توریه حضرت یوسف (علیه السلام)

داستان حضرت یوسف (علیه السلام) یکی از داستان‌های زیبا و عبرت‌آموز قرآن است. یکی از مراحل این داستان، ماجرای نگه‌داشتن بنیامین؛ برادر حضرت یوسف (علیه السلام)، توسط آن‌حضرت است. حضرت یوسف (علیه السلام) برای نگه‌داشتن بنیامین نزد خود، به‌ تعلیم و تدبیر الهی،[1] دستور داد پيمانه گران‌قيمت مخصوص را، مخفیانه درون بارِ برادرش بنيامين بگذارند تا با پیدا کردن آن، بتواند برادرش را نزد خود نگه دارد؛ زیرا در آیین برادران یوسف (علیه السلام) هرکس که دزدی می‌نمود، مجازات سرقت، بردگى (هميشگى يا موقت) سارق بوده‌است.[2] دستور حضرت یوسف (علیه السلام) مخفیانه اجرا شد و همين‌كه قافله آماده حركت شد، كسى فرياد زد: اى اهل قافله شما سارق هستيد.[3] این نسبت سرقت به‌برادران یوسف (علیه السلام) از سوی ندا دهنده‌ای صورت گرفت، ولی بر فرض اگر با دستور حضرت یوسف (علیه السلام) نیز انجام شده‌باشد، با واقع مطابق نیست؛ زیرا برادران یوسف (علیه السلام) چنین کاری نکرده‌بودند. برای توجیه آن، احتمالاتی مطرح شده که یکی از آن‌ها – با استناد به‌بعضی از روایات -،[4] توریه است؛ به‌این معنا که منظور سرقتی بود که برادران حضرت یوسف (علیه السلام) در سال‌های قبل انجام داده‌بودند، آنان با حیله و نیرنگ یوسف را از پدرش دزدیدند و به‌چاهی انداختند؛ بنابراین، یوسف (علیه السلام) اگر چه غیر مستقیم به‌آنان نسبت دزدی داد، ولی توریه کرد و منظورش سرقتی غیر از دزدیده شدن ظرف مخصوص بوده‌است.

[1]. یوسف، 76.

[2]. همان، 74 و 75.

[3]. همان، 70.

[4]. بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، البرهان في تفسير القرآن، تحقيق: قسم الدراسات الاسلامية مؤسسة البعثة – قم، ج ‏3، ص 184.