کپی شد
تعیین جانشین علی بن محمد سمری
شاخصه تعیین غیبت صغری در مقابل غیبت کبری این‌گونه بود که ذر غیبت صغری نائبان امام زمان (علیه السلام) به طور خاص از طرف آن حضرت انتخاب و نوعاً توسط نائب پیشین اعلام می‌شدند. در این راستا اعلام نیابت نائب چهارم علی بن محمد سمری توسط نائب سوم ابو القاسم حسین بن روح صورت پذیرفت.
حسين بن روح نوبختى در شعبان سال سيصد و بيست و شش قمری از دنيا رفت و ابو الحسن على بن محمّد سمرى طبق وصيت حسين بن روح در جاى او قرار گرفت،[1] امّا نائب چهارم از طرف صاحب الامر مأمور بود تا کسی را به عنوان جانشین تعیین نکند؛ زیرا بعد از وی زمان غیبت کبری فرا می‌رسید.
در این بخش به دو مورد اشاره می‌شود:
- طبرسی در كتاب «احتجاج» می‌نويسد: دربانان و سفرائى كه در غيبت صغرى (از طرف امامان عالی‌مقام) مدح بسيارى از آنها شده‌است، … بعد از درگذشت او (حسین بن روح نوبختی) ابو الحسن على بن محمد سمرى به جاى او نشست هيچ يک از اينان به اين منصب بزرگ نرسيدند؛ مگر اين‌كه قبلا از طرف حضرت صاحب الامر (علیه السلام) فرمان انتصاب آنها صادر می‌گشت و شخص قبل از او جانشين خود را تعيين می‌نمود. شيعيان هم تا معجزه حضرت صاحب الامر (علیه السلام) كه دليل به راست‌گوئى و صحت نيابت آنها بود، از آنها آشكار نمىگرديد، گفتار آنها را نمىپذيرفتند.
چون هنگام رحلت ابو الحسن سمرى فرا رسيد و مرگ وى نزديک گرديد، به وى گفتند: چه كسى را جانشين خودتان قرار می‌دهيد؟ او در جواب توقيع امام را به آنان نشان داد.[2]
- پس زمانى كه بانگ رحيل ابو الحسن سمرىّ (آخرين نايب) زده‌شد و اوان مرگش فرا رسيد، از او پرسيدند: به چه كسى وصيّت مىكنى؟ پس توقيعى را براى آنان خارج ساخت كه نسخه آن چنين است: بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم؛ اى علىّ بن محمّد سمرىّ! خداوند اجر برادرانت را در عزاى تو عظيم گرداند كه تو ظرف شش روز آينده خواهى مرد، پس خود را براى مرگ مهيّا كن و به احدى وصيّت مكن كه پس از وفات تو قائم مقام تو شود كه غيبت تامّه واقع شده و ظهورى نيست، مگر پس از اذن خداى تعالى و آن پس از مدّتى طولانى و قساوت دل‌ها و پر شدن زمين از ستم واقع خواهد شد و به‌زودى كسانى نزد شيعيان من آيند و ادّعاى مشاهده می‌كنند، بدانيد هركه پيش از خروج سفيانى و صيحه آسمانى ادّعاى رؤيت و مشاهده كند دروغ‌گوى مفترى است، و لا حول و لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ العليّ العظيم.[3]
[1]. طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى، ص 444 و 445؛ زندگانى چهارده معصوم عليهم السلام، ص 571.
[2] . طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج على أهل اللجاج، ج 2، ص 477 و 478.
[3] . همان، ص 602 و 603.