تربیت دینی کودک

در مکتب اسلام به تربیت دینی و اسلامی کودکان بسیار اهمیت داده شده است. بیش از هزار روایت در مورد تربیت کودک از رسول خدا (ص) و ائمه معصومین (ع) وارد شده است.[1] در برنامه تربیتی اسلام برای فرزندان دستورهایی آمده است که مراحل پیش و پس از تولد آنها را در بر می گیرد.

در این جا چند روش برای تربیت دینی کودکان را به عنوان نمونه بیان می کنیم:

1. تربیت عملی: شخصیت والدین در تکوین شخصیت کودکان اثر به سزایی دارد. وقتی انسان در منزل و زندگی خود اصول و دستورات اسلامی را رعایت کند؛ مثلاً نماز را اول وقت بخواند، به روزه و سایر واجبات اهمیت داده و آنها را به جا آورد، همیشه به یاد خدا باشد، هنگام شروع غذا خوردن بسم الله بگوید و با الحمدللٌه تمام کند و از نعمت های بی شمار الاهی شکرگزاری کند و … همه اینها به کودک درس خداشناسی می دهد. مغز کودک همچون دوربین عکاسی است که از هر چیزی که در برابر آن قرار می گیرد، عکس بر می دارد؛ از این رو مستحب است وقتی طفل متولد می شود در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه بخوانند، تا ندای الله اکبر از همان تولد در او تأثیر بگذارد و او را با توحید آشنا سازد.

کودک بیش از آنچه که از شنیدن یاد می گیرد، از مشاهده رفتارهای ما می آموزد. بنابراین، میزان یادگیری کودک زمانی است که مشاهده می کند، ما در شرایط سختی جملاتی مثل توکل بر خدا و … به کار می بریم که تأثیر این بیش از زمانی خواهد بود که ما می کوشیم تکیه کردن بر خدا و توکل بر او را به طور شفاهی به او یاد دهیم.

2. آموزش قرآن: پیشوایان دینی ما سفارش کرده اند که به کودکان خود قرآن بیاموزید. امام صادق (ع) فرمود: «به فرزندان خود سوره یس را یاد دهید؛ زیرا این سوره ریحانه قرآن است».[2] به یقین این آموزش تنها منحصر به حفظ قرآن یا روخوانی آن نخواهد بود، بلکه شامل یاد دادن مفاهیم قرآن نیز خواهد بود. ما می توانیم بسیاری از اصول اسلامی را با این کار به کودک بیاموزیم.

3. بردن کودکان به اجتماعات معنوی: پدر و مادر می توانند با بردن کودکان به اجتماعات معنوی؛ مانند مساجد، مراسم دعا، هیئت های معتبر مذهبی و … از نزدیک بسیاری از سؤالات او را از افراد مطلع و مورد اعتماد دریافت کنند.

4. پاسخ های درست و ساده به پرسش های دینی کودک: کودکان بسیار کنجکاوند و در باره چیزهایی که می بینند و یا می شنوند بسیار می پرسند. پرسش های دینی کودک گام هایی است که او به سوی ایمان کامل بر می دارد و نباید این گونه پرسش های او، ما را مضطرب کند.