کپی شد
تقیه اکراهی
تقیه اکراهی عبارت است از: تقیهای که ضرورت و اضطرار سبب آن است و انسان مجبور به عمل کردن بر وفق دستورهای حاکمی ستمگر، به هنگام ضرورت و برای صیانت نفس، مال یا ناموس می شود.
عمر بن مروان خزاز می گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم فرمود: «رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: چهارچیز از امت من برداشته شده است: اوّل: امری که در انجام آن مضطر باشند. دوم: کاری که فراموش نمایند. سوم: امری که برآن اجبار شده باشند. چهارم: فعلی که فوق طاقت آنها است. سپس فرمود: این مطلب از کتاب خدا استفاده می شود: «پروردگارا، اگر فراموش كرديم يا به خطا رفتيم، بر ما مگير. پروردگارا، هيچ بار گرانى بر (دوش) ما مگذار آن چنان كه بر (دوشِ) كسانى كه پيش از ما بودند نهادى. پروردگارا و آنچه تاب آن را نداريم بر ما تحميل مكن …»[1] و «هر كس پس از ايمان آوردن خود، به خدا كفر ورزد (عذابى سخت خواهد داشت) مگر آن كس كه مجبور شده و (اما) قلبش به ايمان اطمينان دارد …[2]».[3]
از اطلاق این روایت چنین استفاده می شود که اولا، تقیّه اکراهیه، مطابق روش عقلا است؛ ثانیا، حرمت یا وجوب امرِ مورد اکراه و اجبار، گرچه در نهایت اهمّیت و لزوم برای شخص مورد اکراه و یا برای محیط اسلامیاش باشد، از او برداشته شده و می تواند در فرض اوّل (اکراه) انجام داده و در فرض دوم (اجبار) ترک نماید؛ لذا تقیّه برای افرادی که قلباً ایمان دارند، در مواقع اضطرار و خطر جانی جایز است.[4]
[1]. بقره، 286.
[2]. نحل، 106.
[3]. کلینى، محمد بن یعقوب، کافی، محقق / مصحح: غفارى، على اكبر و آخوندى، محمد، ج 2، ص 462.
[4]. با بهره گیری از سایت پایگاه اطلاع رسانی حوزه (حوزه نت).
فرم ثبت پیشنهادات و انتقادات
شما می توانید پیشنهادات و انتقادات خود را درباره این مدخل با ما درمیان بگذارید