جایگاه مسجد در روایات

مسجد، محل سجود و خضوع و كرنش بندگان خدا در پیشگاه «الله» و جایی برای ایجاد رابطه با پروردگار و اظهار عبودیت و كوچكی در برابر ربوبیت و عظمت‏ خالق هستی است. قداست مسجد در همین رابطه متقابل «عبودیت عبد و ربوبیت رب» نهفته است. بنابراین عظمتش هم در معنویت آن است، نه در ساختمان و بنای رفیع آن.

در بررسى كلمات و بيانات معصومان (ع)، نكات مهمى در مورد جایگاه مسجد به چشم می خورد كه توجه انسان را به خود جلب می‌كند. از جمله می­توان به تأكيد و تشويق فوق‌العادة پيشوايان دين، بر رفت و آمد به مساجد و انس گرفتن با خانه خدا اشاره کرد. در شرع مقدس اسلام بسيار سفارش شده است كه مسجد را بزرگ داشته و جایگاه آن را بشناسند و تا حد ممکن، حق آن را ادا کنند.

اینک به چند روایت از مجموع صدها روایتی که در باب مسجد وارد شده، اشاره می شود:

رسول خدا (ص) فرمود: «مسجدها بازارى از بازارهاى آخرت هستند كه پذيرائى آنها آمرزش، و تحفه آنها بهشت است. (در مساجد متاع و زاد و توشه جهت آخرت آماده شود و خداوند از واردين با آمرزش پذيرائى نموده و بهشت را به­عنوان تحفه عطا فرمايد).[1]

از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که فرمود: مسجدها خانه های خداترسان و پرهیزکاران هستند، کسی که مسجد را خانه خود قرار دهد (کنایه از این­که زیاد به مسجد رفت و آمد کند)، خداوند متعال راحتی و آسایش و جواز عبور از صراط را برای او ضمانت می کند. سپس فرمود: هرگاه مردی را دیدید که عادت کرده به رفت و آمد به مسجد؛ (فراوان به مسجد رفت­ و آمد دارد)، به ایمان او گواهی دهید؛ زیرا خدای عزوجل می فرماید: «مساجد خدا را تنها كسى آباد مى‏كند كه ايمان به خدا و روز قيامت آورده، و نماز را برپا دارد، و زكات را بپردازد، و جز از خدا نترسد. اميد است چنين گروهى از هدايت‏يافتگان باشند[2]».[3]

ابو بصير مى‏گويد: از امام صادق (ع) پرسيدم: علّت تعظيم و بزرگداشت مساجد چيست؟ حضرت فرمود: خداوند، به تعظيم مساجد به خاطر آن­كه آنها خانه­های خدا در زمين مى‏باشند، امر فرموده است.[4]

همچنین از امام صادق (ع) نقل شده كه حضرت فرمود: در تورات نوشته شده است: خانه‏هاى من (خدا) در زمين مساجد مى‏باشند، پس خوشا به حال كسى كه در خانه‏اش خود را مطهّر و پاكيزه ساخته، سپس من را در خانه‏ام زيارت كند و حق زیارت شونده (خدای تعالی) آن است كه زائر را اكرام کرده بزرگ بدارد.[5]

رسول خدا (ص) از حضرت جبرئیل (ع) سؤال فرمود: دوست داشتنی­ترین و مبغوض­ترین مکان­های زمین در پیش­گاه خدا کدام است؟ عرض کرد: دوست داشتنی­ترین مکان­ها در زمین مساجد و مبغوض­ترین مکان­ها … است».[6]

همچنین ایشان فرمود: هیچ روزی نیست، مگر این­که یک منادی به اهل قبور (مردگان) ندا در می دهد که شما به چه چیزی از مردم دنیا غبطه می خورید؟ آنها می گویند: ما به اهل مسجد غبطه می خوریم که به آن­جا می روند و نماز می خوانند و روزه می گیرند، ولی ما نمی توانیم.[7]

با توجه به کثرت و فراوانی روایات وارد شده در مورد عظمت شأن و جایگاه خاص مسجد، از جانب اهل بیت (ع) و عدم گنجایش این مقال مختصر، به همین تعداد از احادیث بسنده می شود.