تعریف عالم ذر

“عالم ذر” يا “عالم ميثاق” عبارت است از: زمان، مرحله، صحنه، موطن و يا جهانى قبل اين جهان كه خداوند متعال تمام انسان هايى را كه از صلب حضرت آدم (ع) هستند، به صورت ذرّات ريزى خارج نموده و بعد از تعلق ارواح به آن ذرات، از آنان ميثاق و عهد بر ربوبيت خويش و نبوت انبياى الاهى و ولايت ائمۀ‏ معصومين (ع) را گرفته است.

در اين كه اين اخذ ميثاق در چه عالمى و يا چه مرحله‏اى رخ داده و كيفيت آن چگونه بوده است، در ابتدا پاسخ روشنى از آيات قرآن كريم به دست نمى‏آوريم، روايات تشيع و تسنن هم با وجود كثرت، نتيجۀ قطعى و نهايى را به سادگى ارائه ننموده و بدین جهت آرا و نظریات متفاوتى از سوى مفسران و متكلمان و دانشمندان اسلامى پيرامون عالم ذر بيان شده است كه در مجموع، آيات و رواياتى كه دربارۀ اين عالم و ميثاق، و خلقت و طينت انسان‏ها در دسترس هستند، ميدان وسيعى را برای بررسى و پژوهش فراهم آورده است، ولى آنچه از مجموع آيات و روايات و نظریات، نصيب ما مى‏شود چنين است كه ذات اقدس اله توفيق معاينه و شهود ربوبيت خويش را به تمام انسان‏ها عطا نموده و هر يك از آنان نوعى معرفت شهودى و حضورى به پروردگار خويش را داشته‏اند، هر چند ممكن است بر اثر اشتغالات، نسبت به اين معرفت و شهود دچار غفلت و فراموشى شوند.

ادله اثبات عالم ذر (يا عوالم ذر) مجموعه‏اى گران بها از آيات و روايات اند، كه با تدبر و جمع بندى آنها درهاى بسيارى را به روى مشتاقان معارف الاهى باز خواهد كرد.