searchicon

کپی شد

تقسیم اولیه معرفت

نخستین تقسیمی كه می‏توان برای علم و شناخت در نظر گرفت این است كه علم یا بدون واسطه به ذات معلوم، تعلّق می‏گیرد و وجود واقعی و عینی معلوم برای عالم و شخص درک كننده، منكشف می‏گردد و یا وجود خارجی آن، مورد شهود و آگاهی عالم، قرار نمی‏گیرد بلكه شخص از راه چیزی كه نمایانگر معلوم می‏باشد و اصطلاحاً صورت یا مفهوم ذهنی نامیده می‏شود از آن آگاه می‏گردد. قسم اول را «علم حضوری» و قسم دوم را «علم حصولی» می‏نامیم.

نکته: تقسیم علم به این دو قسم، یک تقسیم عقلی و دائر بین نفی و اثبات است و به همین جهت، ‏حالت‏ سومی را در عَرْض این دو قسم نمی‏توان برای علم، فرض كرد، یعنی علم از این دو قسم، خارج نیست‏: یا واسطه‏ای بین شخص عالم و ذات معلوم، وجود دارد كه آگاهی بوسیلۀ آن حاصل می‏شود كه در این صورت به علم حصولی نامیده می‏گردد، و یا چنین واسطه‏ای وجود ندارد و در این صورت علم حضوری خواهد بود.[1]


[1]. مصباح محمد تقی، آموزش فلسفه، ج1، ص171-172.