تفاوت مفهوم اصطلاحی نسخ با بداء

ظاهرا تفاوت اساسى ميان نسخ و بداء وجود ندارد. مرحوم شيخ طوسى بعد از تقسيم بداء به قسمى كه نسبت دادن آن به خداوند (تبارک و تعالى) جايز است و قسمى كه نسبت دادن آن به خداوند (تبارک و تعالى) جايز نيست، مى‏گويد: امّا آن قسمى كه جايز است به خداوند (تبارک و تعالى) نسبت داده شود، همان چيزى است كه نسخ برآن دلالت مى‏كند.^[1] سید حسن امين مى‏گويد: تنها تفاوت بين نسخ و بداء در اين است كه نسخ در امور تشريعى و بداء در امور تكوينى است؛ يعنى هرگاه ازاله در تشريع باشد، نسخ است و هرگاه در امور تكوينى از قبيل: صحّت، مرض و رزق باشد، بداء است[2].[3]

[1]. طوسی، محمد حسن، العدّة، ج 2، ص 495.‏

[2]. امین، سید حسن، دائرةالمعارف الاسلامية الشيعية، ج 3، ص 431.

[3]. ملكى اصفهانى، مجتبى‏، فرهنگ اصطلاحات اصول، ج ‏2، ص 192 و 193.