ترس از قیامت و اتفاقات آن

در تبیین مسئله می توان به چند نكته اشاره نمود:

1. صحنه آخرت صحنه ظهور و تجلى هيبت و كبريايى خداوند است. خداوند در توصيف روز قيامت مى فرمايد: « …تا (مردم را) از روز ملاقات [روز رستاخيز] بيم دهد! روزى كه همه آنان آشكار مى‏شوند و چيزى از آنها بر خدا پنهان نخواهد ماند (و گفته مى‏شود:) حكومت امروز براى كيست؟ براى خداوند يكتاى قهّار است! تا مردم را از روز ملاقات بيم دهد»[1].

در آیات قرآن چند ويژگى از ويژگى هاى قيامت بيان شده كه هر كدام اشارتى است به هيبت و عظمت خداوند.

يكم: موانع مادى همچون كوه ها برچيده مى شود و به گفتۀ قرآن زمين به صورت (قاعاً صَفْصَفا) هموار و بدون پستى و بلندى در مى آيد[2].

دوم: همۀ انسان ها از درون قبرها سربر مى دارند و خارج مى شوند.

سوم: اسرار درون همگان آشكار مى گردد[3]. و زمين آن چه در درون دارد بيرون مى فرستد[4].

چهارم: نامه هاى اعمال گشوده مى شود و محتواى آن آشكار مى گردد[5].

پنجم: اعمالى كه انسان از پيش فرستاده در برابر او مجسم مى شود[6].

ششم: مسائلى را كه انسان اصرار در اخفاى آنها داشت ظاهر مى گردد[7].

هفتم: زمينى كه روى آن اعمال انجام داده و اعضاى پيكر انسان  به افشاگرى برمى خيزند و حقايق را بازگو مى كنند[8]. و انسان ها با تمام وجود و هستى خويش در آن صحنه عظيم ظاهر مى شوند و هيچ چيز مكتوم نمى ماند.[9] براى اين كه بدانيم در آن جا چه غوغايى برپا مى شود كافى است فكر كنيم كه اگر يك لحظه در اين دنيا چنين صحنه اى برپا شود و درون و برون و خلوت و جلوت همۀ انسان ها يكى گردد، چه ولوله اى در ميان خلق ايجاد خواهد شد؟ و چگونه رشته هاى پيوند مردم از هم گسسته مى شود؟

2. علت بسيارى از ترس ها و هراس ها در آن روز ريشه در اعمال و كردار انسان دارد. انسان به خاطر رفتار ناشايستى كه در اين دنيا داشته است و به خاطر فزونى گناهان و انحرافات از درون دچار ترس و دهشت مى گردد. به گونه اى كه خداوند در توصيف حالات انسان مى گويد: «در آن روز آن چنان وحشت سر تا پاى انسان را فرا مى گيرد كه مادر شيرده، كودك شيرخوارشان را فراموش مى كند و هر باردارى جنين خود را بر زمين مى نهد و مردم را مست مى بينى، در حالى كه مست نيستند ولى عذاب خداوند شديد است»[10] يعنى، گروهى از مردم وقتی عملكرد و رفتارهاى ناشايست خود را مى نگرند و از طرف ديگر قدرت لایزال الاهی را مى بينند، چنين حالات هولناك و دهشتناكى براى آنها پيش مى آيد. البته در مقابل گروه فوق افراد با تقوا و صالحى هستند كه خداوند در مورد آنها مى فرمايد: «كسانى كه در قيامت با حسنات و كارهاى نيك وارد شوند پاداش بهتر از آن يابند و ايشان از هول و هراس قيامت ايمن مى باشند.»[11] همچنين اهل ايمان كه كار شايسته انجام داده اند: «هيچ گاه هول و هراس هنگامه بزرگ قيامت آنها را محزون نخواهد ساخت و فرشتگان (رحمت) با آنها ملاقات خواهند كرد.»[12]

بنابراین تمام اين ترس ها و هول و هراس ها به عملكرد انسان ها باز مى گردد. در حقيقت ترس انسان در قيامت مانند ترس مجرم در دادگاه عادلانه و در دست عاملان اجراى كيفر قانونى است و كسى كه جرمى ندارد در پيشگاه عدالت كاملاً آسوده خاطر است. اگر انسان، مؤمن و با تقوا باشد و در این دنیا اعمال صالحی انجام داده باشد، نه در وقت جان دادن هولى دارد و نه شب اول قبر و نه هنگام قيامت نگرانى دارد. از امام حسن (ع) پرسيدند: مرگ چيست كه نسبت بدان نادانند؟ فرمودند: «بزرگترين شادمانى كه بر مؤمنان وارد مى‏شود».[13]

خرم آن روز كزين منزل ويران بروم

راحت جان طلبم از پى جانان بروم‏

بر هواى لب او ذره صفت رقص كنان

تا لب چشمه خورشيد درخشان بروم‏

همچنين امام صادق (ع) فرمودند: «قيامت زفاف و عروسى اهل تقوا است».[14]

جهت آگاهی بیشتر مراجعه شود به:

1. نمایه خوف اولیای الهی، شماره 108 (سایت اسلام کوئست: 965).

2. نمایه خدا، ترس یا محبت، شماره 64 (سایت اسلام کوئست: 305).

---

[1] . غافر، 15 و 16، لِيُنذِرَ يَوْمَ التَّلَاقِ()يَوْمَ هُم بَارِزُونَ  لَا يخَْفَى‏ عَلىَ اللَّهِ مِنهُْمْ شىَ‏ْءٌ  لِّمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ  لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّار

[2] . طه، 106، فَيَذَرُهَا قَاعًا صَفْصَفًا.

[3] . طارق، 9، يَوْمَ تُبْلىَ السَّرَائر.

[4] . زلزال، 2، وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا.

[5] . تكوير، 10، وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَت‏.

[6] . نبأ،40، يَوْمَ يَنظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاه‏.

[7] . انعام، 28، بَلْ بَدَا لهَُم مَّا كاَنُواْ يخُْفُونَ مِن قَبْل‏.

[8] . زلزال، 4، يَوْمَئذٍ تحَُدِّثُ أَخْبَارَهَا.

[9] . ابراهيم، 21، وَ بَرَزُواْ لِلَّهِ جَمِيعًا.

[10] . حج، 2، يَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَ تَرَى النَّاسَ سُكَارَى‏ وَ مَا هُم بِسُكَارَى‏ وَ لَكِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِيد.

[11] . نمل، 89، مَن جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيرٌْ مِّنهَْا وَ هُم مِّن فَزَعٍ يَوْمَئذٍ ءَامِنُون‏.

[12] . انبياء 103، لَا يحَْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَكْبرَُ وَ تَتَلَقَّئهُمُ الْمَلَئكَةُ هَذَا.

[13] . بحارالانوار، ج 6، ص 153. «اعظم سرور يرد على المؤمنين».

[14] . همان، ج 7، ص 176. «القيامة عرس المتقين».