کپی شد
تقویم مناسبت‌های قمری
فهرست
چکیده مقاله تقویم مناسبت های قمری
در این مقاله به رویدادها، مناسبت‌ها، اتفاقات و وقایع مشهور ماه‌های قمری پرداخته شدهاست.
تقویم مناسبت های ماه محرم
| روز | نوع | رویداد | توضیحات |
| 1 محرم | رخداد | شروع سال هجری قمری | |
| 1 محرم | رخداد | یورش ابرهه به مكه (سال 1 عام الفیل) | پادشاه یمن و فرمانده اصحاب فیل، که برای تخریب کعبه به مکه لشکرکشی کرد، اما او و سپاهیانش به‌وسیله ابابیل و سجّیل نابود شدند. |
| 1 محرم | رخداد | محاصره پیامبر (صلی الله علیه و آله) و بنی هاشم در شعب ابی‌طالب (سال 7 بعثت) | درّه‌ای میان دو کوه ابوقبیس و خندمه در مکه است. در سال هفتم بعثت، رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، بنی‌هاشم و مسلمانان به سبب آزارهای مشرکان مکه به شعب پناه جستند و سه سال در محاصره اقتصادی و اجتماعی در این مکان به سر بردند. |
| 1 محرم | رخداد | سریّه ابوسلمه بن عبدالأسد (سال 4 قمری) | ماجرای رویارویی سپاه اسلام با قبایل اطراف مدینه در اواخر سال سوم هجری، به دستور پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) است که مسلمانان در این سریّه به فرماندهی ابوسلمه مخزومی پیروز شدند. |
| 2 محرم | عزا | درگذشت حضرت آدم (علیه السلام) | نخستین انسان از انسان‌های نسل حاضر، پدر همه آنها، اولین پیامبر الهی، و کسی که به تأیید قرآن، خداوند از روح خود در کالبد او دمید. |
| 2 محرم | رخداد | ورود امام حسین (علیه السلام) و اهل بیت و یارانشان به كربلا (سال 61 قمری) | آن حضرت به دعوت کوفیان، به سوی این شهر حرکت کرد، لکن با بی‌وفایی آنان و مانع شدن سپاهیان یزید، به سرزمین کربلا وارد شد. |
| 2 محرم | عزا | شهادت قیس بن مسهّر صیداوی (سال 61 قمری) | نامه‌رسان بین امام حسین (علیه السلام)، کوفیان و مسلم بن عقیل که در قادسیه به دست نیروهای عبیدالله بن زیاد گرفتار شد و چند روز قبل از واقعه عاشورا به شهادت رسید. نام وی در زیارت الشهداء آمده است. شهادت ایشان را بین دوم تا دهم محرم گفته‌اند. |
| 3 محرم | رخداد | نجات حضرت یوسف (علیه السلام) از زندان | از پیامبران بنیاسرائیل و فرزند یعقوبِ نبی (علیهما السلام) . او سالیانی در مصر حکومت کرد. |
| 3 محرم | رخداد | دعوت سران کشورهای دیگر به اسلام توسط پیامبر (صلی الله علیه و آله) (سال ۷ قمری) | پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) بیش از ده نامه به سران کشورهای مختلف فرستاد و آنها را به اسلام دعوت نمود. |
| 4 محرم | شادی | مرگ نمرود
|
نَمرود بن کَنعان؛ پادشاه بت‌پرست بابِل در دوره حضرت ابراهیم (علیه السلام). |
| 6 محرم | عزا | شهادت حضرت یحیى (علیه السلام) | از پیامبران بنیاسرائیل و فرزند زکریای پیامبر (علیهما السلام) بود که در کودکی به نبوت رسید. |
| 6 محرم | رخداد | اولین محاصره فرات در کربلا (سال 61 قمری) | لشکریان یزید با محاصره فرات، مانع دست‌رسی اهل بیت و اصحاب امام حسین (علیهم السلام) به آب شدند. |
| 7 محرم | رخداد | مبعوث شدن حضرت موسى (علیه السلام) به پیامبری | سومین پیامبر اولواالعزم و صاحب کتاب تورات و منجی بنی اسرائیل |
| 7 محرم | رخداد | بستن آب بر اهل بیت (علیهم السلام) (سال 61 قمری( | لشکریان یزید، آب را بر روی اهل بیت و اصحاب امام حسین (علیهم السلام) بستند. |
| 8 محرم | رخداد | دیدار امام حسین (علیه السلام) با عمر بن سعد (سال 61 قمری( | فرزند سعد ابی وقاص و فرمانده سپاه ابن زیاد در کربلا. |
| 8 محرم | رخداد | قحط آب در کاروان امام حسین (علیه السلام) (سال 61 قمری) | |
| 9 محرم | رخداد | روز تاسوعای حسینی
|
محاصره حسین بن علی (علیهما السلام) و یارانش در کربلا توسط لشکریان ابن سعد. |
| 9 محرم | رخداد | رهایى حضرت یونس (علیه السلام) از شکم ماهى | از پیامبران منسوب به بنیاسرائیل که به سبب ترک محل رسالتش (نینوا)، به امر خدا طعمه ماهی بزرگ شد. |
| 9 محرم | رخداد | ولادت حضرت موسى (علیه السلام) | سومین پیامبر اولواالعزم و صاحب کتاب تورات و منجی بنی اسرائیل. |
| 9 محرم | رخداد | ولادت حضرت مریم (علیها السلام) | مادر حضرت عیسی (علیه السلام) و یکی از چهار زن برتر بهشتی. |
| 9 محرم | رخداد | ورود شمر بن ذی‌الجوشن به كربلا (سال 61 قمری) | شمر، در جنگ صفین در سپاه امام علی (علیه السلام) بود، ولی بعدها در جمع دشمنان امام و خاندانش درآمد و در کربلا جزء قاتلان حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) قرار گرفت. |
| 9 محرم | رخداد | امتناع حضرت عباس (علیه السلام) و برادرانش از پذیرش امان‌نامه دشمن (سال 61 قمری) | امان‌نامه‌ای که از سوی شمر برای آنان آورده شده بود. |
| 9 محرم | عزا | فرمان حمله عمومی به خیام امام حسین (علیه السلام) از سوی عمر بن سعد (سال 61 قمری) | |
| 9 محرم | رخداد | سخنان امام حسین (علیه السلام) با اصحاب در شب عاشورا (سال 61 قمری) | امام حسین (علیه السلام) آن شب را از دشمن مهلت گرفت تا به عبادت و دعا بپردازد. |
| 9 محرم | رخداد | سخنان حضرت زینب (سلام الله علیها) با امام حسین (علیه السلام) در شب عاشورا (سال 61 قمری) | |
| 10 محرم | عزا | روز عاشورای حسینی و شهادت حضرت ابا عبدالله الحسین و یارانش (علیهم السلام) (سال 61 قمری)
|
این شهادت به طرز فجیعی صورت گرفت و دشمن از هیچ جنایتی فروگذار نکرد. |
| 10 محرم | رخداد | اخراج آدم و حوا (علیهما السلام) از بهشت | به سبب استفاده از درختی که مورد نهی قرار گرفته بود (با وسوسه شیطان). |
| 10 محرم | رخداد | خروج حضرت نوح (علیه السلام) از کشتى | با دستور خداوند متعال، آن‌حضرت و اصحابش سوار آن کشتی شده بودند تا از عذاب الهی (طوفان) در امان باشند. |
| 10 محرم | شادی | تولد حضرت ابراهیم (علیه السلام) | دومین پیامبر اولوا العزم و سرسلسله پیامبران بعدی |
| 10 محرم | شادی | ملاقات حضرت یعقوب با حضرت یوسف (علیهما السلام) | پس از سال‌ها فراقت و جدایی، این ملاقات بین پدر و پسر در مصر انجام شد. |
| 10 محرم | رخداد | آغاز غزوه ذات الرقاع (سال 5 قمری) | هدف از این غزوه، ساکت کردن فتنه‌هایی بود که از دو تیره «بنی محارب» و «بنی ثعلبه» از قبیله غطفان، بر ضد اسلام در حال انجام گرفتن بود. |
| 10 محرم | رخداد | وقوع سریّه قرطاء (سال 6 قمری) | در این سریّه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) محمد بن مسلمه را به همراه سی نفر به سوی قبیله بنی‌بکر بن کلاب اعزام فرمود. |
| 10 محرم | عزا | جنایات سپاه عمر بن سعد، عصر عاشورا (سال 61 قمری)
|
|
| 11 محرم | عزا | رحلت حضرت آدم (علیه السلام) | |
| 11 محرم | عزا | اسارت بازماندگان شهدای كربلا (سال 61 قمری) | |
| 11 محرم | رخداد | حرکت کاروان اسرا از کربلا (سال 61 قمری) | |
| 12 محرم | رخداد | ورود اهل بیت (علیهم السلام) به کوفه (سال 61 قمری) | |
| 12 محرم | عزا | شهادت حضرت امام سجاد (علیه السلام) (سال 95 قمری) | امام چهارم شیعیان اثنا عشری. بنا بر قول دیگر، شهادت امام سجاد (علیه السلام) ۲۵ محرم است.
|
| 13 محرم | عزا | تدفین پیكرهای مقدس شهیدان كربلا (سال 61 قمری) | |
| 13 محرم | عزا | اسراى اهل بیت (علیهم السلام) در مجلس ابن زیاد (سال 61 قمری) | |
| 15 محرم | رخداد | آغاز غزوه كُدر (سال 2 یا 3 قمری) | عده‌ای از دو قبیله بنی‌سلیم و غَطفان در منطقه کُدر جمع شدند تا به مدینه حمله کنند، اما با حضور سپاهیان اسلام به فرماندهی امام علی (علیه السلام)، آن‌جا را ترک کردند. |
| 15 محرم | رخداد | وقوع غزوه خیبر (سال 7 قمری) | از غزوات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در برابر یهودیان منطقه خیبر که در ماه محرم سال ۷ قمری آغاز شد و در ماه صفر با پیروزی مسلمانان پایان یافت. |
| 16 محرم | رخداد | هجوم مسلمانان به دمشق (سال 14 قمری) | مسلمانان در شانزدهم محرم سال 14 قمری به دمشق هجوم آورده و آن را از چند سو به محاصره خویش درآوردند. مدافعان شهر، تمامی درهای شهر را بر روی مسلمانان بسته و در داخل شهر سنگربندی کرده و آماده نبرد با مسلمانان شدند. خالد بن ولید از سوی ابوبکر، فرماندهی مسلمانان مبارز منطقه شام را بر عهده داشت و به مدت شش ماه، این شهر را در محاصره خویش نگه داشت. |
| 16 محرم | رخداد | تدوین تاریخ اسلامى (سال 16 قمری) | |
| 17 محرم | شادی | نزول عذاب بر اصحاب فیل | پس از ورود لشکریان ابرهه به مکه، پرندگان الهی موسوم به ابابیل، به وسیله سنگ‌هایی موسوم به سجّیل، از درگاه خداى متعال مأموریت یافتند تا سپاه ابرهه را نابود کنند. |
| 19 محرم | رخداد | حركت كاروان اسرای كربلا به سوی شام (سال 61 قمری) | |
| 20 محرم | رخداد | دفن بدن «جون»، غلام امام حسین (علیه السلام) در كربلا (سال 61 قمری) | |
| 22 محرم | رخداد | ورود امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) به صفین (سال 37 قمری) | نام سرزمینی در ناحیه غربی عراق بین رقه و بالس، که در آن، جنگ صفین؛ نبرد امیرالمؤمنین (علیه السلام) با سپاه معاویه رخ داد. |
| 23 محرم | رخداد | آگاهى اصحاب کهف از خواب ۳۰۹ ساله خود | جوانان مؤمنی كه از آیین بت‌پرستى دوران خود بیزارى جستند و با مأوا گزیدن در غار به رحمت الهى پناه برده، خداوند نیز آنان را به مدت 309 سال به خوابى عمیق فرو برد. |
| 23 محرم | عزا | بمب‌گذاری و تخریب حرم عسکریین (علیهما السلام) در سامراء،( سال ۱۴۲۷ قمری).
|
تروریستهای تکفیری وابسته به القاعده؛ شاخه عراق به رهبری ابومصعب زرقاوی، وارد حرم عسکریین (علیهما السلام) شدند و با کارگذاری ۲۰۰ کیلوگرم مواد منفجره، حرم مطهر را منفجر کردند. |
| 25 محرم | عزا | شهادت امام سجاد (علیه السلام) به روایتی (سال 94 یا 95 قمری) | امام چهارم شیعیان اثنا عشری. بنا بر قول دیگر شهادت ایشان، ۱۲ محرم است.
|
| 26 محرم | عزا | محاصره و سنگ‌باران مكه از سوی سپاهیان یزید (سال 64 قمری)
|
لشکریان یزید به سركردگی حصین بن نمیر، برای مبارزه با عبدالله بن زبیر بر بلندای اطراف مكه، منجنیق و سنگ‌اندازهای بزرگی نصب كرده و خانه‌های این شهر مقدس، حتی مسجدالحرام و خانه خدا را سنگ‌باران كردند. سرانجام با هلاکت یزید بن معاویه نیروهای شامی به شام بازگشتند. |
| 26 محرم | عزا | شهادت علی بن حسن مثلث در زندان منصور دوانقی (سال 146 قمری) | وی از عابدان و زاهدان عصر خود و به «علیّ الخیر» و «علیّ العابد» معروف بود. |
| 28 محرم | رخداد | ورود امام محمد تقی (علیه السلام) به بغداد بنا به درخواست معتصم عباسی (سال 220 قمری) | معتصم برای کنترل و مراقبت بیشتر آن حضرت، وی را به بغداد طلبید. گر چه در ظاهر، خواستهاش صورت دعوت را داشت، ولی در حقیقت، آن حضرت را به اکراه و اجبار به بغداد طلبید و وی را در آن‌جا تحت نظر قرار داد. |
| 29 محرم | رخداد | رسیدن كاروان اسرا به حوالی شام (سال 61 قمری) | |
| 30 محرم | عزا | درگذشت ام المؤمنین؛ ماریه قبطیه (سلام الله علیها) (سال 15 قمری)
|
از همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله) که ابراهیم؛ فرزند آن حضرت از او زاده شد. مقوقس، حاکم مصر و اسکندریه در پاسخ به نامه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ، ماریه قبطیه را به همراه هدایایی برای ایشان فرستاد. |
تقویم مناسبت های ماه صفر
| روز | نوع | رویداد | توضیحات
|
| 1 صفر | رخداد | وقوع جنگ صفین (سال 37 قمرى) | نبرد میان امام علی (علیه السلام) و معاویه که در منطقه‌ای به نام صفین رخ داد. |
| 1 صفر | رخداد | ورود اسیران واقعه كربلا به شام )سال 61 قمرى) | |
| 2 صفر | رخداد | ورود اسیران واقعه كربلا به مجلس یزید (سال 61 قمری) | یزید این مجلس را برای اقتدار خود و تحقیر اهل بیت (علیهم السلام) ترتیب داده بود که با رسوایی یزید و عظمت اهل بیت (علیهم السلام) به پایان رسید. |
| 3 صفر | شادی | میلاد مسعود امام محمدباقر (علیه السلام) (سال 57 قمرى) | پنجمین امام شیعیان اثنا عشری. بنا بر قول دیگر، ولادت امام محمد باقر (علیه السلام) ۱ رجب است. |
| 3 صفر | عزا | شهادت زید بن علی بن الحسین (علیهما السلام) (سال 121 قمری) | فرزند امام سجاد (علیه السلام) که در رهبری قیام علیه بنی‌امیه، در زمان امام صادق (علیه السلام) شهید شد. گروهی از شیعیان، معتقد به امامت او شدند که به «زیدیه» مشهور هستند. |
| 5 صفر | عزا | شهادت حضرت رقیه بنت الحسین (سلام الله علیهما) (سال 61 قمرى) (بنابر محاسبه) | دختر سه‌ساله امام حسین (علیه السلام) که بر اثر رنج‌ها، ناراحتی‌ها و فراق پدر در خرابه شام از دنیا رفت. |
| 6 صفر | رخداد | صدور توقیع (نامه) امام عصر (ارواحنا فداه) برای حسین بن روح نوبختی | سومین نائب خاص آن حضرت. |
| 7 صفر | شادی | میلاد مسعود امام موسى كاظم (علیه السلام) (سال 128 قمرى) | هفتمین امام شیعیان اثنا عشری |
| 7 صفر | عزا | شهادت امام حسن مجتبی (علیه السلام) (سال 49 قمری) بنا بر نقل شیخ مفید | دومین امام شیعیان اثنا عشری. بنابر قول دیگر شهادت آن حضرت، ۲۸ صفر است.
|
| 8 صفر | رخداد | درگذشت سلمان فارسى (سال 35 قمرى) | وی از یاران بزرگ و مورد علاقه پیامبر (صلی الله علیه و آله) و از شیعیان خاص امام علی (علیه السلام) بوده؛ تا آن‌جا که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در وصف او فرمود: سلمان از ما اهل بیت است. |
| 9 صفر | رخداد | شهادت خزیمة بن ثابت در جنگ صفین) سال 37 قمرى) | صحابی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و از یاران حضرت علی (علیه السلام). به سبب شهادتش به نفع پیامبر در ماجرای معامله یک اسب، پیامبر به او لقب ذوالشهادتین داد. |
| 9 صفر | رخداد | شهادت عمّار یاسر در 93 سالگی (سال 37 قمری) | صحابی پیامبر (صلی الله علیه و آله) و از یاران نزدیک امام علی (علیه السلام). از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) در فضیلت عمار نقل شده: بهشت مشتاق او است. |
| 9 صفر | رخداد | وقوع جنگ نهروان (سال 38 قمرى) | در پی ماجرای حکمیت در جنگ صفین، گروهی موسوم به مارقین یا خوارج، از امام علی (علیه السلام) جدا شده و در جنگ نهروان با آن‌حضرت مقابله کردند. در این جنگ، خوارج شکست سختی خوردند. |
| 11 صفر | رخداد | لیلة الهریر در جنگ صفین (سال 37 قمری) | شب بسیار سختی در جنگ صفین که لشکر امام على (علیه السلام) و معاویه در آن شب با یکدیگر به نبرد پرداخته و عده بسیاری از دو سپاه کشته شدند. |
| 12 صفر | رخداد | وفات حضرت هارون؛ برادر حضرت موسی (علیهما السلام) | از پیامبران الهی، برادر، جانشین و همراه حضرت موسی (علیه السلام) بود. در حدیثی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، جایگاه امام علی (علیه السلام) نسبت به آن‌حضرت، به جایگاه هارون نسبت به موسی (علیهما السلام) تشبیه شده است |
| 13 صفر | رخداد | اختیار حکمین در صفین (سال 37 قمری) | انتخاب جبری ابوموسی اشعری از طرف امام علی (علیه السلام) و انتخاب عمرو عاص از طرف معاویه و در نهایت حیله عمرو عاص. |
| 14 صفر | رخداد | شهادت محمد بن ابی بکر (سال 38 قمری) (بنابر قولی) | از نزدیک‌ترین یاران امام علی (علیه السلام) که از سوی ایشان به فرمانداری مصر منصوب شد. او فرزند خلیفه اول و اسماء بنت عمیس بود که بعد از درگذشت ابوبکر و ازدواج مادرش با امام علی (علیه السلام)، در خانه امام (علیه السلام) پرورش یافت. |
| 17 صفر | عزا | شهادت امام رضا (علیه السلام) به روایتى (سال 203 قمری) | هشتمین امام شیعیان اثنا عشری. بنا بر اقوال دیگر، شهادت امام رضا (علیه السلام) آخر صفر یا 23 ذی القعده است. |
| 18 صفر | رخداد | شهادت اویس قرنی در جنگ صفین (سال 37 قمری) | او در زمان پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) برای دیدار حضرت به مدینه آمد، اما موفق به دیدار ایشان نشد. اویس در زمان امام علی (علیه السلام) با آن حضرت، بیعت کرد و در جنگ صفّین در رکاب ایشان به شهادت رسید. |
| 20 صفر | عزا | اربعین امام حسین (علیه السلام( | چهلمین روز پس از شهادت امام حسین (علیه السلام). |
| 20 صفر | رخداد | بازگشت اهل بیت (علیهم السلام) به كربلا) سال 61 قمری) | بنا بر احتمالات دیگر، این بازگشت در حدود پایان صفر و اوایل ربیع الاول و یا زمانی بعد از آن بوده است. برخی نیز، اربعین سال‌های بعد را زمان این رویداد شمرده‌اند. |
| 20 صفر | رخداد | زیارت قبر امام حسین (علیه السلام) از سوى جابر بن عبدالله انصاری | |
| 20 صفر | رخداد | ملحق شدن سر مطهر امام حسین (علیه السلام) به بدن مطهر آن حضرت (سال 61 قمری) | |
| 20 صفر | رخداد | فاجعه بئر معونه و كشته شدن مبلغان اسلامی (سال سوم قمرى) | این فرستادگان به درخواست «ابوبراء عامر بن مالک»، جهت شناساندن اسلام نزد قبایل بنی‌سلیم و بنی‌عامر فرستاده شده بودند که با مشرکان در منطقه چاه معونه واقع در منطقه نجد درگیر شده و همه به غیر از دو نفر، به شهادت می‌رسند. |
| 22 صفر | رخداد | صدور توقیع شریف امام عصر (ارواحنا فداه) برای شیخ مفید (علیه الرحمه) (سال 420 قمری) | محمد بن محمد بن نُعمان؛ مشهور به شیخ مُفید(۳۳۶ق یا ۳۳۸ق ـ ۴۱۳ق) متکلم و فقیه امامیه در قرن‌های چهارم و پنجم قمری. |
| 23 صفر | رخداد | پی کردن ناقه حضرت صالح نبی (علیه السلام) توسط قومش | خداوند با ناقه صالح و آب، قوم ثمود را آزمود و مردم حق هیچ تعرضی به این شتر را نداشتند، اما عده‌ای ناقه را از بین بردند و عده‌ای نیز بدان رضایت دادند. در نتیجه عذاب الهی نازل گشت و همه مشرکان نابود شدند. |
| 25 صفر | رخداد | طلب نمودن شانه گوسفند و دوات از جانب پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) برای نوشتن وصیت و معرفی جانشین خود (سال 11 قمری) | واقعه حدیث قلم و دوات توسط پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)، سندی زنده در باب موضوع خلافت و تثبیت موقعیت و جانشینی امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام)، به یادگار گذارد، و این مطلب با توجه به حدیث ثقلین که مورد اتفاق جمیع محدثان از اهل تسنن و تشیع است، مشخص می‌باشد. |
| 26 صفر | رخداد | دستور پیامبر اكرم (صلّی الله علیه و آله) به لشکر اسامه جهت آماده شدن در جنگ با رومیان (بنابر نقل واقدی سال 11 قمری) | نام آخرین سپاه فراهم‌شده به دستور پیامبراسلام (صلی الله علیه و آله) برای دفاع در برابر حملات امپراطوری روم، که به دلیل نافرمانی برخی از بزرگان صحابه، در زمان حیات پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) حرکت نکرد. |
| 28 صفر | عزا | رحلت جانگداز و شهادت‌گونه پیامبر اسلام (صلوات الله و سلامه علیه و آله) (سال 11 قمرى) | آن حضرت مدتی بیمار شدند و پس از آن رحلت نمودند، اما در روایاتی که از ائمه (علیهم السلام) نقل شده است، بیان گردیده که آن حضرت در اثر سمی که به ایشان خورانده شد، به شهادت رسیدند. |
| 28 صفر | رخداد | آغاز امامت امیرالمؤمنین (علیه السلام ((سال 11 قمری)
|
مطابق با اعتقاد شیعه، امام نیز مانند پیامبر از جانب خداوند منصوب می‌شود و امامت امام علی (علیه السلام) به صورت مکرر و به ویژه در غدیر خم اعلام شده است. |
| 28 صفر | عزا | شهادت امام حسن مجتبی (علیه السلام ((سال 50 قمرى) | دومین امام شیعیان که ۱۰ سال (۴۰-۵۰ ق) امام و حدود ۷ ماه خلیفه مسلمانان بود. اهل سنت او را آخرین خلیفه از خلفای راشدین دانسته‌اند. بنا بر قول دیگر شهادت امام حسن مجتبی (علیه السلام) 7 صفر است. |
| 29 صفر | رخداد | نزول عذاب بر قوم حضرت صالح (علیه السلام) | بنا بر قولی. |
| 30 صفر | عزا | شهادت حضرت امام رضا (علیه السلام ((سال 203 قمری) | هشتمین امام شیعه اثناعشری است. مشهورترین لقب امام هشتم، رضا است. آن‌حضرت به عالم آل محمد و امام رئوف نیز شهرت دارد. بنا بر اقوال دیگر شهادت امام رضا (علیه السلام)، 17 صفر یا 23 ذی القعده است. |
تقویم مناسبت های ماه ربیع الاول
| روز | نوع | رویداد | توضیحات |
| 1 ربیع الاول | رخداد | هجرت رسول خدا از مکه به مدینه (صلی الله علیه وآله وسلم ((سال 1 قمری( | علت اصلی مهاجرت مسلمانان به مدینه (یثرب)، فشار و آزارهای مشرکان مکه و بیعت عقبه اهالی یثرب با پیامبر (صلی الله علیه و آله) برای دفاع از مسلمانان در صورت هجرت ایشان به این شهر بود. این واقعه در زمان خلافت خلیفه دوم به صورت رسمی، مبدأ تاریخ مسلمانان شد. |
| 1 ربیع الاول | رخداد | لیلة المبیت (سال 1 قمری) | شبی که پیامبر (صلی الله علیه و آله) از مکه به مدینه هجرت کرد و علی (علیه السلام) در بستر آن حضرت خوابید تا مشرکان متوجه عدم حضور پیامبر نشوند. |
| 1 ربیع الاول | رخداد | نزول آیه‌اى در شأن امیرالمؤمنین على (علیه السلام) (سال 1 قمری) | «وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَاد» (بقره/207) |
| 1 ربیع الاول | رخداد | سریّه عبیده بن حارث (سال 2 قمری) | در منطقه‌ای پایین‌تر از ثنیة المرة روی داد. برخی بر این باور هستند که این اولین سریه در اسلام است، اما برخی دیگر سریه حمزه بن عبدالمطلب را اولین سریه می‌دانند. |
| 1 ربیع الاول | عزا | هجوم به خانه حضرت زهرا (سلام الله علیها) (سال 11 قمری) | این واقعه به حضور عمر بن خطاب و همراهانش جلوی خانه حضرت زهرا (علیها السلام) برای فراخواندن امام علی (علیه السلام) و دیگر حاضران در خانه به بیعت با ابوبکر اشاره دارد. عمر بن خطاب تهدید کرد اگر اهل خانه بیرون نیایند، خانه را آتش خواهد زد و چنین کرد. |
| 1 ربیع الاول | رخداد | آغاز قیام توّابین در کوفه (سال 65 قمری) | از نخستین قیام‌های شیعی پس از واقعه کربلا که با هدف انتقام از قاتلان امام حسین (علیه السلام) و … توسط برخی از سران شیعه و به رهبری سلیمان بن صرد خزاعی در کوفه شکل گرفت. |
| 1 ربیع الاول | عزا | شهادت امام حسن عسکری (علیه السلام) (به قولی) (سال 260 قمری) | یازدهمین امام شیعیان اثناعشری که به مدت ۶ سال امامت شیعیان را بر عهده داشت. ایشان فرزند امام هادی (علیه السلام) و پدر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. بنا بر قول دیگر شهادت آن حضرت ۸ ربیع‌الاول است. |
| 3 ربیع الاول
|
رخداد | تخریب كعبه توسط یزید (سال 64 قمری) | |
| 3 ربیع الاول
|
رخداد | وفات محمد بن احمد بن موسى مبرقع در قم (سال 315 قمری) | نوه موسى مبرقع بن امام جواد (علیه‌السلام) معروف به «أعرج» و مُکنی به «ابوعلى» و «ابوجعفر». |
| 4 ربیع الاول | رخداد | خروج پیامبر (صلی الله علیه و آله) از غار ثور و حرکت به سوی مدینه (سال 1 قمری) | |
| 5 ربیع الاول | رخداد | وفات حضرت سكینه بنت الحسین (علیه‌السلام) (سال 117 قمری) | سُکَینه دختر امام حسین (علیه السلام)، از حاضران در واقعه کربلا و جزو اسیران کربلا بود. مورخان درباره ازدواج و زمان و مکان درگذشت سکینه اختلاف‌نظر دارند. محل دفن او را مدینه، مصر و دمشق گفته‌اند. |
| 5 ربیع الاول | رخداد | شهادت شهید ثانی (سال 965 قمری) | فقیه شیعی قرن دهم قمری. او از نوادگان علامه حلی است. وی نزد عالمان شیعه و سنی به تحصیل پرداخت و از هر دو دسته اجازه‌نامه‌هایی دریافت کرد. |
| 7 ربیع الاول | عزا | شهادت محسن بن علی (علیهما‌السلام) (سال 11 قمری) | فرزند حضرت علی و حضرت فاطمه (علیهما السلام) که قبل از تولد، هنگام هجوم طرفداران خلافت ابوبکر به خانه حضرت علی (علیه السلام)، سقط شد. |
| 8 ربیع الاول | عزا | شهادت امام حسن عسکری (علیه السلام) (سال 260 قمرى) | بنا بر قول دیگر شهادت امام حسن عسکری (علیه‌السلام) اول ربیع‌الاول است. |
| 9 ربیع الاول | شادی | آغاز امامت حضرت ولى عصر (علیه السلام) (سال 260 قمری) | دوازدهمین و آخرین امام شیعیان اثناعشری که دوره امامتش پس از شهادت امام حسن عسکری (علیه السلام) در سال ۲۶۰ قمری آغاز شد و اکنون بنابر حکمت الهی در پس پرده غیبت به سر می‌برد. |
| 10 ربیع الاول | رخداد | درگذشت حضرت لوط (علیه السلام) بنابر برخی روایات | ایشان هم‌دوره حضرت ابراهیم (علیه السلام) و از خویشاوندان وی بوده است. حضرت لوط (علیه السلام) پس از دعوت ابراهیم (علیه السلام) به یکتاپرستی در سرزمین بابِل، به همراه خواهرش ساره به وی ایمان آورد. |
| رخداد | رحلت جناب عبدالمطلب )سال 8 عام‌الفیل) | جدّ حضرت محمد (صلی الله علیه و آله)، بزرگ قبیله قریش و از بزرگان مکه. او در یثرب متولد شد و در هفت سالگی به مکه آمد و در آن‌جا سروری یافت. گفته‌اند که واقعه اصحاب فیل (حملۀ ابرهه) در دوره سیادت وی بر مکه روی داده است. | |
| شادی | ازدواج حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) با خدیجه كبرى (سلام الله علیها (سال 25 عام‌الفیل | این اتفاق، قبل از بعثت انجام شد. حضرت خدیجه (سلام الله علیها) اولین زن مؤمن به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و مادر حضرت زهرا (علیها السلام) می‌باشد. | |
| 11 ربیع الاول | شادی | ولادت امام رضا (علیه السلام) (در سال 153 یا 148 قمری) | هشتمین امام شیعیان اثناعشری که ۲۰ سال امام بود. دوره امامت آن‌حضرت با خلافت هارون عباسی (۱۰ سال)، محمد امین (حدود ۵ سال) و مأمون عباسی (۵ سال) همزمان بود.، اما بنابر قول مشهور تاریخ ولادت آن حضرت، 11 ذی القعده می‌باشد. |
| 12 ربیع الاول | شادی | ولادت نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله) | به روایت اهل سنت (سال 1 عام الفیل)
آغاز هفته وحدت |
| 12 ربیع الاول | شادی | ورود پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) به مدینه (سال 1 قمری). | در زمان خلیفه دوم، هجرت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) به طور رسمی مبدأ تاریخ هجری (شمسی و قمری) قرار گرفت. |
| 12 ربیع الاول | رخداد | آغاز وجوب نماز. | |
| 14 ربیع الاول | شادی | درگذشت یزید بن معاویه (سال 64 قمری) | دومین حاکم اُمَوی. یزید پس از پدرش، سه سال و هشت ماه حکومت کرد و در این مدت، دست به سه جنایت مهم زد: در سال ۶۱ قمری، واقعه کربلا را رقم زد، سال ۶۳ قمری به مدینه حمله کرد که به واقعه حرّه معروف شد و در سال ۶۴ قمری نیز برای سرکوب مخالفانش، به مکه حمله کرد و کعبه را با مَنجَنیق هدف آتش قرار داد. |
| 15 ربیع الاول | رخداد | بنای مسجد قبا (سال 1 قمری) | نخستین مسجد در اسلام که به دست حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) و اصحابش تأسیس شد. از این مسجد در آیات ۱۰۸ و ۱۰۹ سوره توبه یاد شدهاست. |
| 15 ربیع الاول | رخداد | سریّه حمزة بن عبدالمطلب((سال 2 قمری) | سریّه‌ای که به فرماندهی حمزه عموی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در سال دوم قمری بعد از غزوه ابواء، در ناحیه عیص (نواحی ساحلی دریای سرخ)، در ساحل دریا اتفاق افتاد که با میانجی‌گری مجدی بن عمرو جهنی پایان یافت. |
| 17 ربیع الاول
|
شادی | ولادت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم ( | به روایت شیعه (سال 1 عام الفیل)
ولادت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) را در عام الفیل نوشته‌اند. |
| 17 ربیع الاول
|
شادی | زادروز فرخنده امام جعفر صادق (علیه السلام ((سال 83 قمری) | ششمین امام شیعیان اثنا عشری. آن‌حضرت به مدت ۳۴ سال (۱۱۴ تا ۱۴۸ق) امامت شیعیان را بر عهده داشت که با خلافت پنج خلیفه آخر اموی و دو خلیفه نخست عباسی، همزمان بود. |
| 20 ربیع الاول | شادی | قتل جالوت به دست حضرت داوود (علیه السلام) طبق برخی روایات | جالوت؛ پهلوان تنومند فلسطینی به دست حضرت داوود (علیه السلام) کشته شد و این پیروزی، نماد پیروزی اهل ایمان بود. |
| 22 ربیع الاول
|
رخداد | وقوع غزوه بنی نضیر (سال 4 قمری(
|
نام یکی از غزوات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) با یهودیان بنی‌نضیر مدینه. این غزوه، دومین جنگ آن‌حضرت با یهودیان مدینه بود. |
| 23 ربیع الاول | رخداد | ورود حضرت معصومه (علیهاالسلام) به قم (سال 201 قمری) | آن حضرت (سلام الله علیها) روز یکشنبه برابر با اول آبان‌ماه ۱۹۵ هجری شمسی، شهر قم را با قدوم مبارکش منور ساخت. |
| 23 ربیع الاول | رخداد | صلح امام حسن (علیه السلام) با معاویه (سال 41 قمری) | این صلح‌نامه بعد از جنگی صورت گرفت که بر اثر زیاده‌خواهی معاویه و خودداری او از بیعت با امام حسن (علیه السلام) به عنوان خلیفه مسلمانان روی داد. |
| 25 ربیع الاول
|
رخداد | غزوه دومة الجندل) سال 5 قمری) | در این غزوه پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) به همراه گروهی از مسلمانان مدینه، به سمت منطقه «دومة الجندل» در نواحی شام حرکت کردند و پس از چند روز، بدون درگیری، به مدینه بازگشتند. |
| 28 ربیع الاول
|
رخداد | نزول عذاب بر قوم حضرت صالح (علیه السلام) | بنا بر قولی. |
| 28 ربیع الاول
|
رخداد | شکست ایرانیان از اعراب مسلمان در زمان حکومت عثمان بن عفان | پیروزی مسلمانان بر سلسله ساسانیان در طی جنگ‌های متعدد و غلبه بر سرزمین ایران. این فتح که از زمان ابوبکر آغاز شد، در زمان عمر به اوج خود رسید و تا سال ۳۰ قمری؛ یعنی اواسط زمان خلافت عثمان ادامه داشت. |
| 28 ربیع الاول
|
رخداد | پایان‌یافتن سلسله ساسانی در ایران (سال 31 قمری) | ساسانیان؛ نام خاندان شاهنشاهی ایرانی است که از سال ۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی بر ایران فرمانروایی کردند. بنیان این شاهنشاهی یکپارچه را اردشیر (یا ارتخشتره) بنا کرد. |
| 28 ربیع الاول
|
رخداد | تصرف بغداد توسط شاه عباس صفوی و شکست سلسله عثمانی (سال 1033 قمری) | آخرین جنگ‌های شاه عباس صفوی با عثمانی، بین سال‌های 1032 و 1034 قمری بر سر تسخیر بغداد روی داد. در این جنگ‌ها بغداد به تصرف ایران درآمد و شاه عباس به زیارت عتبات عالیات رفت و به تعمیر و بازسازی قبور مطهر ائمه (علیهم السلام) در عراق پرداخت. |
تقویم مناسبت های ماه ربیع الثانی
| روز | نوع | رویداد | توضیحات |
| 1 ربیع الثانی
|
عزا | شهادت امام باقر (علیه السلام) (به قولی) (سال 36 قمری)
|
بنا بر قول دیگر، شهادت امام باقر (علیه السلام) 7 ذی الحجه است. آن حضرت
پنجمین امام شیعیان است. مشهورترین لقب او «باقر»؛ به معنای شکافنده است. امام باقر (علیه السلام) حدود ۱۹ سال امامت شیعیان (از سال ۹۵ق تا ۱۱۴ق) را برعهده داشت که با پنج تن از خلفای بنی‌امیه همزمان بود. |
| 1 ربیع الثانی
|
رخداد | قیام توابین (سال 65 قمری) | یکی از قیام‌های بعد از واقعه کربلا، به فرماندهی سلیمان بن صرد خزاعی است که به‌جهت پشیمانی کوفیان از یاری نکردن امام حسین (علیه‌السّلام) به وقوع پیوست. |
| 3 ربیع الثانی | رخداد | سفر امام حسن عسکری (علیه السلام) به جرجان (گرگان امروزی) (سال ۲۵۵ قمری) | بر اساس نقل برخی از منابع شیعه، امام حسن عسکری (علیه السلام) با طی الارض، سفری به جرجان داشتند. |
| 4 ربیع الثانی | رخداد | وقوع غزوه غابه (سال 6 قمری) | «غزوه غابه» یا «غزوه ذى قرد» غزوه‌ای است که در منطقه «ذی قرد» بین مسلمانان و عیینة بن حصن فزارى همراه با عده‌ای از سواران قبیله غطفان درگرفت. در این غزوه ابتدا سواران غطفانی به منظور غارت شتران به مزارع آنها حمله کردند، ولی با واکنش سریع مسلمانان، نقشه آنها بی‌اثر ماند. |
| 4 ربیع الثانی | شادی | ولادت حضرت عبدالعظیم حسنی (سال 173 قمری) | از عالمان سادات حسنی و از راویان حدیث. نسب او با چهار واسطه به امام حسن (علیه السلام) می‌رسد. |
| 8 ربیع الثانی | عزا | شهادت حضرت فاطمه زهراء (علیها السلام) (به روایت چهل روز) | بنا بر اقوال دیگر شهادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، 13 جمادی الاولی یا ۳ جمادی‌الثانی است. |
| 8 ربیع الثانی | شادی | میلاد امام حسن عسكرى (علیه السلام) (سال 232 قمری) | یازدهمین امام شیعیان اثناعشری که به مدت ۶ سال امامت شیعیان را بر عهده داشت. او فرزند امام هادی (علیه السلام) و پدر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. |
| 10 ربیع الثانی | عزا | وفات حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها) (سال 201 قمری) | دختر با فضیلت امام کاظم (علیه السلام) و خواهر امام رضا (علیه السلام) که برای دیدار با امام رضا (علیه السلام) به ایران مسافرت کرد، لکن در راه بیمار شد و در قم درگذشت و همان‌جا دفن شد. |
| 10 ربیع الثانی | عزا | تخریب گنبد حرم امام رضا (علیه السلام) توسط سربازان روسی (۹ فروردین ۱۲۹۱ شمسی) (سال ۱۳۳۰ قمری) | یکی از دست نشاندگان دولت روس در مشهد به نام یوسف هراتی، به تحریک روس‌ها، شورشی مصنوعی در مشهد به‌پا کرد. قوای روس نیز به بهانه این‌که جانِ اتباع آنها در خطر است به شهر مقدس مشهد وارد شدند و سپس برای تهدید دولت ایران و نیز بی‌احترامی به عقاید و احساسات مذهبی مردم، حرم مطهر امام رضا (علیه‌السّلام) را به توپ بستند. |
| 12 ربیع الثانی | رخداد | اضافه شدن ركعات نماز (سال 1 قمری) | سال‌ها پیش از هجرت رسول اکرم (ص) هریک از نمازهای پنج‌گانه، تنها “دو رکعت” بود. پس از آن که آن‌حضرت به مدینه هجرت فرمود، همین رویه به مدت “یک ماه” ادامه داشت، تا این‌که در “دوازدهم ربیع‌الثّانی” سال اول هجری قمری، آن حضرت با الهام از فرمان الهی، تعداد رکعات ِ چهار نماز از پنج نماز یومیه را افزایش داد. |
| 14 ربیع الثانی | رخداد | قیام مختار بنابر روایتی (سال 66 قمری)
|
جنبشی به رهبری مختار بن ابی عبید ثقفی با هدف خون‌خواهی از شهدای کربلا که در آن بسیاری از عاملان شهادت امام حسین (علیه السلام) و یارانشان؛ از جمله عبیدالله بن زیاد، عمر بن سعد، شمر بن ذی الجوشن و سنان بن انس کشته شدند. |
| 16 ربیع الثانی | رخداد | بنابر برخی روایات، نازل شدن عذاب بر قوم حضرت صالح (علیه السلام) | خداوند حضرت صالح (علیه السلام) را به سوی قوم ثمود فرستاد. آنان معجزه پیامبر خود را که به ناقه صالح شهرت دارد، کشتند و در پی آن به عذاب الهی گرفتار شدند. |
| 22 ربیع الثانی
|
رخداد | درگذشت موسی مبرقع، فرزند امام جواد (علیه السلام) (سال ۲۹۶ قمری) | فرزند امام جواد (علیه السلام) و برادر کوچک‌تر امام هادی (علیه السلام) که در قم مدفون است. |
| 25 ربیع الثانی | رخداد | کناره‌گیری معاویة بن یزید از خلافت (سال 64 قمری) | معروف به معاویه دوم، سومین خلیفه اموی که پس از مرگ یزید، به خلافت رسید و بعد از مدت کوتاهی کناره گرفت و وفات یافت. |
| 28 ربیع الثانی | رخداد | درگذشت علامه امینی (۱۲ تیر ۱۳۴۹ش) (سال ۱۳۹۰ قمری)
|
نویسنده کتاب الغدیر، فقیه، محدث، متکلم، مورخ، نسخه‌شناس و از عالمان بزرگ شیعه در قرن چهاردهم هجری قمری. |
| 29 ربیع الثانی | رخداد | تأسیس سلسله صفویه در تبریز (سال ۹۰۷ قمری) و آغاز حکومت شاه اسماعیل اول
|
سلسله‌ای از حاکمان شیعه ایران که با رسمی کردن مذهب شیعه در ایران، کوشیدند هویتی یگانه به مردم ایران ببخشند. |
تقویم مناسبت های ماه جمادی الاول
| روز | نوع | رویداد | توضیحات |
| 5 جمادی الاول | شادی | میلاد حضرت زینب (سلام الله علیها) (سال 5 قمری) | دختر امام علی و حضرت زهرا (علیهما السلام) و همسر عبدالله بن جعفر. او به هنگام حضور امیرالمؤمنین (علیه السلام) در کوفه، به زنان تفسیر قرآن آموزش می‌داد. زینب در واقعه کربلا در کنار برادرش امام حسین (علیه السلام)، و بعد از شهادت آن حضرت، به عنوان قافله سالار کاروان اسرا، حضور بسیار اثرگذاری داشت. |
| 5 جمادی الاول | رخداد | وقوع جنگ موته (سال ۸ قمری) | از بزرگ‌ترین سریّه‌های تاریخ صدر اسلام که در سال هشتم هجری بین سپاه اسلام و سپاه روم رخ داد. |
| 10 جمادی الاول | رخداد | كشته شدن خسرو پرویز به دست پسرش شیرویه (سال 9 قمری)
|
خسرو پرویز، یا خسرو دوم؛ پسر هرمز چهارم و پادشاه سلسله ساسانیان که سرگذشت وی در روایت‌های ایرانی و متن‌های دوره اسلامی مشهور است. |
| 10 جمادی الاول | رخداد | تحویل پیراهن امام حسین به حضرت زینب (علیهما السلام) (سال 11 قمری)
|
در اين روز حضرت زهرا (عليها السلام ) پيراهن ابراهيم خليل الرحمن (عليه السلام ) را به زينب كبرى (عليها السلام ) دادند و فرمودند: «هنگامى كه برادرت حسين (عليه السلام ) اين پيراهن را از تو خواست، بدان‌كه ساعتى بيشتر مهمان تو نيست ، و سپس به بدترين حالات به دست اولاد زنا كشته مى شود». |
| 10 جمادی الاول | رخداد | آغاز جنگ جمل در حوالی بصره (سال 36 قمری) | نخستین جنگ دوره خلافت امام علی (علیه السلام) که توسط گروهی به رهبری عایشه، طلحه و زبیر، علیه امام علی (علیه السلام) به راه افتاد. |
| 13 جمادی الاول | عزا | شهادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) (بنا به روایت ۷۵روز) (سال ۱۱ قمری) | دختر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و خدیجه کبری (علیها السلام) و همسر امام علی (علیه السلام). ایشان یکی از پنج تن آل عبا (اصحاب کساء) و مادر امام دوم و سوم شیعیان است. بنابر اقوال دیگر، شهادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) 8 ربیع الثانی یا ۳ جمادی‌الثانی است. |
| 15 جمادی الاول | شادی | میلاد مسعود امام زین العابدین (علیه السلام) بنا به روایتی (سال 38 قمری) | آن حضرت چهارمین امام شیعیان است که مدت 34 سال امامت نمود. ایشان در واقعه کربلا حضور داشت، ولی به علت بیماری، در جنگ شرکت نکرد.
بنا بر قول دیگر ولادت امام زین العابدین (علیه السلام) ۵ شعبان است. |
| 25جمادی الاول | رخداد | شروع جنگ در قیام توابین | از نخستین قیام‌های شیعیان پس از واقعه کربلا که با هدف انتقام از قاتلان امام حسین (علیه السلام)، جبران کوتاهی در یاری آن حضرت و سپردن حکومت به اهل بیت (علیهم السلام)، توسط برخی از سران شیعه و به رهبری سلیمان بن صرد خزاعی در کوفه شکل گرفت. |
| 27جمادی الاول | رخداد | درگذشت عبدالمطلب (۸ عام الفیل) | جدّ پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)، بزرگ قبیله قریش و از بزرگان مکه. واقعه اصحاب فیل (حملۀ ابرهه) در دوره سیادت وی بر مکه روی داده است. |
| 29 جمادی الاول | رخداد | درگذشت محمد بن عثمان بن سعید عمری (سال ۳۰۵ قمری) | دومین نائب خاص امام زمان (علیه السلام) که در ایام غیبت صغری، به مدت تقریبا چهل سال نیابت آن حضرت را به عهده داشت. |
تقویم مناسبت های ماه جمادی الثانی
| روز | نوع | رویداد | توضیحات |
| 1 جمادی الثانی | رخداد | سریه زید بن حارثه در منطقه قرده (سال 3 قمری)
|
جنگی به فرماندهی زید بن حارثه در منطقه قرده، علیه کاروان تجاری قریش برای مقابله با مصادره اموال مسلمانان در مکه و در تنگنا قرار‌دادن مشرکان مکه از راه اقتصادی. |
| 3 جمادی الثانی
|
عزا | شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها) (به روایت ۹۵روز) (سال 11 قمری)
|
بنا بر اقوال دیگر، شهادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، 8 ربیع الثانی یا 13 جمادی الاولی است. |
| 10 جمادی الثانی
|
رخداد | عهدنامه امام علی (علیه السلام) با اهالی نجران (سال 37 قمری) | هنگامی که امام علی (علیه‌السلام) پس از پیروزی در جنگ جمل، مقر خلافت خود را به کوفه منتقل کرد، بزرگان نجران به خدمت امیرمؤمنان (علیه‌السلام) رسیدند و خواستار بازگشت به سرزمین سابق خویش؛ یعنی نجران یمن شدند. حضرت (علیه‌السلام) به خاطر مصالحی، درخواستشان را نپذیرفت و به آنان توصیه نمود که در نجران عراق باقی بمانند؛ بدین جهت پیمان‌نامه‌ای برای آنان نوشت و آنان را در باقی ماندن در سرزمین عراق، راضی گردانید. |
| 13 جمادی الثانی | عزا | وفات حضرت ام البنین (علیها السلام) (سال 64 قمری)
|
ام البنین؛ همسرِ امام علی (علیه السلام) و مادرِ حضرت عباس بن علی (علیهما السلام) |
| 15 جمادی الثانی | رخداد | وقوع جنگ جمل (سال ۳۶ قمری) | جنگ ناکثین (بیعت شکنان) به رهبری عایشه؛ همسر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)، و طلحه و زبیر در مقابل امام علی (علیه السلام) و سپاهیانش که در اطراف بصره رخ داد و با پیروزی حضرت علی (علیه السلام) و کشته‌شدن طلحه و زبیر به پایان رسید. |
| 18 جمادی الثانی
|
رخداد | شهادت قاضی نورالله شوشتری (سال ۱۰۱۹ قمری) | سید نورالله شوشتری، در زمان پادشاهی جهانگیر شاه، فرزند اکبر شاه و به دستور وی، در زیر ضربات شلاق به شهادت رسید. دلیل شهادت وی، نوشتن کتاب «احقاق الحق و ازهاق الباطل» و بنابر نقلی «مجالس المؤمنین» بود. ایشان در هند به «شهید ثالث» معروف شد. |
| 18 جمادی الثانی
|
رخداد | درگذشت شیخ مرتضی انصاری (سال ۱۲۸۱ قمری) | شیخ انصاری را «خاتم الفقهاء و المجتهدین» لقب داده‌اند. کتاب‌های رسائل و مکاسب او از کتاب‌های درسی حوزه‌های علمیه شیعی است. |
| 19 جمادی الثانی | شادی | ازدواج عبدالله بن عبدالمطلب با آمنه | پدر و مادر رسول خدا (صلی الله علیه و آله). پس از تعیین مهریه و پذیرش وهب (پدر آمنه) و عبدالمطلب (پدر عبدالله)، مراسم عقد آمنه و عبدالله برگزار شد. مهریه آمنه برابر با چهار هزار درهم و پانصد مثقال طلای سرخ بود. |
| 20 جمادی الثانی
|
شادی | میلاد فرخنده حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) (سال 5 قمری) | دختر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و خدیجه کبری (علیها السلام)، همسر امام علی (علیه السلام) و مادر حسنین (علیهما السلام) است. او یکی از پنج تن آل عبا (اصحاب کساء) و دارای مقام عصمت است. |
| 20 جمادی الثانی
|
رخداد | تولد امام خمینی (رحمة الله علیه) (سال 1320 قمری) | از مراجع تقلید شیعه، بنیانگذار و اولین رهبر نظام جمهوری اسلامی ایران. |
| 21 جمادی الثانی | رخداد | وفات ام کلثوم؛ دختر علی بن ابی‌طالب (علیه السلام) | چهار ماه و ده روز پس از بازگشت از اسارت در شام (سال ۶۱ قمری) |
| 22 جمادی الثانی | رخداد | مرگ ابوبکر (سال 13 قمری) | خلیفه اول از نگاه اهل سنت. |
| 24 جمادی الثانی | رخداد | درگذشت سید محمد رضا گلپایگانی (۱۸ آذر ۱۳۷۲ شمسی) (سال ۱۴۱۴ قمری ) | از مراجع تقلید که پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی، به مرجعیت رسید. او از شاگردان شیخ عبدالکریم حائری یزدی بود. |
| 26 جمادی الثانی | عزا | شهادت امام هادی (علیه السلام) (سال ۲۵۴ قمری) | امام دهم شیعیان اثناعشری. آن‌حضرت از سال ۲۲۰ تا ۲۵۴ قمری به مدت ۳۴ سال، امامت را به عهده داشت. امام هادی (علیه السلام) با چند تن از خلفای عباسی از جمله متوکل همزمان بود و بیشتر سال‌های امامت را در سامرا تحت نظارت حاکمان عباسی گذراند
بنا بر قول دیگر، شهادت آن حضرت، ۳ رجب است. |
| 26 جمادی الثانی | رخداد | درگذشت فاضل مقداد (سال ۸۲۶ قمری) | فقیه و متکلم شیعی. |
| 27 جمادی الثانی | عزا | شهادت امام‌زاده سلطان علی بن محمد باقر (علیهما السلام) سال ۱۱۶ق. | از امام‌زادگان شیعی مدفون در ایران- نایب خاص امام محمد باقر (علیه السلام) و امام جعفر صادق (علیه السلام) در مناطق کاشان، فین و اردهال. مدفن: مشهد اردهال در ۴۲ کیلومتری کاشان. |
| 28 جمادی الثانی | رخداد | سپردن حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) به حلیمه سعدیه برای شیردادن | حلیمه سعدیه مادر رضاعی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله). آن‌حضرت تا ۴ یا ۵ سالگی در قبیله بنی‌سعد ماند. |
| 29 جمادی الثانی | رخداد | وفات حضرت سید محمد، فرزند امام هادى (علیهما السلام) (سال 252 قمری) | مشهور به سید محمد و سَبْعُ الدُّجَیل (شیرمرد دُجیل). سادات آل بَعاج که در مناطقی از عراق و ایران زندگی می‌کنند، از نسل او دانسته می‌شوند. |
| 30 جمادی الثانی | رخداد | قیام حسین بن محمد علوی علیه مستعین عباسی (سال 251 قمری) | حسین بن محمد، در نینوا قیامش را آشکار و با تعداد پنجاه تن از یاران خویش با سربازان هشام بن ابی دلف رو به رو شد و پس از مبارزه و نبرد سخت، که با شکست و پیروزی‌هایی همراه بود، آخر الامر به دست دست‌نشانده مستعین کشته شد. |
تقویم مناسبت های ماه رجب
| روز | نوع | رویداد | توضیحات |
| 1 رجب | رخداد | وقوع غزوه تبوک (سال 9 قمری) | در این غزوه پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) به قصد نبرد با رومیان به منطقه تبوک رهسپار شد. این آخرین غزوه رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) بود.
بنابر نقلی دیگر غزوه تبوک در 19 رجب واقع شد. |
| 1 رجب | شادی | ولادت امام باقر (علیه السلام) (سال 57 قمری) | امام پنجم شیعیان اثناعشری، حدود ۱۹ سال امامت شیعیان (از سال ۹۵ تا ۱۱۴قمری) را برعهده داشت که با پنج تن از خلفای بنی‌امیه همزمان بود.
بنا بر قول دیگر، ولادت امام باقر (علیه السلام) ۳ صفر است. |
| 2 رجب | شادی | میلاد مسعود امام هادی (علیه السلام) (سال 212 قمری) (به قولی) | امام دهم شیعیان اثناعشری. آن‌حضرت از سال ۲۲۰ تا ۲۵۴ قمری به مدت ۳۴ سال، امامت را به عهده داشت. امام هادی (علیه السلام) با چند تن از خلفای عباسی از جمله متوکل همزمان بود و بیشتر سال‌های امامت را در سامرا تحت نظارت حاکمان عباسی گذراند
بنا بر قول دیگر، ولادت امام هادی (علیه السلام) ۱۵ ذی‌الحجه است. |
| 2 رجب | رخداد | درگذشت ابوریحان بیرونی (سال ۴۴۰ قمری) | حکیمِ ذوفنون و دانشمند بزرگی که در شاخه‌های گوناگون دانش، از نجوم، ریاضی و جغرافیا گرفته تا تاریخ، جواهرشناسی، گیاه‌شناسی، جامعه‌شناسی، مذهب‌شناسی و دین‌پژوهی، استاد و سرآمد بود. |
| 3 رجب | عزا | شهادت امام هادی علی النقی (علیه السلام) (سال 254 قمری) | بنا بر قول دیگر، شهادت امام هادی (علیه السلام) ۲۶ جمادی‌الثانی است. |
| 4 رجب | رخداد | درگذشت سید محسن امین عاملی (سال ۱۳۷۱ قمری) (۱۰ فروردین ۱۳۳۱ شمسی) | فقیه، ادیب، شرح‌حال‌نگار شیعی و اهل جبل عامل لبنان که نسب وی به زید بن علی می‌رسد. اعیان الشیعه مهم‌ترین اثر وی، دانشنامه‌ای مشتمل بر معرفی علما و بزرگان شیعه است. |
| 5 رجب | رخداد | جنگ یرموک (سال 15 قمری) | نبردی است که بعد از وفات پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) بین مسلمانان و امپراتوری روم شرقی رخ داد و سپاهیان اسلام طی نبردی شش روزه، در نزدیکی رودخانه یرموک در حوالی مرز امروزی سوریه و اردن، قاطعانه بر لشکر امپراطوری روم غلبه کردند. |
| 5 رجب | رخداد | شهادت ابن سکیت، توسط متوکل عباسی (سال 244 قمری) | ادیب، شاعر شیعی و از یاران امام جواد و امام هادی (علیهما السلام).
كه متوكل به جرم دوستى على(علیه السلام) او را به قتل رسانيد. |
| 7 رجب | عزا | شهادت امام کاظم (علیه السلام) (به قولی) (سال ۱۸۳ قمری) | بنا بر قول دیگر، شهادت امام کاظم (علیه السلام) ۲۵ رجب است. |
| 8 رجب | رخداد | وفات مأمون عباسی (سال 218 قمری) | فرزند هارون الرشید، و هفتمین خلیفه عباسی. او پس از شکست‌دادن و کشتن برادرش محمد امین، در سال ۱۹۸ قمری به حکومت رسید و به توصیه وزیر ایرانی خود؛ فضل بن سهل، مرو را پایتخت خلافت خود قرار داد. |
| 8 رجب | رخداد | ولادت شیخ حر عاملی (سال ۱۰۳۳ قمری)
|
محدث و فقیه امامی، عالمی اخباری در قرن یازدهم قمری و مؤلف کتاب معروف «وسائل الشیعة». |
| 8 رجب | رخداد | شهادت سید عبدالله بهبهانی از رهبران نهضت مشروطه (۲۴ تیر ۱۲۸۹ شمسی) (سال ۱۳۲۸ قمری) | از مجتهدان و رهبران برجسته نهضت مشروطیت در ایران و از شاگردان میرزای شیرازی بود. |
| 8 رجب | رخداد | صدور حکم ارتداد «سلمان رشدی» توسط امام خمینی (۲۵ بهمن ۱۳۶۷ شمسی) (سال ۱۴۰۹ قمری) | این شخص که هندی تبار و مسلمان بود، با نوشتن کتاب «آیات شیطانی»، که به اسلام و پیامبر آن (صلی الله علیه و آله و سلم) توهین کرده بود، به وسیله امام خمینی مرتد اعلام شده و به اعدام محکوم شد. |
| 10 رجب | شادی | میلاد امام جواد (علیه السلام) (سال 195 قمری)
|
امام نهم شیعیان اثناعشری
امام جواد ۱۷ سال امامت کرد که با حکومت مأمون عباسی و معتصم عباسی همزمان بود بنا بر قول دیگر، ولادت امام جواد (علیه السلام) ۱۵ رمضان است. |
| 10 رجب | شادی | ولادت حضرت علی اصغر (علیه السلام) (سال 60 قمری) | فرزند شیرخوار امام حسین (علیه السلام) که در واقعه کربلا به شهادت رسید. در کتاب‌های تاریخی قاتل او را حرملة بن کاهل اسدی نوشته‌اند. |
| 12 رجب | رخداد | درگذشت عباس بن عبدالمطلب (سال ۳۲ قمری) | عموی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و جد خلفای عباسی. وی در پیمان عقبه که قبل از هجرت بود، از پیامبر(صلی الله علیه و آله) حمایت کرد. وی در دوران خلافت عثمان بن عفان از دنیا رفت و در بقیع دفن شد.
|
| 12 رجب | رخداد | ورود امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) به کوفه (سال 36 قمری) | به دلیل موقعیت جغرافیایی و نظامی کوفه ونزدیک‌تر بودن آن به شام، حضرت علی (علیه السلام) آن را به عنوان مرکزخلافت قرار داد. |
| 12 رجب | شادی | مرگ معاویه بن ابی سفیان (سال 60 قمری) | نخستین حاکم اموی که حدود بیست سال، در دمشق خلافت کرد. از طُلَقاء (آزادشدگان) بود. در زمان عمر بن خطاب استاندار شام شد و در زمان خلافت امام علی (علیه السلام)، به اسم خون‌خواهی عثمان، جنگ صفین را به راه انداخت. |
| 12 رجب | رخداد | درگذشت شیخ جعفر کاشف الغطاء (سال ۱۲۲۸ قمری) | فقیه و مجتهد شیعه و از مراجع تقلید ساکن نجف. از مهم‌ترین آثار کاشف الغطاء، کتاب جامع «کشف الغطاء» می‌باشد.
نابرقولی درگذشت این عالم ربانی در 22 رجب رخ داده‌است. |
| 13 رجب | شادی | ولادت امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) (۲۳ سال قبل از هجرت) (سال 30 عام الفیل)
|
بنا به نقل عالمان شیعه و گروه زیادی از اهل سنت، ولادت امام علی (علیه السلام) در خانه خدا؛ کعبه اتفاق افتاده‌است. این جریان از اختصاصات آن حضرت است و در تاریخ بشریت سابقه نداشته و بعد از آن نیز تکرار نشده است. |
| 13 رجب | رخداد | آغاز ایام البیض و ایام اعتکاف
|
به روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم هر ماه قمری، ایام البیض گفته می‌شود. در روایات برای روزۀ این ایام تاکید زیادی وجود دارد. نزد شیعیان، ایام البیض ماه رجب و در مرتبه بعد، شعبان و رمضان، از اهمیتی ویژه برخوردار است. |
| 13 رجب | رخداد | درگذشت شیخ فضل الله نوری (۹ مرداد ۱۲۸۸ شمسی) (سال ۱۳۲۷ قمری) | از مجتهدان طراز اول در تهران و از پیشروان جنبش مشروطه ایران. وی با کناره‌گیری از مجلس، جریان مشروعه‌خواهان را راه‌اندازی نمود، و به جهت مخالفت با مشروطیت، از طرف مخالفان به‌دار آویخته شد. |
| 14 رجب | رخداد | سریّه عبدالله بن جحش، (سال ۲ قمری) | اولین نبرد مسلمانان با مشرکان مکه سریه عبدالله بن جَحش یا سریه نخله، سریه‌ای به فرماندهی عبدالله بن جحش در سال دوم هجری و در مقابل کفار قریش بود. |
| 15 رجب | رخداد | خروج پیامبر (صلی الله علیه و آله) از شعب ابی‌طالب (سال ۱۰ بعثت) | شعب ابی طالب درّه‌ای میان دو کوه ابوقبیس و خندمه در مکه است. در سال هفتم بعثت، رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، بنی‌هاشم و مسلمانان به سبب آزارهای مشرکان مکه به شعب پناه جستند و سه سال در محاصره اقتصادی و اجتماعی در این مکان به سر بردند. |
| 15 رجب | رخداد | تغییر قبله (سال ۲ قمری) | واقعه‌ای که در آن، قبله مسلمانان از مسجد الاقصی به سمت کعبه تغییر یافت. این واقعه، پس از نزول آیه ۱۴۴ سوره بقره رخ داد. |
| 15 رجب | عزا | درگذشت حضرت زینب (علیها السلام) (سال ۶۲ قمری)
|
دختر امام علی (علیه السلام) و حضرت زهرا (علیها السلام) که در کربلا حضوری بسیار مؤثر داشت و بعد از آن، پیام‌‌رسان واقعه عاشورا در دوران اسارت بود. |
| 15 رجب | عزا | شهادت امام صادق (علیه السلام) (به قولی) (سال ۱۴۸ قمری) | ششمین امام شیعیان اثناعشری است. آن‌حضرت به مدت ۳۴ سال (۱۱۴ تا ۱۴۸ق) امامت شیعیان را بر عهده داشت که با خلافت پنج خلیفه آخر اموی یعنی از هشام بن عبدالملک به بعد و دو خلیفه نخست عباسی سفاح و منصور دوانیقی همزمان بود
بنا بر قول دیگر، شهادت امام صادق (علیه السلام) ۲۵ شوال است. |
| 16 رجب | شادی | خروج فاطمه بنت اسد (علیها السلام) از کعبه، | همسر حضرت ابوطالب (علیه السلام) و مادر امام علی (علیه السلام)
سه روز پس از ولادت امام علی (علیه السلام) (۲۳ سال قبل از هجرت) از خانه کعبه خارج شدند. |
| 18 رجب | رخداد | مرگ مأمون عباسی (سال ۲۱۸ قمری) | فرزند هارون الرشید و هفتمین خلیفه عباسی. او برای تثبیت خلافتش، امام رضا (علیه السلام) را از مدینه به مرو فراخواند و منصب ولایتعهدی را بر آن‌حضرت تحمیل کرد. |
| 18 رجب | رخداد | وفات ابراهیم پسر حضرت محمد پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) (سال 10 قمری) | فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و ماریه قبطیه که قبل از دو سالگی از دنیا رفت. |
| 19 رجب | رخداد | وقوع غزوه تبوک (سال ۹ قمری) | آخرین غزوه رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) در حیات مبارکش، در ماه رجب و شعبان و در منطقه تبوک. در این غزوه پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) پیش از آغاز سفر، امام علی (علیه السلام) را به جانشینی خود در مدینه گمارد. سپاه اسلام پس از اقامت چند روزه در تبوک و بدون درگیری با رومیان به مدینه بازگشت.
بنابر نقلی دیگر این واقعه در 1 رجب رخ داد. |
| 19 رجب | رخداد | درگذشت شاه اسماعیل صفوی | نخستین پادشاه سلسله صفویه، ملقب به ابوالمظفر بهادر خان حسینی. آغاز پادشاهی صفویان و رسمیت یافتن مذهب تشیع در ایران، در زمان پادشاهی او بوده است. |
| 19 رجب | رخداد | به سلطنت رسیدن شاه طهماسب (سال ۹۳۰ قمری) | فرزند شاه اسماعیل اول. او با ۵۴ سال سلطنت، طولانی‌ترین مدت حکومت را در بین شاهان صفوی داشت. استقرار و گسترش مذهب شیعه در دوران شاه طهماسب اتفاق افتاد. |
| 20 رجب
|
رخداد | جنگ یرموک بین مسلمانان و رومیان (سال ۱۳ قمری) | یرموک، وادیی میان نهر اردن و بحر لوط واقع در شام است. در آن جا نبردی میان مسلمانان و رومیان به وقوع پیوست و به پیروزی مسلمانان انجامید. |
| 22 رجب | رخداد | درگذشت شیخ جعفر کاشف الغطاء (۳۰ تیر ۱۱۹۲ شمسی) (سال ۱۲۲۸ قمری)
|
از مراجع تقلید شیعه در قرن سیزدهم قمری. آل کاشف الغطاء، از خاندان‌های علمی شیعی قرن ۱۳ و ۱۴ قمری، به وی منسوب‌اند.
بنابرقولی درگذشت این عالم ربانی در 12 رجب رخ داده‌است. |
| 22 رجب | رخداد | حمله به امام حسن مجتبی (علیه السلام) در مدائن (سال ۴۱ قمری) | دومین امام شیعیان که ۱۰ سال (۴۰-۵۰ ق) امام و حدود ۷ ماه خلیفه مسلمانان بود. اهل سنت او را آخرین خلیفه از خلفای راشدین دانسته‌اند. |
| 22 رجب | عزا | مسموم شدن امام موسی بن جعفر (علیهما السلام) (سال ۱۸۳ قمری) | ملقب به کاظم و باب الحوائج؛ هفتمین امام شیعیان دوازده‌امامی است. ایشان در سال ۱۲۸ قمری، متولد شد و در سال ۱۴۸ قمری پس از شهادت پدرش؛ امام صادق (علیه السلام)، به امامت رسید و دوران امامتش ۳۵ سال طول کشید. |
| 24 رجب | شادی | بازگشت جعفر طیار از حبشه (سال 5 قمری) | مشهور به جعفر طیار و ذوالجناحین؛ سومین فرزند ابوطالب و فاطمه بنت اسد و دومین فرد مسلمان پس از امام علی (علیه السلام) بود. |
| 24 رجب | رخداد | درگذشت عمر بن عبدالعزیز (سال ۱۰۱ قمری) | هشتمین خلیفه اموی که از سال ۹۹ تا سال ۱۰۱ قمری حکومت کرد. شیوه حکومتی وی با دیگر خلفای بنی امیه متفاوت بود؛ از این‌رو اهل سنت نقل کرده‌اند که امام باقر (علیه السلام) او را نجیب بنی‌امیه خوانده است. |
| 24 رجب | رخداد | درگذشت سید محمد مهدی بحرالعلوم (سال ۱۲۱۲ قمری) | از مراجع تقلید و عهده‌دار ریاست عامه شیعیان در قرن دوازدهم و سیزدهم قمری . وی در علوم مختلفی؛ چون فقه، اصول، حدیث، کلام، تفسیر و رجال تبحر داشت. |
| 25 رجب | عزا | شهادت امام کاظم (علیه السلام) (سال۱۸۳ قمری) | بنا بر قول دیگر، شهادت امام کاظم (علیه السلام) ۷ رجب است. |
| 25 رجب | رخداد | تأسیس حوزه علمیه قم توسط شیخ عبدالکریم حائری (۳ فروردین ۱۳۰۱ شمسی) (۱۳۴۰ قمری) | اندیشه تأسیس حوزه علمیه قم ریشه در روایات امامان معصوم به ویژه امام صادق (علیه السلام) داشت تا این‌که در فروردین ۱۳۰۱ شمسی در جلسه ای که علمای قم و آیت اللّه حائری یزدی در آن شرکت داشتند، با حمایت علما، کسبه و مردم، حوزه علمیه قم به دست توانای حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی در سوم فروردین ۱۳۰۱ ش (۱۳۴۱ ق) تأسیس شد. |
| 26 رجب | رخداد | وفات حضرت ابوطالب (علیه السلام) (به قولی) (۱۰ بعثت) | پدر امام علی(علیه السلام)، عموی پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) و از بزرگان مکه و بنی‌هاشم بود. او پس از وفات پدرش عبدالمطلب، سرپرستی برادرزاده‌اش حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) را بر عهده گرفت و در دوران رسالت پیامبر(صلی الله علیه و آله) از او حمایت می‌کرد.
بنا بر قول دیگر، درگذشت حضرت ابوطالب (علیه السلام) ۱ ذ‌یقعده است. |
| 27 رجب | شادی | بعثت پیامبر (صلی الله علیه و آله) (۱۳سال قبل از هجرت) | یکی از برترین اعیاد اسلامی که به برگزیده شدن حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) به پیامبری و آغاز رسالت ایشان اشاره دارد. |
| 28 رجب
|
رخداد | اولین اقامه نماز در اسلام (سال 40 عام الفیل) | |
| 28 رجب
|
رخداد | خروج امام حسین (علیه السلام) از مدینه به سوی مکه (سال ۶۰ قمری) | پس از به هلاکت رسیدن معاویه، یزید خواست از مردم مدینه به خصوص از امام حسین (علیه‌السّلام) بیعت بگیرد که این کار باعث شد امام مدینه را ترک کند. |
| 28 رجب
|
رخداد | درگذشت سید محمدکاظم یزدی (۸ اردیبهشت ۱۲۹۸ شمسی) (سال ۱۳۳۷ قمری) | از فقها و مراجع شیعه و نویسنده کتاب العروة الوثقی. وی از مخالفان نهضت مشروطه بود. سید یزدی در مقابل حمله برخی از استعمارگران به کشورهای اسلامی، حکم به وجوب دفاع مسلمانان از وطن را صادر کرد. |
| 29 رجب | عزا | درگذشت خدیجه همسر پیامبر (صلی الله علیه و آله) (۳سال قبل از هجرت) | ایشان مشهور به خدیجه کبری (علیها السلام) و ام المؤمنین، نخستین همسر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و مادر حضرت زهرا (علیها السلام) است.
بنا بر قول دیگر، درگذشت آن حضرت ۱۰ رمضان است. |
| 29 رجب | رخداد | درگذشت نعمان بن ثابت؛ ابوحنیفه (سال 150 قمری) | فقیه و متکلم کوفه و پایه‌گذار مذهب حنفی از مذاهب چهارگانه اهل سنت. |
| 30 رجب | رخداد | درگذشت ابوعبدالله محمد بن ادریس شافعی (سال ۲۰۴ قمری) | سومین فقیه از فقیهان چهارگانه اهل‌سنت. مالک بن انس مهم‌ترین استاد او و احمد بن حنبل، مهم‌ترین شاگرد او بوده‌اند. |
تقویم مناسبت های ماه شعبان
| روز | نوع | رویداد | توضیحات |
| 1 شعبان | رخداد | درگذشت سید بن طاووس (سال ۶۹۳ قمری) | از عالمان شیعه امامیه در قرن هفتم هجری، نقیب شیعیان در زمان حکومت مغول بر بغداد، و صاحب کتاب لهوف. |
| 1 شعبان | رخداد | درگذشت محمدحسن نجفی اصفهانی (۱۲۶۶ قمری) | از فقهای شیعه در قرن سیزدهم در نجف. مهم‌ترین اثر او کتاب جواهر الکلام است و از این جهت در میان بزرگان شیعه به صاحب جواهر شهرت دارد. |
| 2 شعبان | رخداد | آغاز وجوب روزه (سال 2 قمری) | |
| 2 شعبان | رخداد | آغاز غزوه بنی مصطَلِق (سال 5 قمری) | از غزوات پیامبر (صلی الله علیه و آله) است که در میان مدینه و مکه، روی داد. طائفه بنی مصطلق در نزدیکی مکه ساکن بودند. این جنگ در نهایت با پیروزی مسلمانان تمام شد. |
| 3 شعبان | شادی | میلاد مسعود امام حسین (علیه السلام) (سال 4 قمری) | فرزند دوم امام علی و فاطمه زهرا (علیهما السلام) و نوه پیامبر اسلام حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) است که در بین شیعیان، اباعبدالله و سیدالشهداء نیز خوانده می‌شود.آن حضرت امام سوم شیعیان است که در واقعه عاشورا به طرز فجیعی به شهادت رسید. |
| 3 شعبان | رخداد | درگذشت ام‌کلثوم دختر پیامبر (صلی الله علیه و آله) (سال 7 یا 9 قمری) | وی سومین دختر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) از حضرت خدیجه (سلام الله علیها) و بنابر قولی دخترخوانده پیامبر (صلی الله علیه و آله)، همسر عتیبه فرزند ابولهب (پیش از بعثت) و بعد از جدایی از وی، همسر عثمان (پس از جنگ بدر)، بود. |
| 3 شعبان | رخداد | ورود امام حسین (علیه السلام) به مكه معظمه (سال 60 قمری) | به دنبال بیعت خواستن والی مدینه از امام (علیه السلام) برای یزید، آن‌حضرت به سوی مکه هجرت کردند. |
| 4 شعبان
|
شادی | ولادت حضرت اباالفضل العباس (علیه السلام) (سال 26 قمری) | فرزند رشید و برومند امام علی (علیه السلام) از ام‌البنین (سلام الله علیها)، و علمدار سپاه امام حسین (علیه السلام) در کربلا. |
| 5 شعبان | شادی | ولادت امام سجاد (علیه السلام) (سال ۳۸ قمری) | چهارمین امام شیعیان. مدت امامت آن‌حضرت ۳۴ سال بود. امام سجاد(علیه السلام) در واقعه کربلا حضور داشت، ولی به علت بیماری، در جنگ شرکت نکرد.
بنا بر قول دیگر ولادت امام سجاد (علیه السلام)، ۱۵ جمادی‌الاول است. |
| 9 شعبان | رخداد | صدور توقیع (نامه) امام زمان (علیه السلام) به علی بن محمد سمری (سال ۳۲۹ قمری) | چهارمین و آخرین نائب خاص از نواب اربعه امام زمان (علیه السلام). |
| 11 شعبان | شادی | ولادت حضرت علی اکبر (علیه السلام) (سال 33 قمری) | فرزند امام حسین (علیه السلام) و لیلی بنت ابی‌مرة و از شهدای کربلا. برخی او را بزرگ‌ترین فرزند امام حسین (علیه السلام) دانسته‌اند. |
| 15 شعبان | شادی | میلاد فرخنده امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) (سال 255 قمری) | آن حضرت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در سال 255 قمری متولد و در سال 260 به امامت رسید و تا سال 329 در غیبت صغری و پس از آن در غیبت کبری هستند و به اذن پروردگار در هر زمانی که مصلحت الهی باشد، ظهور می‌فرمایند. |
| 15 شعبان | رخداد | وفات علی بن محمد سمری (سال 329 قمری) | چهارمین نائب خاص از نواب اربعه امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) که پس از حسین بن روح نوبختی، به مدت سه سال (۳۲۶ – ۳۲۹ق) عهده‌دار مقام نیابت بود. |
| 15 شعبان | رخداد | انقراض سلسه آل بویه توسط طغرل سلجوقی (سال 448 قمری) | سلسله‌ای ایرانی و شیعه، منسوب به بویه در خلال سال‌های ۳۲۲ تا ۴۴۸ قمری، بر بخش بزرگی از ایران و عراق و جزیره تا مرزهای شمالی شام حکومت داشتند. |
| 18 شعبان | رخداد | وفات حسین بن روح نوبختى (سال 326 قمری) | سومین نایب از نواب اربعه امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) که به مدت ۲۱ سال (۳۰۵ – ۳۲۶ق) نیابت خاصه را بر عهده داشت. |
| 19 شعبان | رخداد | جنگ بنى مصطلق (سال 5 قمری) | این غزوه در ناحیه قُدَید، میان مدینه و مکه، روی داد. بنی‌مصطلق در نزدیکی مکه ساکن بودند و پس از ظهور اسلام، مانند مشرکان مکه، با مسلمانان دشمنی می‌کردند. مسلمانان در غزوه بنی‌مصطلق، این قبیله را شکست دادند. |
| 22 شعبان | رخداد | درگذشت ابن شهر آشوب (سال ۵۸۸ قمری) | فقیه، مفسّر و محدّث شیعه در قرن ششم و نویسنده کتاب‌هایی؛ همچون مناقب آل ابی‌طالب و معالم العلماء. |
| 25 شعبان
|
رخداد | درگذشت ناصر کبیر (اُطرُوش) (سال ۳۰۴ قمری) | از سادات حسینی و از نوادگان امام سجاد (علیه السلام) که علیه خلفای عباسی و سامانی قیام نموده و پیروز شد، او بر منطقه طبرستان، دیلم و بخش‌های شرقی گیلان، با مرکزیت آمل، حکومت نمود. |
| 28 شعبان | رخداد | درگذشت ملا حسینقلی همدانی (۳ اسفند ۱۲۷۲ شمسی) (سال ۱۳۱۱ قمری)
|
عارف و فقیه قرن ۱۳ و ۱۴ قمری. او در حوزه‌های تهران، سبزوار و نجف در فقه، اصول، فلسفه و اخلاق از درس‌های شیخ عبدالحسین طهرانی، حکیم سبزواری، شیخ انصاری و سید علی شوشتری استفاده نمود. |
تقویم مناسبت های ماه مبارک رمضان
| روز | نوع | رخداد | توضیحات |
| 1 رمضان
|
رخداد | بنا بر روایات، نزول كتاب آسمانی صحف بر ابراهیم خلیل الله (علیه السلام) | |
| 1 رمضان
|
رخداد | ولایتعهدی امام رضا (علیه السلام) (سال ۲۰۰ قمری) | به ماجرای انتصاب امام رضا (علیه السلام) به ولایتعهدی مأمون اشاره دارد که پس از احضار امام به مرو و با وجود مخالفت آن‌حضرت، با اصرار و تهدید مأمون انجام گرفت. |
| 3 رمضان | رخداد | درگذشت شیخ مفید (سال ۴۱۳ قمری)
|
او از عالمان برجسته شیعه و از پیشگامان در تدوین کلام شیعه و اصول فقه امامیه است. |
| 6 رمضان
|
رخداد | بنا بر روایات، نزول تورات بر حضرت موسی (علیه السلام) | تورات به معنای شریعت که مقصود از آن، پنج سفر اول کتاب مقدّس یهودیان و کتاب آسمانی نازل شده بر حضرت موسی (علیه‌السّلام) است. |
| 6 رمضان
|
رخداد | ضرب سکّه به نام امام رضا (علیه السلام) (سال ۲۰۱ قمری)
بنابر قولی این روز روز ولایت عهدی اجباری آن حضرت بوده است |
پس از انتصاب امام علی بن موسی الرضا (علیهما السلام) به ولایتعهدی مأمون عبّاسی در 7 رمضان سال 201، سکه‌های طلا (دینار) و نقره (درهم) به این مناسبت به نام آن حضرت ضرب گردید. |
| 7 رمضان | رخداد | آغاز ولایتعهدی امام رضا (علیه السلام) (سال ۲۰۱ قمری) | به ماجرای انتصاب امام رضا (علیه السلام) به ولایتعهدی مأمون اشاره دارد که پس از احضار امام به مرو و با وجود مخالفت ایشان، با اصرار و تهدید مأمون انجام گرفت. |
| 7 رمضان | رخداد | ولادت ابن زهره (سال ۵۱۱ قمری) | ابوالمكارم عزّالدین حمزة بن علی بن زهره معروف به ابن زهره، فقیه، اصولی، متكلم و نحوی، یكی از عالمان بزرگ شیعه در قرن ششم قمری است. |
| 9رمضان | عزا | حمله وهابیان به نجف (سال ۱۲۲۵ قمری) | گروه افراطی و تکفیری، حنبلی مذهب و از پیروان محمد بن عبد الوهاب. |
| 10 رمضان | عزا | درگذشت حضرت خدیجه (علیها السلام) (۱۰ بعثت) | ام‌المؤمنین، نخستین همسر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و مادر حضرت زهرا (علیها السلام) و اولین زنی است که به پیامبر (صلی الله علیه و آله) ایمان آورد.
بنا بر قول دیگر درگذشت حضرت خدیجه (سلام الله علیها) ۲۹ رجب است. |
| 10 رمضان | رخداد | رسیدن اولین سری از نامه های کوفیان به امام حسین (علیه السلام) برای بیعت با آن‌حضرت (سال ۶۰ قمری) | این نامه‌ها بعد از آن نوشته شد که امام حسین(علیه السلام) از بیعت با یزید خودداری کرد، از مدینه خارج شد و به مکه رفت. |
| 12 رمضان
|
رخداد | بنا بر روایات، نزول انجیل بر حضرت عیسی (علیه السلام) | انجیل‌های حاضر توسط شاگردان حضرت عیسی (علیه السلام) نوشته شدهاست که چهار کتاب به ترتیب منسوب به مَتّی، مَرقُس، لوقا و یوحنّا است. |
| 12 رمضان
|
رخداد | مراسم عقد اخوت (سال ۱ قمری) | پیوندی است که میان دو مسلمان بسته می‌شود تا با یکدیگر برادر باشند. اجرای عقد اخوت، جزو اعمال مستحب در روز عید غدیر است. معروف‌ترین عقد اخوت مربوط به پیمانی است که پیامبر (صلی الله علیه و آله) بین مهاجران و انصار بست. پیوند برادری میان پیامبر (صلی الله علیه و آله) و امام علی (علیه السلام)، متواتر تاریخی است. |
| 13 رمضان
|
رخداد | درگذشت شاه اسماعیل دوم از سلاطین صفویه (سال ۹۸۵ قمری) | سومین شاه صفوی که پس از وفات پدرش شاه تهماسب به حکومت رسید و حدود یک سال و شش ماه حکومت کرد. |
| 14 رمضان | رخداد | کشته‌شدن مختار بن ابی عبیده ثقفی (سال ۶۷ قمری) | شخصیت تأثیرگذار در نیمه دوم قرن اول قمری، و رهبر یکی از قیام‌های مهم در خون‌خواهی امام حسین (علیه السلام) و انتقام گیرنده از قاتلان آن حضرت. وی توانست برای مدتی هرچند کوتاه، حکومت کوفه مهم‌ترین شهر عراق را به دست بگیرد. |
| 15 رمضان | شادی | ولادت امام حسن مجتبی (علیه السلام) (سال ۳ قمری) | دومین امام شیعیان که ۱۰ سال (۴۰-۵۰ قمری) امام و حدود ۷ ماه خلیفه مسلمانان بود. اهل سنت او را آخرین خلیفه از خلفای راشدین دانسته‌اند.
آن‌حضرت نخستین فرزند امام علی و فاطمه زهرا (علیهما السلام) و نخستین نوه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) است. |
| 15 رمضان | رخداد | حرکت مسلم بن عقیل به سوی کوفه (سال ۶۰ قمری) | نماینده امام حسین (علیه السلام) برای مردم کوفه که با بی‌وفایی مردم آن دیار و حیله ابن‌زیاد به شهادت رسید. |
| 15 رمضان | رخداد | شهادت محمد بن عبدالله بن حسن (سال ۱۴۵ قمری) | ملقب به نفس زکیه، از نوادگان امام حسن مجتبی (علیه السلام) و نخستین قیام‌کننده علوی علیه خلافت بنی‌عباس است. |
| 15 رمضان | رخداد | ولادت شیخ طوسی (سال ۳۸۵ قمری) | از مشهورترین محدثان و فقیهان شیعه. وی نویسنده دو کتاب التهذیب و الاستبصار از کتاب‌های چهارگانه حدیثی شیعه است. |
| 15 رمضان | رخداد | شهادت شهید ثانی (سال ۹۶۵ قمری) | از عالمان و فقیهان بزرگ شیعه در قرن دهم قمری. از مهم‌ترین تألیفات وی کتاب «الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه» و «مسالک الافهام فی شرح شرائع الاسلام» است که اولی جزو کتب درسی حوزه‌های علمیه می‌باشد. |
| 16 رمضان | رخداد | آغاز جنگ قادسیه (سال ۱۴ قمری) | نبردی است که میان سپاهی از مسلمانان به فرماندهی سعد بن ابی وقاص و لشکر ساسانی به فرماندهی رستم فرخزاد در ناحیهٔ قادسیه، رخ داد و مسلمانان پس از چهار روز نبرد سخت و شدید موفق شدند در مقابل سپاه ساسانی پیروز شوند. |
| 17 رمضان
|
رخداد | معراج پیامبر (صلی الله علیه و آله) | مِعراج، ماجرای عروج رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) از مسجد الاقصی به آسمان‌ها است. بنابر بعضی اقوال، این رخداد در ۵ بعثت اتفاق افتاده است. |
| 17 رمضان
|
رخداد | جنگ بدر (سال ۲ قمری)
|
غزوه بدر نخستین برخورد جدی نظامی مسلمانان با قریش است که با پیروزی افتخار آمیز سپاه اسلام پایان یافت. |
| 17 رمضان
|
رخداد | درگذشت عایشه (سال ۵۸ قمری) | سومین همسر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و دختر ابوبکر. |
| 18 رمضان | رخداد | بنا بر روایات، نزول کتاب زبور بر حضرت داوود (علیه السلام) | زبور سراسر،اندرز و دعا و مناجات با ایزد متعال و تجلیل مقام ربوبی است و پس از تورات نزول یافته است. |
| 18 رمضان | رخداد | شب قدر و نزول قرآن کریم (۱ بعثت) | یکی از احتمالات شب قدر، شب نوزدهم ماه مبارک رمضان است. |
| 19 رمضان | عزا | ضربت خوردن امیرمؤمنان علی (علیه السلام) (سال ۴۰ قمری) | در سحرگاه ۱۹ رمضان سال ۴۰ قمری امام علی (علیه السلام)، امام اول شیعیان با ضربه شمشیر زخمی شد. این واقعه در مسجد کوفه توسط ابن ملجم مرادی اتفاق افتاد و به شهادت امام علی (علیه السلام) در روز ۲۱ رمضان انجامید. |
| 20 رمضان | رخداد | شب قدر و نزول قرآن کریم (۱ بعثت) | یکی از احتمالات مهم شب قدر، شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان است. |
| 21 رمضان
|
عزا | درگذشت حضرت موسی بن عمران (علیهما السلام) | حضرت موسی (علیه السلام)، از پیامبران اولواالعزم، دارای شریعت و کتاب مستقل به نام تورات بود. او از نسل حضرت ابراهیم (علیه السلام) است و با شش واسطه به آن حضرت می‌رسد. |
| 21 رمضان
|
عزا | درگذشت حضرت یوشع بن نون (علیه السلام) | از پیامبران قوم بنیاسرائیل و جانشین حضرت موسی (علیه السلام) و از رهبران اسباط دوازده‌گانه بنیاسرائیل بود. |
| 21 رمضان
|
رخداد | عروج حضرت عیسی بن مریم (علیه السلام) به آسمان | بنابه فرموده قرآن، حضرت عیسی (علیه السلام) نه کشته شد و نه به دار آویخته شد، بلکه خداوند ایشان را به سوی خود بالا برد. (نساء: 157 و 158). |
| 21 رمضان
|
عزا | شهادت امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) (سال ۴۰ قمری) | امام اول شیعیان و وصی بلافصل رسول خدا (صلی الله علیه و آله) |
| 21 رمضان
|
رخداد | بیعت با امام حسن مجتبی (علیه السلام) (سال ۴۰ قمری) | دومین امام معصوم شیعیان اثناعشری. |
| 21 رمضان
|
رخداد | قصاص ابن ملجم (سال ۴۰ قمری) | او ابتدا از پیروان حضرت على (علیه السلام) بود كه پس از ماجرای حكمیت در جنگ صفین، به خوارج پیوست و سرانجام قاتل علی (علیه السلام) شد. |
| 22 رمضان | رخداد | شب قدر و نزول قرآن کریم (۱ بعثت) | یکی از احتمالات مهم شب قدر، شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان است. |
| 27 رمضان | رخداد | قیام زنگیان به رهبری صاحب الزنج علیه عباسیان (سال ۲۵۵ قمری) | زنگیان، بردگان سیاه آفریقایی بودند، که به رهبری علی بن محمد؛ معروف به «صاحب زنج» بر علیه خلیفه عباسی از سال ۲۵۵ تا ۲۷۰ قمری قیام کردند. علت این قیام را اختلاف طبقاتی میان اشراف و بردگان دانسته‌اند. |
| 27 رمضان | رخداد | درگذشت علامه محمد باقر مجلسی (سال ۱۱۱۰ قمری) | عالم معروف شیعه در قرن یازدهم، مؤلف کتاب بحارالانوار و صاحب نظر در علوم مختلف اسلامى؛ مانند تفسیر، حدیث، کلام، فقه، اصول، تاریخ، رجال و درایه. |
| 27 رمضان | رخداد | شهادت سید حسن مدرس (۱۰ آذر ۱۳۱۶ شمسی) (سال ۱۳۵۶ قمری) | وی از فقیهان و مبارزان سیاسی مهم در زمان رضاشاه بود که از سوی عالمان نجف به عنوان یکی از پنج نفر مجتهد طراز اول برای نظارت بر قوانین مصوبه مجلس در سال ۱۲۸۸ شمسی انتخاب شد. |
| 29 رمضان | رخداد | وقوع غزوه حنین (سال ۸ قمری) | جنگی که پس از فتح مکه در منطقه حنین بین مسلمانان به فرماندهی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و قبیله‌های هوازِن و ثقیف رخ داد و در نهایت با پیروزی مسلمانان خاتمه یافت. |
تقویم مناسبت های ماه شوال
| روز | نوع | رویداد | توضیحات |
| 1 شوال
|
شادی | عید فطر | نشان‌دهنده پایان روزه‌داری واجب در ماه مبارک رمضان و از مهم‌ترین اعیاد مسلمانان است که توسط آنان در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود. |
| 1 شوال
|
رخداد | جنگ قرقرة الکدر (سال ۲ قمری) | منطقه «کُدْر» با فاصله هشت منزل (حدود ۱۷۰ کیلومتر) از مدینه قرار دارد. بعضی نام آن را قَرقَرة الکُدْر و بعضی آن را قرارة الکدر نامیده‌اند. از آن‌جاکه این منطقه، محل تجمع دو قبیله غطفان و بنی‌سلیم برای جنگ با مسلمانان بود، نام غَزوه به نام قرقرةالکدر شهرت یافته است. در این غزوه، عده‌ای از این دو قبیله جمع شدند تا به مدینه حمله کنند، اما با حضور سپاهیان اسلام، آن‌جا را ترک کردند. |
| 2 شوال | رخداد | ازدواج پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) با عایشه (۱۳ بعثت) | دختر ابوبکر و سومین همسر پیامبر (صلّی الله علیه و آله) |
| 3 شوال | شادی | درگذشت متوکل عباسی (سال ۲۴۷ هجری قمری) | دهمین خلیفه عباسی و دشمن سرسخت خاندان علی بن ابی‌طالب (علیه السلام). او ۱۵ سال حکومت کرد و در سال ۲۳۶ قمری، دستور داد حرم امام حسین (علیه السلام) را ویران کنند. |
| 5 شوال | رخداد | حرکت امام علی (علیه السلام) و اصحابشان به سوی جنگ صفین (سال ۳۷ قمری) | نبرد میان امام علی (علیه السلام) و معاویه که در ماه صفر سال ۳۷ قمری و در منطقه‌ای به نام صفین رخ داد. |
| 5 شوال | رخداد | ورود مسلم بن عقیل به کوفه (سال ۶۰ قمری) | پسر عمو و سفیر امام حسین (علیه السلام) در کوفه که بر اثر بی‌وفایی مردم آن شهر و به دست سپاه ابن زیاد به شهادت رسید. |
| 5 شوال | رخداد | درگذشت سید جمال الدین اسدآبادی (۱۹ اسفند ۱۲۷۵ شمسی) (سال ۱۳۱۴ قمری) | عالم روشنفکری که برای تقریب مذاهب و وحدت اسلامی کوشید و با همین هدف، سفرهایی به مناطق مختلف جهان اسلام و اروپا داشت. |
| 7 شوال | رخداد | وقوع غزوه احد (سال سوم هجری) | از غزوه‌های مشهور پیامبر (صلی الله علیه و آله) با مشرکان مکه که در کنار کوه اُحُد به وقوع پیوست. |
| 7 شوال | عزا | شهادت حمزة بن عبدالمطلب (سال ۳ قمری) | عموی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، از شهدای اُحُد، ملقب به اسدالله، اسد رسول الله و سید الشهداء. حمزه از حامیان مهم دعوت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) بود. |
| 8 شوال | رخداد | غزوه حمراء الاسد (سال ۳ قمری) | در منطقه‌ای به همین نام در نزدیکی مدینه صورت گرفته است. این غزوه یک روز پس از غزوه احد شکل گرفت و بدون درگیری به پایان رسید. |
| 8 شوال | عزا | تخریب قبور ائمه بقیع (علیهم السلام) به دست وهابی‌ها (یوم‌الهدم) (۳۱ فروردین ۱۳۰۵ شمسی) (سال ۱۳۴۴ قمری) | وهابیان دو بار، ابتدا در سال ۱۲۲۰ قمری و سرانجام در ۱۳۴۴ قمری با اتکا به فتوای ۱۵ تن از مفتیان مدینه، به ویران کردن اماکن و بقعه‌های بقیع پرداختند. وهابیان پس از محاصره مدینه، قبرستان بقیع و بقعه‌های آن؛ از جمله بارگاه امام حسن، امام سجاد، امام باقر، و امام صادق (علیهم السلام) را تخریب کردند. |
| 10 شوال | رخداد | آغاز غزوه خندق (سال ۵ قمری) | از غزوات پیامبر (صلی الله علیه و آله) که با توطئه یهودیان قبیله بنی‌نضیر آغاز شد و قریش با تمام متحدان خود برای ریشه‌کن کردن اسلام همداستان شدند. این جنگ با پیروزی مسلمانان به پایان رسید و مشرکان عقب‌نشینی کردند. |
| 12 شوال | رخداد | درگذشت شیخ بهایی (سال ۱۰۳۱ قمری) | فقیه، محدث، حکیم و ریاضی‌دان شیعه عصر صفوی. شیخ بهائی بیش از ۱۰۰ کتاب در زمینه‌های مختلف تألیف کرده است که «جامع عباسی» و «اربعین» از جمله آثار او است. |
| 13 شوال | رخداد | ولادت شهید ثانی (سال ۹۱۱ قمری)
|
از عالمان و فقیهان بزرگ شیعه در قرن دهم قمری. از مهم‌ترین تألیفات وی کتاب «الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه» و «مسالک الافهام فی شرح شرائع الاسلام» است که اولی جزو کتب درسی حوزه‌های علمیه می‌باشد. |
| 13 شوال | رخداد | قیام مردم عراق علیه استعمار انگلیس (۹ تیر ۱۲۹۹ شمسی) (سال ۱۳۳۸ قمری) | هدف عراقی‌ها از قیام، استقرار یک حکومت مستقل بود. روحانیون نقش عمده‌ای در شکل‌گیری این انقلاب داشتند و آیت الله محمدتقی شیرازی رهبری قیام را برعهده داشت. این قیام به «ثوره العشرین» معروف می‌باشد. |
| 13 شوال | رخداد | درگذشت سید حسین بروجردی (۱۰ فروردین ۱۳۴۰ شمسی) (سال ۱۳۸۰ قمری) | چند سال پس از درگذشت شیخ عبدالکریم حائری یزدی به دعوت مراجع سه گانه (حجت، خوانساری و صدر)، آیت‌الله بروجردی به قم آمد و ریاست حوزه علمیه قم را بر عهده گرفت. پس از درگذشت سید ابوالحسن اصفهانی، بروجردی مهم‌ترین مرجع شیعیان بود و در دهه ۱۳۳۰ شمسی، مرجع عام شیعیان محسوب می‌شد. |
| 14 شوال | رخداد | درگذشت عبدالملک بن مروان (سال ۸۶ قمری) | پنجمین خلیفه اموی که پس از مرگ پدرش مروان بن حکم، در سال ۶۵ قمری به خلافت رسید و ۲۱ سال خلافت کرد. |
| 15 شوال | رخداد | جنگ بنی قینقاع (سال ۲ قمری)
|
این جنگ با قبیله یهودی بنی قَینُقاع درگرفت که پیمان خود را با پیامبر (صلی الله علیه و آله) شکستند و طی غزوه‌ای محاصره، تسلیم و تبعید شدند. |
| 15 شوال | رخداد | معجزه ردّ الشمس برای حضرت علی (علیه السلام) (سال ۷ قمری) | در این قضیه، با دعای پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، خورشید که در حال غروب بود، به عقب بازگشت و حضرت علی (علیه السلام) نماز عصرش را خواند. |
| 15 شوال | رخداد | درگذشت حضرت عبدالعظیم حسنی (علیه السلام) (سال ۲۵۲ قمری) | از عالمان سادات حسنی و از راویان حدیث. نسب او با چهار واسطه به امام حسن (علیه السلام) می‌رسد. وی امام رضا و امام جواد (علیهما السلام) را درک کرده است. |
| 18 شوال
|
رخداد | درگذشت ابن ادریس حلی (سال ۵۹۸ قمری) | از فقیهان و محدثان نامدار و تأثیرگذار شیعه. |
| 18 شوال
|
رخداد | ولادت آیت الله میرزا حسین نوری (۱۴ دی ۱۲۱۷ شمسی) (سال ۱۲۵۴ قمری) | از محدثان شیعه و معروف به محدث نوری و حاجی نوری. شهرت محدث نوری بیشتر به سبب تألیف کتاب «مستدرک الوسائل» و به‌ویژه کتاب «فصل الخطاب فی تحریف کتاب رب الارباب» است. |
| 20 شوال | عزا | دستگیری امام کاظم (علیه السلام) توسط هارون عباسی (سال ۱۷۹ قمری) | امام کاظم (علیه السلام) امام هفتم شیعیان اثنا عشری. |
| 21 شوال
|
رخداد | فتح اندلس به دست مسلمانان (سال ۹۲ قمری) | «اندلس» یا شبه جزیره «ایبری» شامل سرزمین اسپانیا و پرتغال فعلی است. این سرزمین به دست مسلمانان در دوره اموی تصرف شد و موجب پیشرفت اقتصادی و فرهنگی در آن شد. چند صد سال بعد آندلس دوباره به دست مسیحیان تصرف شد. |
| 23 شوال | رخداد | تصرف آمل توسط داعی کبیر (سال ۲۵۰ قمری) | حسن بن زید بن محمد، ملقب به داعی کبیر و داعی اول، از پیشوایان زیدیه، بنیانگذار سلسله علویان طبرستان در سده سوم قمری، و از سادات بنی الحسن است. |
| 25 شوال | عزا | شهادت امام صادق (علیه السلام) (سال ۱۴۸ قمری) | ششمین امام شیعیان اثنا عشری |
| 25 شوال | رخداد | حمله مأموران حکومت محمدرضا شاه پهلوی به مدرسه فیضیه در قم (۲ فروردین ۱۳۴۲ شمسی) (سال ۱۳۸۲ قمری) | عوامل حکومت شاه با برهم زدن مراسم سوگواری شهادت امام صادق (علیه‌اسلام) در مدرسه فیضیه، به ضرب و شتم طلاب و مردم پرداختند. این واقعه که سرآغاز نهضت اسلامی بود، به پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل جمهوری اسلامی ایران انجامید. |
| 28 شوال
|
رخداد | درگذشت سید روح الله خمینی (۱۳ خرداد ۱۳۶۸ شمسی) (سال ۱۴۰۹ قمری) | مشهور به امام خمینی، از مراجع تقلید شیعه، رهبر انقلاب اسلامی و بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی ایران است. |
تقویم مناسبت های ماه ذی القعده
| روز | نوع | رویداد | توضیحات |
| 1 ذی القعدة
|
عزا | درگذشت حضرت ابوطالب (به قولی) (۱۰ بعثت) | پدر امام علی (علیه السلام)، عموی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و از بزرگان مکه و بنی‌هاشم بود. بنا بر قول دیگر درگذشت حضرت ابوطالب ۲۶ رجب است. |
| 1 ذی القعدة
|
شادی | ولادت حضرت معصومه (سلام الله علیها) (سال ۱۷۳ قمری) | دختر امام کاظم (علیه السلام) و خواهر امام رضا (علیه السلام) است. او که برای دیدار با امام رضا (علیه السلام) به ایران مسافرت کرد، در راه بیمار شد و در قم درگذشت و همان‌جا دفن شد. |
| 4 ذی القعدة | عزا | درگذشت حضرت خدیجه(س) (به قولی) (۱۰ بعثت) | مشهور به خدیجه کبری (علیها السلام) و امّ المؤمنین، نخستین همسر پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) و مادر حضرت زهرا (علیها السلام). |
| 5 ذی القعدة | رخداد | درگذشت سید بن طاووس (سال ۶۶۴ قمری) | از عالمان شیعه در قرن هفتم هجری، نقیب شیعیان در زمان حکومت مغول بر بغداد و صاحب کتاب لهوف) مقتل امام حسین (علیه السلام). |
| 6 ذی القعدة | رخداد | درگذشت احمد پایانی اردبیلی (۲۶ اسفند ۱۳۷۵ش) (سال ۱۴۱۷ قمری) | آیت الله پایانی متولد سال 1306، استاد برجسته و مدرس سطح عالی حوزه علمیه قم که در تدریس مکاسب شیخ انصاری و کفایه آخوند خراسانی بسیار ماهر بود. |
| 8 ذی القعدة
|
رخداد | ولادت سید محمد رضا گلپایگانی (۲۹ اسفند ۱۲۷۷ش) (سال قمری) | از مراجع تقلید که پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی، به مرجعیت رسید. او از شاگردان عبدالکریم حائری یزدی بود، او در تقوا و ورع نمونه بود. |
| 9 ذی القعدة | رخداد | نامه مسلم بن عقیل به امام حسین(علیه السلام) (سال ۶۰ قمری) | سفیر امام حسین (علیه السلام) در کوفه در واقعه کربلا و از آل ابی‌طالب. |
| 11 ذی القعدة | شادی | ولادت امام رضا (علیه السلام) (سال ۱۴۸ قمری) | هشتمین امام شیعیان اثنا عشری |
| 11 ذی القعدة | رخداد | تأسیس سلسله آل بویه (سال ۳۲۱ قمری) | آل بویه، سلسله‌ای ایرانی و شیعه، منسوب به بویه (معروف به ابوشجاع) که در خلال سال‌های ۳۲۲ تا ۴۴۸ قمری، بر بخش بزرگی از ایران و عراق و جزیره تا مرزهای شمالی شام حکومت داشتند. |
| 11 ذی القعدة | رخداد | ولادت شیخ مفید (سال ۳۳۶ قمری) | متکلم و فقیه امامیه در قرن‌های چهارم و پنجم قمری استاد سید مرتضی، سید رضی و شیخ طوسی. |
| 12 ذی القعدة
|
رخداد | ولادت محمد تقی آملی (۱۱ مرداد ۱۲۶۶ ش) (سال ۱۳۰۴ قمری) | فقیه امامی و از فیلسوفان شیعه در قرن ۱۴ شمسی. در نجف از محضر استادانی چون میرزای نایینی، و آقا ضیاء عراقی و سید ابوالحسن اصفهانی علم آموخت. |
| 12 ذی القعدة
|
رخداد | شهادت سید اسدالله مدنی دومین شهید محراب (۲۰ شهریور ۱۳۶۰ش)(سال ۱۴۰۱ قمری) | شهید محراب. وی از مبارزان سیاسی پیش از انقلاب اسلامی بود که چند بار توسط رژیم پهلوی به شهرهای مختلف تبعید شد. مدنی در جریان برگزاری نماز جمعه توسط سازمان مجاهدین خلق ترور شد. |
| 15 ذی القعدة
|
رخداد | شهادت محمد تقی برغانی؛ مشهور به شهید ثالث (۵ آبان ۱۲۲۶ش) (سال۱۲۶۳ قمری) | معروف به شهید ثالث، از مشاهیر علمای مجاهد ایران در قرن دوازدهم و سیزدهم هجری قمری بود. او از علمای مبارزی بود که در مقابله با شیخیه و بابیگری حضور فعال داشت و به همین‌خاطر به دست افراد بابیه به شهادت رسید. |
| 15 ذی القعدة
|
رخداد | ولادت میرزا محمد حسین نائینی (۱۴ خرداد ۱۲۳۹ ش) (سال۱۲۷۶ قمری) | از فقیهان و اصولیان شیعه قرن چهاردهم و از علمای طرفدار نهضت مشروطه. شهرت علمی نایینی بیشتر به خاطر اصول فقه است و سید ابوالقاسم خویی مهم‌ترین شاگردش بود. |
| 15 ذی القعدة
|
رخداد | ولادت حسنعلی نخودکی اصفهانی (۱۴ اردیبهشت ۱۲۴۲ش) (سال ۱۲۷۹ قمری) | عالم و عارف امامی قرن سیزدهم و چهاردهم قمری، مشهور به داشتن کرامت و استجابت دعا. |
| 17 ذی القعدة
|
عزا | دستگیری امام کاظم(علیه السلام) در مدینه و تبعید به عراق (سال ۱۷۹ قمری) | امام هفتم شیعیان اثنی عشری |
| 17 ذی القعدة
|
رخداد | درگذشت شیخ عبدالکریم حائری؛ موسس حوزه علمیه قم (۹ بهمن ۱۳۱۵ش) (سال ۱۳۵۵ قمری) | معروف به آیت الله مؤسس از مراجع تقلید شیعه، بنیانگذار و زعیم حوزه علمیه قم از سال ۱۳۰۱ تا ۱۳۱۵شمسی بود. |
| 18 ذی القعدة | رخداد | درگذشت محمد حسین کاشف الغطا (۲۸ تیر ۱۳۳۳ش) (سال ۱۳۷۳ قمری) | عالم نواندیش شیعی از خاندان کاشف الغطاء و از مراجع تقلید در نجف بود. کتاب اصل الشیعة و اصولها اثر کاشف‌الغطاء است. |
| 19 ذی القعدة
|
شادی | ولادت حضرت اسحاق(علیه السلام) | فرزند حضرت ابراهیم خلیل (علیه السلام) و ساره |
| 22 ذی القعدة | رخداد | آغاز سلطنت ناصر الدین شاه (سال ۱۲۶۴ قمری) | چهارمین پادشاه از سلسله قاجاریه بود. او حدود پنجاه سال پادشاهی کرد و در نهایت در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(علیه السلام) ترور شد. |
| 23 ذی القعدة
|
عزا | شهادت امام رضا (علیه السلام) (به روایتی) | بنا بر قول دیگر شهادت امام رضا (علیه السلام) 17 صفر یا آخر صفر است. هشتمین امام شیعیان اثنی عشری |
| 23 ذی القعدة
|
رخداد | وقوع غزوه بنی قریظه (سال ۵ قمری) | |
| 24 ذی القعدة
|
رخداد | حرکت امام رضا (علیه السلام) از مدینه به مرو (سال ۲۰۰ قمری) | با دعوت و تهدید مأمون عباسی برای ولایتعهدی امام رضا (علیه السلام) |
| 25 ذی القعدة
|
رخداد | روز دحو الارض | به معنای گستراندن زمین، روز بیرون آمدن زمین از زیر آب است. براساس منابع حدیثی و تاریخی، نخستین جایی از زمین که از آب سر برآورد، مکه یا کعبه بود. |
| 25 ذی القعدة
|
شادی | طبق برخی از روایات، ولادت حضرت ابراهیم (علیه السلام) | مشهور به ابراهیم خلیل، دومین پیامبر اولوالعزم است. برپایه آیات قرآن، قوم بت‌پرست ابراهیم، او را به‌جهت آن‌که بت‌هایشان را شکسته بود، در آتش انداختند، اما آتش به فرمان خدا سرد شد و ابراهیم از آن سالم بیرون آمد. |
| 26 ذی القعدة | رخداد | حرکت پیامبر (ص) از مدینه به سمت مکه برای انجام حجة الوداع آخرین حج زندگی پیامبر(صلی الله علیه و آله) | به روایت شیخ طوسی در کتاب تهذیب الاحکام (سال ۱۰ قمری) |
| 28 ذی القعدة | رخداد | صلح حدیبیه (سال ۶ قمری) | پیمان صلحى که در سال ششم هجری بین پیامبر (صلی الله علیه و آله) و مشرکان مکه در منطقه حدیبیه امضا شد و در سوره فتح به آن اشاره شده است. |
| 29 ذی القعدة | عزا | شهادت امام جواد (علیه السلام) به دستور معتصم عباسی (سال ۲۲۰ قمری) | نهمین امام شیعیان اثنی عشری |
تقویم مناسبت های ماه ذی الحجة
| روز | نوع | رویداد | توضیحات |
| 1 ذی الحجة | شادی | ازدواج امام علی (علیه السلام) و حضرت فاطمه (سلام الله علبها) (سال ۲ قمری) | مهریه حضرت زهرا (علیها السلام) در منابع مختلف بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ درهم ذکر شده که این مبلغ، «مَهر السُّنة» خوانده می‌شود. |
| 1 ذی الحجة | رخداد | جایگزینی امام علی (علیه السلام) به جای ابوبکر در رساندن آیات برائت (سال ۹ قمری) | پیامبر (صلی الله علیه و آله) ابتدا این کار را به ابوبکر بن ابی‌قحافه سپرده بود، اما به دستور خداوند آن را بازپس گرفت و برعهده امام علی (علیه السلام) گذاشت. |
| 3 ذی‌الحجة
|
رخداد | ورود پیامبر (صلی الله علیه و آله) به مکه در سفر حجة الوداع ( سال ۱۰ قمری) | با توجه به این‌که این حج در آخرین سال عمر آن حضرت (صلی الله علیه و آله) واقع شد و پیامبر در آن با مسلمانان وداع کرد، به حجة الوداع (حج خداحافظی) مشهور است. |
| 3 ذی‌الحجة
|
رخداد | ولادت ابوریحان بیرونی (سال ۳۶۲ قمری) | دانشمند بزرگ، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و تاریخ‌نگار سده چهارم و پنجم هجری ایران است. از آثارمهم او می‌توان «آثار الباقیه»، «التفهیم» و «قانون مسعودی» را نام برد. |
| 3 ذی‌الحجة
|
رخداد | درگذشت میرزا محمد تقی شیرازی (میرزای دوم) (۲۷ مرداد ۱۲۹۹ شمسی) (سال ۱۳۳۸ قمری) | معروف به میرزای دوم، از مراجع تقلید و رهبر سیاسی نهضت استقلال‌طلبی عراق در قرن سیزدهم و چهاردهم قمری که فتوا به وجوب نبرد با انگلیسی‌ها داد. |
| 4 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت ملا عبدالله مازندرانی (۲۲ آبان ۱۲۹۱ شمسی) (سال ۱۳۳۰ قمری) | از مراجع تقلید و فقیهان قرن چهاردهم قمری و از حامیان اصلی نهضت مشروطه ایران. |
| 5 ذی‌الحجة | رخداد | غزوه سَویق (سال ۲ قمری) | مشرکان مکه برای انتقام از کشتگان بدر به اطراف مدینه حمله کردند و پس از کشتن دو مسلمان و سوزاندن نخلستان گریختند. علت نام‌گذاری این غزوه به سَویق آن است که ابوسفیان و مشرکان هنگام فرار به سوی مکه، برای سبکباری و سرعت بیشتر، آذوقه‌های خود که در میان آن سویق بود به زمین ریختند. |
| 5 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت محمد حسین غروی اصفهانی؛ معروف به کمپانی (۲۳ آذر ۱۳۲۱ شمسی) (سال ۱۳۶۱ قمری) | فقیه، اصولی و فیلسوف قرن چهاردهم. او یکی از سه مکتب اصولی در شرح و بسط مکتب اصولی آخوند خراسانی را ایجاد کرده است. |
| 6 ذی‌الحجة | شادی | درگذشت منصور دوانیقی (سال ۱۵۸ قمری)
|
دومین خلیفه عباسی. او را نخستین کسی دانسته‌اند که در زمان خلافتش، بین عباسیان و علویان فتنه انداخت. |
| 6 ذی‌الحجة | عزا | کشتار حجاج ایرانی در مکه، توسط پلیس عربستان (۱۱ مرداد ۱۳۶۶ شمسی) (سال ۱۴۰۷ قمری) | در ایام حج تمتع سال ۱۳۶۶ شمسی در مراسم برائت از مشرکان، ۳۲۵ ایرانی که بیشتر آنها زن بودند، به شهادت رسیدند و این واقعه به قطع رابطه سیاسی دو کشور و توقف اعزام حجاج منجر شد. |
| 7 ذی الحجة | عزا | شهادت امام باقر (علیه السلام)( سال ۱۱۴ قمری) | پنجمین امام شیعیان اثنا عشری |
| 8 ذی‌الحجة
|
رخداد | روز ترویه | در این روز حاجیان خانه خدا، مراسم حج تمتع و حج اکبر را آغاز می‌کنند. علت نام‌گذاری این روز، بدان جهت است که در منا و عرفات آب وجود ندارد و حاجیانی که قصد وقوف در منا و عرفات را دارند، باید از مکه برای خویش آب تهیه کنند و به همراه خود ببرند و چنین حالتی را ترویه (برداشتن و ذخیره کردن آب) می‌نامند. |
| 8 ذی‌الحجة
|
رخداد | حرکت امام حسین (علیه السلام) از مکه به سوی کوفه (سال ۶۰ قمری) | این حرکت به دنبال دعوت ده‌ها هزار نفر کوفیان از امام حسین (علیه السلام) صورت گرفت. |
| 9 ذی‌الحجة
|
رخداد | روز عرفه | بافضیلت‌ترین اعمال در این روز دعا و استغفار است. زیارت امام حسین (علیه السلام) و خواندن دعای عرفه نیز در این روز بسیار سفارش شده است. حج‌گزاران باید از ظهر تا غروب شرعی این روز را در عرفات وقوف کنند. |
| 9 ذی‌الحجة
|
رخداد | سدّ ابواب یا مسدود کردن درب‌ها (سال ۲ قمری) | واقعه‌ای که طی آن، پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) به فرمان خدا به مسدود کردن درب همه خانه‌ها به مسجد النبی به‌جز درب خانه امام علی (علیه السلام)، دستور داد. |
| 9 ذی‌الحجة
|
عزا | شهادت مسلم بن عقیل و هانی بن عروه (سال ۶۰ قمری) | مسلم، پسرعمو و سفیر امام حسین (علیه السلام) در کوفه بود. هانی از بزرگان کوفه و یاران خاص امام علی (علیه السلام)، از دعوت کنندگان امام حسین (علیه السلام) و از حامیان مسلم بود. |
| 9 ذی‌الحجة
|
رخداد | درگذشت فضل بن حسن طبرسی (سال ۵۴۸ قمری) | ملقّب به امین الاسلام، از مفسّران نامدار شیعه و نویسنده تفسیر قیّم مجمع البیان است. او در قرن ششم قمری می‌زیست و محدّث، فقیه، و متکلّم نیز بود. |
| 10 ذی‌الحجة
|
شادی | عید قربان | عید الأضحی روز دهم ذی‌الحجه که از عیدهای بزرگ اسلامی به شمار می‌رود. بنابر روایات، در این روز خدا به ابراهیم خلیل (علیه السلام) فرمان داد تا فرزندش اسماعیل را قربانی کند. |
| 10 ذی‌الحجة
|
رخداد | نماز عید امام رضا (علیه السلام) در خراسان (سال ۲۰۱ قمری) | با اصرار مأمون، امام رضا (علیه السلام) مطابق با سنت رسول حدا (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) برای برگزاری نماز عید به سوی مصلی رفت و مردم هم همراهی می‌کردند، اما وقتی که مأمون از این اقدام احساس خطر کرد، از امام (علیه السلام) خواست تا برگردد، در نتیجه نماز به امامت امام برگزار نشد. |
| 10 ذی‌الحجة
|
عزا | فاجعه منا (۲ مهر ۱۳۹۴ شمسی) (سال ۱۴۳۶ قمری) | در مراسم حج که به دلیل مدیریت غلط و بی‌کفایتی آل سعود، به کشته و مفقود شدن بیش از ۷۰۰۰ تن از حاجیان انجامید. زائرانی از ۳۹ کشور جهان در این حادثه کشته، مفقود یا زخمی شدند که جمهوری اسلامی ایران با ۴۶۴ کشته، بیشترین تلفات را در این فاجعه متحمل شد. |
| 11 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت میرزا جوادآقا ملکی تبریزی (۳۱ خرداد ۱۳۰۵ شمسی) (سال ۱۳۴۴ قمری) | فقیه، عارف و استاد اخلاق. کتاب المراقبات یا اعمال السَّنَه از آثار او است. |
| 13 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت هاجر؛ همسر حضرت ابراهیم و مادر حضرت اسماعیل (علیهما السلام). | هاجر کنیز پادشاه مصر بود که به ساره، همسر ابراهیم (علیه السلام)، هدیه داده شد و ساره او را به ابراهیم فروخت و او پس از مدتی اسماعیل را به دنیا آورد. |
| 13 ذی‌الحجة | رخداد | معجزه شقّ القمر به دست رسول خدا (صلی الله علیه و آله) (۵ بعثت) | پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در این معجزه، با انگشت به ماه اشاره کرد و ماه دو نیمه شد. |
| 13 ذی‌الحجة | رخداد | انعقاد دومین پیمان اهل یثرب (عقبه دوم) با پیامبر (صلی الله علیه و آله) در مکه (۱۳ بعثت) | این پیمان در عقبه منا صورت گرفت و بیعت عقبه دوم نام گرفت. |
| 13 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت آقابزرگ تهرانی (۱ اسفند ۱۳۴۸ شمسی) (سال ۱۳۸۹ قمری) | فقیه و کتاب‌شناس شیعه. از او آثار متعددی به جا مانده است که مهم‌ترین آنها دو کتاب دائرة المعارفی «الذریعة الی تصانیف الشیعة» و «طبقات اعلام الشیعة» است. |
| 14 ذی‌الحجة | رخداد | بخشیدن فدک به حضرت زهرا (علیها السلام) توسط پیامبر (صلی الله علیه و آله) پس از نزول آیه فیء (سال ۷ قمری) | دهکده فدک به دلیل عدم شرکت سربازان اسلام در فتح آن، به حکم قرآن، مختص پیامبر (صلی الله علیه و آله) گردید و او درآمد این زمین را به مستمندان بنی‌هاشم می‌داد و پس از نزول آیه «وَآتِ ذَا الْقُرْ‌بَیٰ حَقَّهُ؛ و حق خویشاوند را بده» به دختر خود فاطمه (علیها السلام) بخشید. |
| 14 ذی‌الحجة | رخداد | خروج پیامبر (صلی الله علیه و آله) از مکه به سمت مدینه در حجة الوداع (سال ۱۰ قمری) | آخرین حج پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) |
| 14 ذی‌الحجة | رخداد | به سلطنت رسیدن محمد علی شاه؛ (۸ بهمن ۱۲۸۵ شمسی) (سال ۱۳۲۴ قمری) | ششمین پادشاه سلسله قاجاریه |
| 15 ذی‌الحجة | رخداد | آغاز نهضت عباسیان با قیام ابو مسلم خراسانی (سال ۱۲۹ قمری) | ابومسلم، داعی مشهور عباسیان، از مرو قیام علیه بنی‌مروان را آغاز کرد که به سقوط آنان و شروع خلافت عباسیان منجر شد. |
| 15 ذی‌الحجة | شادی | ولادت امام هادی ((علیه السلام) (سال ۲۱۲ قمری) | دهمین امام شیعیان اثنا عشری. بنا بر قول دیگر، ولادت امام هادی (علیه السلام) ۲ رجب است. |
| 15 ذی‌الحجة | رخداد | ولادت امام موسی صدر (۱۴ خرداد ۱۳۰۷ شمسی) (سال ۱۳۴۶ قمری) | روحانی عالم و مجتهد شیعه و مؤسس مجلس اعلای شیعیان لبنان. او از رهبران مذهبی و سیاسی لبنان نیز به‌شمار می‌رفت. صدر در میان شیعیان به «امام موسی صدر» معروف است که در ۱۰ شهریور ۱۳۵۷ در لیبی ربوده شد. |
| 17 ذی‌الحجة | رخداد | ولادت شیخ بهایی (سال ۹۵۳ قمری) | فقیه، محدث، حکیم و ریاضی‌دان شیعه عصر صفوی. شیخ بهائی بیش از ۱۰۰ کتاب در زمینه‌های مختلف تألیف کرده است. «جامع عباسی» و «اربعین» از جمله آثار او است. |
| 18 ذی‌الحجة | رخداد | پایان طوفان نوح (علیه السلام) | طوفان نوح، عذاب الهی بود که قوم نوح به سبب بت‌پرستی گرفتار آن شد. |
| 18 ذی‌الحجة | رخداد | گلستان شدن آتش نمرود بر حضرت ابراهیم (علیه السلام) | به فرمان نمرود، از هر سو اعلام شد که مردم هیزم جمع کنند، و یک گودال و فضای وسیعی را در نظر گرفتند. بت پرستان، گروه‌گروه هیزم می‌آوردند و در آن‌جا می‌ریختند. هیزم ها را آتش زدند و ابراهیم را در آن انداختند، اما ناگهان دیدند آتش بر ابراهیم گلستان شد. |
| 18 ذی‌الحجة | شادی | عید غدیر (سال ۱۰ قمری) | در این روز پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) هنگام بازگشت از حجة الوداع در مکانی به نام غدیرخم، به دستور خداوند متعال، امام علی (علیه السلام) را به عنوان جانشین و امام و ولیّ بعد از خود به مردم معرفی کرد. |
| 18 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت عثمان بن عفان (سال ۳۵ قمری) | خلیفه سوم اهل سنت. |
| 18 ذی‌الحجة | شادی | بیعت مردم با امیرالمومنین برای خلافت پس از مرگ عثمان (سال ۳۵ قمری) | پس از قتل عثمان، جمعی از اصحاب نزد امام علی (علیه السلام) آمده و گفتند: ما کسی را سزاوارتر از تو به خلافت نمی‌‌شناسیم؛ امام فرمودند: وزیربودن برایم بهتر از امیری است. آنان گفتند: جز بیعت با تو، چیزی را نمی‌‌پذیریم و آن قدر اصرار کردند تا امام به ناچار پذیرفت و مردم با ایشان بیعت کردند. |
| 18 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت خواجه نصیرالدین طوسی (سال ۶۷۲ قمری) | معروف به محقق طوسی و معلم ثالث، حکیم، متکلم، ریاضی‌دان و منجم شیعی قرن هفتم هجری. خواجه نصیرالدین با تألیف کتاب «تجرید الإعتقاد» روش ابتکاری فلسفی را در کلام شیعه ابداع کرد. |
| 18 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت محقق کرکی (سال ۹۴۰ قمری) | از فقها و عالمان مشهور شیعه در عصر صفوی. او به دعوت شاه اسماعیل صفوی از جبل عامل لبنان به ایران آمد و در تبلیغ و ترویج تشیع در ایران، نقش مهمی را بر عهده گرفت. |
| 18 ذی‌الحجة | رخداد | ولادت شیخ مرتضی انصاری (سال ۱۲۱۴ قمری) | از فقیهان بزرگ شیعه که بعد از صاحب جواهر، مرجعیت عامه یافت. کتاب‌های «رسائل» و «مکاسب» مهم‌ترین آثار او و از کتاب‌های درسی حوزه‌های علمیه شیعی است. |
| 20 ذی‌الحجة
|
رخداد | درگذشت آخوند خراسانی؛ (۲۰ آذر ۱۲۹۰ شمسی) (سال ۱۳۲۹ قمری) | از مراجع تقلید و اصولیان امامی قرن چهاردهم قمری و از حامیان اصلی نهضت مشروطه. |
| 21 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت آقا محمد خان قاجار (سال ۱۲۱۱ قمری) | اولین پادشاه قاجاریه. |
| 21 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت محمد علی مدرس افغانی (۵ شهریور ۱۳۶۵ شمسی) (سال ۱۴۰۶ قمری) | محمد علی غزنوی، معروف به مدرس افغانی، فقیه و استاد ماهر ادبیات عرب در حوزه‌های علمیه نجف، افغانستان و قم. |
| 21 ذی‌الحجة | رخداد | ترور سید عارف حسین حسینی (۱۴ مرداد ۱۳۶۷ شمسی) (سال ۱۴۰۸ قمری) | از روحانیان شیعه پاکستان و رهبر نهضت جعفریه آن کشور. |
| 22 ذی‌الحجة | رخداد | شهادت میثم تمار (سال ۶۰ قمری) | از یاران امام علی، امام حسن مجتبی و امام حسین (علیهم السلام)، که پیش از واقعه کربلا در کوفه، به دستور ابن زیاد، به شهادت رسید. |
| 22 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت خواجه عبدالله انصاری (سال ۴۸۱ قمری) | او از صوفیان بزرگ زمان خود بود و در عبادات و مناجات، بسیار تلاش می‌کرد. |
| 22 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت شیخ عباس قمی (۱ بهمن ۱۳۱۹ شمسی) (سال ۱۳۵۹ قمری) | محدّث، مورخ، خطیب و عالم شیعی قرن 14 هجری. او کتاب‌های پرشماری نگاشت که مفاتیح الجنان، منتهی الآمال، سفینة البحار، و نفس المهموم از مشهورترین تألیفات وی به‌شمار می‌رود. |
| 24 ذی‌الحجة | رخداد | روز مباهله پیامبر (صلی الله علیه و آله) با مسیحیان نجران (سال ۹ قمری) | پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) پس از مناظره با مسیحیانِ نجران و ایمان نیاوردن آنان، پیشنهاد مباهله داد و آنان پذیرفتند. با این حال مسیحیان نجران، در روز موعود از این کار خودداری کردند. |
| 24 ذی‌الحجة | رخداد | نزول آیه مباهله و آیه تطهیر بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) (سال ۹ قمری) | سوره آل عمران، آیه ۶۱؛ سوره احزاب آیه 33. |
| 24 ذی‌الحجة | رخداد | روز خاتم‌بخشی امام علی (علیه السلام) در رکوع نماز (آیه ولایت) (سال ۱۰/۹ قمری) | آیه شریفه 55 سوره مائده: «إِنّما وَلیکُمُ اللهُ و رَسولُهُ والّذینَ ءَامَنوا الَّذینَ یقِیمُونَ الصَّلوةَ و یؤتُونَ الزَّکوة و هُم راکِعونَ»، در شأن آن حضرت نازل شد. |
| رخداد | قیام سربداران (سال ۷۳۷ قمری) | حکومتی با امیران شیعه به مرکزیت سبزوار در منطقه بیهق. | |
| 25 ذی‌الحجة
|
رخداد | نزول سوره هل أتی (انسان) | این سوره به دنبال انفاق امام علی، فاطمه زهرا و دو فرزندشان (علیهم السلام) به مسکین، یتیم و اسیر، نازل شده است. |
| 25 ذی‌الحجة
|
رخداد | پذیرش خلافت توسط امام علی (علیه السلام) پس از قتل عثمان (سال ۳۵ قمری) | |
| 25 ذی‌الحجة
|
رخداد | کشته‌شدن ابراهیم بن عبدالله بن حسن مُثَنّیٰ در قیام علیه عباسیان (سال ۱۴۵ قمری) | از نوادگان امام حسن مجتبی (علیه السلام)، برادر نفس زکیه، و دومین قیام‌کننده علوی علیه خلافت بنی عباس. |
| 27 ذی‌الحجة | رخداد | مجروح شدن و (به نقلی) قتل عمر بن خطاب؛ خلیفه دوم، به دست ابولؤلؤ (سال ۲۳ قمری) | خلیفه دوم اهل سنت. |
| 27 ذی‌الحجة | رخداد | انقراض حکومت بنی امیه (سال ۱۳۲ قمری) | سلسله بنی‌امیه با آغاز خلافت معاویه در سال ۴۱ قمری آغاز شد و در سال ۱۳۲ قمری با شکست مروان بن محمد به پایان رسید. |
| 28 ذی‌الحجة | رخداد | واقعه حَرّه (سال ۶۳ قمری) | برخورد خشونت‌آمیز و جنایت‌بار لشکر شام به فرماندهی مسلم بن عقبه با قیام مردم مدینه به رهبری عبدالله بن حَنظَلة علیه حکومت یزید بن معاویه. |
| 28 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت ملا هادی سبزواری (۸ اسفند ۱۲۵۱ شمسی) (سال ۱۲۸۹ قمری) | حکیم، عارف و شاعر شیعه عصر قاجار و بزرگ‌ترین فیلسوف قرن سیزدهم. |
| 29 ذی‌الحجة | رخداد | شهادت شیخ محمد خیابانی (۲۲ شهریور ۱۲۹۹ شمسی) (سال ۱۳۳۸ قمری) | روحانی مبارز، واعظ و آزادی‌خواه و رهبر «نهضت آزادیستان» در آذربایجان. |
| 30 ذی‌الحجة | رخداد | قتل عمر بن خطاب؛ خلیفه دوم، به دست ابولؤلؤ (به نقلی) (سال ۲۳ قمری) | خلیفه دوم اهل سنت |
کتاب‌نامه مقاله تقویم مناسبتی قمری
- قرآن کریم.
- مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت، «تقويم و مناسبت‌های ماه‌های قمری».
- ویکی شیعه.
- ویکی فقه.