کپی شد
جایگاه حضرت عباس (علیه السّلام) در بهشت و غبطه شهدا به او
یکی از نکات قابل تأمل در باره حضرت عباس (علیه السلام) جایگاه ایشان در قیامت و در میان شهیدان است که امام سجاد (علیه السلام) فرمود: «خداوند عباس را رحمت کند که از خود گذشت و رنج ها کشید و خود را فدای برادرش کرد تا این‌که دو دستش بریده شد و خداوند عزوجل به جای آن، دو بال در بهشت به او ارزانی می‌کند که با فرشتگان به پرواز درآید همان‌گونه که به جعفر بن ابی طالب نیز دو بال در بهشت عنایت می‌کند. عباس نزد خدای تبارک و تعالی جایگاهی دارد که روز قیامت تمام شهدا به آن غبطه می‌خورند».[1]
در این‌جا شاید این سؤال مطرح شود که دیگر شهدای کربلا از صدر اسلام تا کنون نیز از جان خود گذشته اند، پس چه موضوعی حضرت ابوالفضل (علیه السلام) را از دیگر شهدا متمایز می‌کند؟
در پاسخ باید گفت: معرفتی که ایشان در اطاعت از امام خویش داشت، بالاتر و کامل‌تر بود و بر اساس دیدگاه اسلام و مکتب اهل بیت (علیهم السلام)، آن‌چه اعمال انسان‌ها را از دیگران متمایز می‌کند و به آن ارزش متفاوت می‌دهد، بینش و بصیرت است. چنان‌که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در مورد ضربه امیرالمؤمنین (علیه السلام) در روز خندق، می‌فرماید: «ضَربَةُ عَلِی یَومَ الخَندَقِ اَفضَلُ مِن عِبادَةِ الثّقلین»؛[2] «ارزش ضربتی که علی (علیه السلام) در جنگ خندق بر دشمن فرود آورد، از ارزش عبادت جن و انس برتر است».
امیرالمؤمنین (علیه السلام) تنها یک ضربه زد، ولی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آٔله) آن را برتر از عبادت جن و انس معرفی می‌فرماید؛ چرا ارزش نهفته در این یک ضربت، به واسطه اخلاص، بصیرت، نجات اسلام و …، ارزش بسیار والایی است.
یا در حدیث دیگری این‌چنین آمده که یپامبر اکرم (صلی الله علیه و آٔله) فرمود: «لَمُبَارَزَةُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ لِعَمْرِو بْنِ عَبْدِ وُدٍّ يَوْمَ الْخَنْدَقِ أَفْضَلُ مِنْ أَعْمَالِ أُمَّتِي إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ»؛[3] «مبارزه علی بن ابی‌طالب با عمرو بن عبدود در روز خندق برتر از عبادت تمام امتم تا روز قیامت می‌باشد».
با توجه به فرمایش پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آٔله) می‌توان به معنای سخن امام سجاد (علیه السلام) در مورد حضرت عباس (علیه السلام) پی برد که آگاهی و بصیرت بالای حضرت عباس (علیه السلام) موجب رسیدن او به این مقام شده است.
امام صادق (علیه السلام) در باره بصیرت و آگاهی او می‌فرماید: «عموی ما، حضرت عباس (علیه السلام) دارای بینشی ژرف و ایمانی استوار بود؛ در رکاب برادرش جهاد کرد و از آزمون الهی پیروز درآمد و با شهادت جانش را هدیه جانان کرد».[4]
در زیارت‌نامه آن‌حضرت نیز امام صادق (علیه السلام) فرمود: «أَشْهَدُ أَنَّكَ لَمْ تَهِنْ وَ لَمْ تَنْكُلْ وَ أَنَّكَ مَضَيْتَ عَلَى بَصِيرَةٍ مِنْ أَمْرِك …»؛[5] «گواهی می‌دهم که تو لحظه‌ای از خود سستی نشان ندادی و برنگشتی، بلکه مشی تو بر ایمان، آگاهی و بصیرت در دین رقم خورده بود …».
[1] . صدوق، محمد بن على، امالی، ص 462.
[2]. طبرى، عماد الدين حسن بن على، تحفة الأبرار في مناقب الأئمة الأطهار عليهم السلام، ص 107؛ ابن طاوس، على بن موسى، الطرائف في معرفة مذاهب الطوائف، ج 2، ص 519.
[3]. ابن سعد شافعى، ابراهيم، فرائد السمطين في فضائل المرتضى و البتول و السبطين و الأئمة من ذريتهم (عليهم السلام)، ج 1، ص 256؛ حسكاني، عبيد الله بن عبدالله، شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، محقق / مصحح: محمودى، محمدباقر، ج 2، ص 14؛ طبرى، محمد بن جرير، المسترشد في الإمامة، ص 350.
[4]. كرمى، على، در سوگ امير آزادى (ترجمه مثير الأحزان، ابن نما حلى، جعفر بن محمد)، ص 254.
[5]. ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات، محقق / مصحح: امينى، عبد الحسين، ص 257.