کپی شد
جنگ جمل از دیدگاه دیگر فرق اسلامی
دانشمندان مسلمان سنی و غیر سنی پیرامون جنگ جمل و اصحاب آن دارای دیدگاه‌های متفاوتی هستند که هر کدام بر اساس مبانی خود به گزارش و تحلیل این واقعه پرداخته اند.
در اینجا دیدگاه چند گروه اسلامی را در مورد جنگ جمل به اجمال بیان می کنیم:
الف) اهل سنت و جماعت؛ علی (علیه السلام) را خلیفه چهارم مسلمانان دانسته و عقیده دارند که ایشان در نبردهای جمل، صفین و نهروان بر حق بوده است. آنان معتقدند که بر علی علیه السلام به عنوان خلیفه مسلمانان و با استناد به آیه ۹ سوره مبارکه حجرات واجب بود که با سرکشی و طغیان مبارزه کند.[1]
ب) یکی از فرقه های کلامی جهان اسلام، معتزله است. از پایه گذاران این تفکر، واصل بن عطاء در قرن دوم هجری است. او عقیده دارد که یکی از دو گروه حاضر در جنگ جمل، یقینا فاسق می باشد، اما نمی توان آن گروه را تشخیص داد. از این رو گواهی و شهادت هیچ یک از افراد هر دو گروه پذیرفته نمی شود.[2]
ج) از فرقه های دیگر مشهور اهل سنت «اشاعره» میباشند. آنان نیز علی (علیه السلام) را در این نبرد، برحق می دانند، سران شورشی را «خطاکار» دانسته و بر این عقیده اند که طلحه، زبیر و عایشه از خطای خود بازگشته و توبه کردند.[3] اما نکته عجیب این است که در باره سایر شرکت کنندگان در جنگ جمل، نظریّه ای مغایر داشته، بر این باورند که آنان به دلیل خونریزی بین مسلمانان، گناهکار و مستحق عذاب الهی هستند.[4]
خوارج
افراطی ترین گروه اسلامی، خوارج است. این فرقه بعدها خود به گروه های متعددی تقسیم شد. خوارج درباره جنگ جمل عقیده دارند که چون این جنگ قبل از حکمیت و خطای علی (علیه السلام) (العیاذ بالله) البته به گمان این گروه، اتفاق افتاده است، از این رو علی بن ابی طالب در جنگ جمل برحق بوده، و تمام کسانی که با او به جنگ پرداختند، از جمله عایشه، طلحه و زبیر، بدون استثنا گمراه و کافر می باشند. در نتیجه، خوارج عقیده دارند که همه آنان مستحق عذاب و عقاب الهی هستند، همچنان که بر این باورند که آنان در آتش جهنم، جاودانه می باشند.[5]
[1]. بغدادی، ابی منصور عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، تصحیح / کوثری، محمد زاهد بن حسن، ص 212.
[2]. همان، ص۷۲.
[3]. شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، توضیح الملل (الملل و النحل)، تصحیح / جلالی نائینی، سید محمد رضا، ج ۱، ص ۱۳۱.
[4]. مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الجمل، ص ۲۶.
[5]. همان، ص 34.