانشجوئی (احکام موسیقی)، ص 43.
[9]. همان.
[10]. رساله توضیح المسائل، مسائل متفرقه، ص 3، م 20.
[11]. معصومی، سید مسعود ، احکام روابط زن و مرد، ص 228.
[12]. البته همان گونه که بیان گردید برخی از مراجع همه انواع موسیقی را حرام می دانند.
[13]. رجوع شود به احکام روابط زن و مرد و احکام موسیقی.
[14]. محمودی، سید محسن، مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع، ص 203.
[15]. همان.
[16]. همان.
[17]. همان، ص 204.
[18]. همان.
[19]. همان.
[20]. همان.
[21]. همان.
[22]. نک: معصومی، سید مسعود، احکام روابط بین زن و مرد، ص 219.
[23]. توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج 2، ص 970.
[24]. همان.
[25]. حسینی، سید مجتبی، پرسش ها و پاسخ های دانشجوئی (احکام موسیقی)، ص 84.
[26]. همان.
[27].همان.
[28]. یا رقص حرام طبق بعضی از مبانی.