کپی شد
حرمت ازدواج با زنان پیامبر
خداوند در آیۀ 6 از سورۀ احزاب می فرماید:” پيامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسران او مادران آنها )مؤمنان( محسوب مىشوند.” بر طبق این آیه، همسران وی در حکم مادران مؤمنان هستند و طبیعی است که ازدواج مؤمنان با مادرشان جایز نمی باشد.[1] امّا از جایی که اصطلاح ” ام المؤمنین ” توسط خود قرآن برای همسران پیامبر، ایجاد شده است، باید محدودۀ احکام تابع آن نیز توسط شارع مقدس تبیین شود. به همین خاطر؛ خداوند در آیۀ 53 از سورۀ احزاب در ضمن بیان ادب برخورد با پیامبر(ص) می فرماید:” ….امّا خداوند از (بيان) حق شرم ندارد! و هنگامى كه چيزى از وسايل زندگى را (به عنوان عاريت) از آنان )همسران پيامبر( مىخواهيد از پشت پرده بخواهيد اين كار براى پاكى دل هاى شما و آنها بهتر است! و شما حق نداريد رسول خدا را آزار دهيد، و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسرى خود درآوريد كه اين كار نزد خدا بزرگ است!”
برطبق صریح این آیه، ازدواج با همسران پیامبر، بعد از وفات ایشان جایز نمی باشد. علت این حکم را در چند مطلب می توان یافت:
1. اگر اين مساله مجاز بود جمعى به عنوان اين كه همسر پيامبر (ص) را بعد از او در اختيار خود گرفتهاند ممكن بود اين كار را وسيله سوء استفاده قرار دهند، و به اين بهانه موقعيت اجتماعى براى خويش دست و پا كنند، و يا به عنوان اين كه آگاهى خاص از درون خانه پيامبر (ص) و تعليمات و مكتب او دارند به تحريف اسلام پردازند، و يا منافقين مطالبى را از اين طريق در ميان مردم نشر دهند كه مخالف مقام پيامبر باشد. خداوندى كه بر اسرار نهان و آشكار آگاه است براى بر هم زدن اين توطئه زشت يك حكم قاطع صادر فرمود و جلو اين امور را به كلى گرفت، و براى تحكيم پايههاى آن به همسران پيامبر (ص) لقب ام المؤمنين داد تا بدانند ازدواج با آنها همچون ازدواج با مادر خويش است! با توجه به آنچه گفته شد روشن مىشود كه چرا همسران پيامبر )ص( لازم بود از اين محروميت استقبال كنند؟
در طول زندگى انسان، گاه مسائل مهمى مطرح مىشود كه به خاطر آنها بايد فداكارى و از خودگذشتگى نشان داد، و از بعضى از حقوق حقه خود چشم پوشيد، به خصوص اين كه هميشه افتخارات بزرگ مسئوليت هاى سنگينى نيز همراه دارد، بدون شك همسران پيامبر (ص) افتخار عظيمى از طريق ازدواجشان با پيامبر (ص) كسب كردند، داشتن چنين افتخارى نياز به چنين فداكارى هم دارد. به همين دليل زنان پيامبر (ص) بعد از او در ميان امت اسلامى بسيار محترم مىزيستند، و از وضع خود بسيار راضى و خشنود بودند، و آن محروميت را در برابر اين افتخارات، ناچيز مىشمردند.
اين خطر هنگامى ملموستر مىشود كه بدانيم گروهى خود را براى اين كار آماده ساخته بودند بعضى آن را به زبان آورده و بعضى شايد تنها در دل داشتند. از جمله كسانى را كه بعضى از مفسران اهل سنت در اين جا نام بردهاند طلحه است.[2] به عقیدۀ استاد مطهری؛ سرّ ممنوعیت ازدواج زنان پیامبر (ص) با اشخاص دیگر، این است که همسر بعدی از شهرت و احترام آن زن – که در میان مسلمان دارای احترام خاصی بود – سوء استفاده نکند و احیاناً آن زنان ابزار عناصر خود خواه و ماجرا جو در مسائل سیاسی و اجتماعی واقع نشوند.[3]
2. احترام نهادن به شخصیت خود پیامبر اکرم (ص) است. چنان که از شأن نزول آیه استفاده می شود تعدادی از مخالفان، به عنوان انتقام جویی و توهین به ساحت مقدس پیامبر (ص)، قصد داشتند بعد از رحلت آن حضرت با همسرانش ازدواج کنند.
3. به جهت احترام نهادن به زنان پیامبر (ص) است. از آن جا که آنان همسران رسول خدا (ص) و به او منسوب بوده و در بین مسلمانان از احترام خاصی برخوردار بودند بدیهی است که با دیگر زنان هم نوع خود فرق داشتند، چنان که قرآن کریم فرموده است.[4]
[1]. برای آگاهی از فلسفۀ این نسبت برای همسران پیامبر به سؤال 433 (سایت اسلام کوئست: 462) مراجعه کنید.
[2]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 17، ص 404، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1374.
[3]. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 19، ص 431؛ همچنین جهت اطلاع بیشتر، رک: تفسیر المیزان، ج 16، آیات 1- 54 سورۀ احزاب؛ تفسیر نمونه، ج 17، همان آیات، ص406 و 405؛ با استفاده از سؤال 433 (سایت اسلام کوئست: 462).
[4]. احزاب، 32.